Buzz
Lễ hội Katê ở Ninh Thuận luôn thu hút sự chú ý của du khách. Trong thời gian diễn ra lễ hội, vùng này trở nên sôi động và nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Bạn sẽ được tham gia vào những nghi lễ truyền thống và chiêm ngưỡng văn hóa độc đáo của người Chăm. Đây thực sự là một trải nghiệm tuyệt vời mà bạn không thể bỏ lỡ khi đến Ninh Thuận.
Nguồn gốc của lễ hội Katê
Bạn có bao giờ tò mò về lễ hội Katê không? Lễ hội này xuất phát từ từ Katê, một từ tiếng Phạn có nghĩa là cúng tháng 7 trong lịch Chăm. Đây là dịp để tưởng nhớ tổ tiên và các vị thần linh, những người đã có công với dân tộc. Đó chính là ý nghĩa sâu sắc của lễ hội Katê.
Lễ hội Katê đem lại không khí sôi động và hân hoan (Nguồn ảnh: Sưu tầm)
Lễ hội Katê của người Chăm thể hiện sự đậm chất văn hóa và bản sắc Champa cổ. Tuy vậy, với sự tác động từ văn hóa Hồi giáo và Ấn Độ, lễ hội đã trải qua những biến đổi. Điều này rõ ràng qua ba nhóm tôn giáo Chăm là Chăm Awal, Chăm Ahier và Chăm Islam. Ban đầu, ba nhóm này có nhiều tập tục và lễ nghi giống nhau, nhưng sau đó đã trải qua sự biến đổi.
Lịch sử của lễ hội Katê
Ít thông tin được ghi chép về lễ hội Katê, và không có thông tin cụ thể về ngày ra đời của nó. Tuy nhiên, chúng ta có thể tìm hiểu sơ lược về lịch sử của giai đoạn từ thế kỷ II đến thế kỷ XII - thời kỳ hưng thịnh của vương quốc Champa. Điều này sẽ giúp ta hiểu hơn về bối cảnh lịch sử của lễ hội này.
Trong quá khứ, sự lan tỏa của Ấn Độ giáo vào Champa đã có những ảnh hưởng đáng kể, đặc biệt là đối với các nghi lễ quan trọng của người Chăm trong những dịp đặc biệt như chiến thắng, mùa màng bội thu, hay lễ đăng cơ của các vị vua... Đến khoảng thế kỷ XV (khoảng 1471), thủ đô Vijaya (nay là khu vực Bình Định) bắt đầu suy tàn, đồng nghĩa với việc sụp đổ của văn minh Champa.
Lễ hội này đã tồn tại từ lâu đời và được người Chăm rất mong đợi (Nguồn ảnh: Sưu tầm)
Do sự thống trị ngày càng gia tăng của Hồi giáo, ảnh hưởng từ Ấn Độ giáo đã dần phai nhạt. Dù đạo Hồi giáo phát triển mạnh mẽ nhưng văn minh Champa vẫn giữ lại một số di sản của Ấn Độ giáo. Điều này giải thích lý do tại sao cộng đồng người Chăm vẫn duy trì các tín ngưỡng khác nhau cho đến ngày nay.
Trong số đó, người Chăm theo tín ngưỡng Bà La Môn đông nhất, trong khi người Chăm theo tôn giáo Bà Ni thì ít hơn. Lễ hội Katê mà chúng ta đang tìm hiểu là lễ hội của cộng đồng người Chăm theo tín ngưỡng Bà La Môn.
Thời gian diễn ra lễ hội Katê
Nếu bạn là người đam mê khám phá, chắc chắn bạn sẽ muốn biết lễ hội Katê được tổ chức vào thời điểm nào. Thông thường, lễ hội Katê kéo dài trong khoảng 3 ngày, bắt đầu từ ngày 1/7 theo lịch Chăm (tương đương khoảng từ ngày 25/9 đến 5/10 theo lịch Dương).
Lễ hội thường diễn ra tại các khu vực đền tháp như tháp Bà Po Nagar, tháp Po Rome và tháp Po Rome khác. Sau đó, lễ hội sẽ lan tỏa đến làng xóm và mỗi gia đình. Điều này được coi như là một dòng chảy văn hóa lan tỏa từ cộng đồng đến từng người dân. Thủ tục truyền thống này đã được người Chăm bảo tồn qua hàng nghìn năm.
Nếu bạn quan tâm đến việc tìm hiểu về lễ hội và văn hóa của người Chăm, thì lễ hội Katê chắc chắn là một sự kiện không thể bỏ qua (Nguồn ảnh: Sưu tầm)
Nếu bạn muốn tham gia lễ hội Katê, hãy xem xét đặt tour du lịch lễ hội vào tháng 10 theo lịch Dương. Lúc đó, bạn sẽ được hòa mình vào không khí vui tươi cùng cộng đồng địa phương. Tuy nhiên, khi tham gia, hãy chọn những trang phục thoải mái và năng động. Đối với việc tham quan các nghi thức và lễ nghi, hãy lựa chọn những bộ đồ kín đáo.
Những nghi lễ trong lễ hội Katê
Như đã đề cập trước đó, lễ hội Katê thường bắt đầu từ các đền tháp và lan tỏa ra làng xóm và từng gia đình. Các nghi lễ này thường diễn ra tại 3 khu vực đền tháp lớn ở Ninh Thuận.
1. Tại các đền tháp
Hãy cùng chúng ta khám phá xem các nghi lễ tại đền tháp sẽ diễn ra như thế nào nhé!
Thông tin về các nghi lễ
Lễ hội Katê bắt đầu với nghi lễ cúng tế, được chủ trì bởi người chủ lễ, còn được gọi là thầy cả sư. Trong lúc này, người chủ lễ sẽ dẫn dắt đàn Kanhi và hát bài Thánh ca. Đồng thời, sẽ có lễ dâng các vị thần. Sau đó, người chủ lễ sẽ chủ trì lễ tắm tượng, thường được thực hiện bởi các tu sĩ Bà La Môn.
Có thể nói, đây là lễ hội vô cùng long trọng
Các lễ vật sử dụng trong lễ hội này rất tráng lệ. Gồm 1 con dê to, 5 mâm cơm, canh và thịt dê, 3 con gà để lễ tẩy uế trong tháp, 3 ổ bánh gạo, 1 mâm cơm kèm muối vừng, hoa quả. Ngoài ra còn có cau trầu, rượu, xôi chè... Đó chỉ là phần lễ vật được cúng trên tháp. Ở dưới chân tháp, còn có hàng trăm mâm lễ khác nhau được chuẩn bị bởi những người tham gia lễ hội.
Quy trình lễ hội Katê tại đền tháp
Vào lúc 7 giờ sáng, nghi lễ đón y phục từ người em út Raglai được tổ chức, với y phục được mang từ núi xuống. Mọi nghi thức đều diễn ra trong không khí trang trọng và tôn nghiêm. Sau đó, người chủ lễ mở cửa tháp để mời các vị thần đến tham dự và nhận lễ vật. Tiếp theo là lễ tắm tượng thần.
Kế tiếp là lễ mặc y phục cho tượng thần Anguei Khan Aw Kapo. Lễ lớn Adaoh Tâm được coi là phần quan trọng nhất của buổi lễ, diễn ra từ 9 giờ sáng đến 11 giờ trưa. Khi hoàn thành đủ nghi lễ, mọi người sẽ trở về làng và tiếp tục các nghi thức tiếp theo.
2. Tại làng và trong gia đình
Nghi thức cúng lễ hội Katê tại làng diễn ra đồng thời với phần hội. Trước đó, người dân cùng nhau dọn dẹp đền thờ, trang trí nhà cửa. Họ cũng chuẩn bị đồ ăn, thức uống và sân bãi cho buổi lễ. Ngoài ra, các tiết mục văn nghệ đặc sắc cũng được tổ chức để làm cho ngày lễ trở nên vui vẻ hơn. Các nghi lễ tại làng được tổ chức trang trọng không kém ở đền tháp.
Tùy thuộc vào tín ngưỡng, mỗi làng sẽ thờ các vị thần khác nhau, nhưng chung quy đều cúng tế thần làng. Vị chủ tế của làng không nhất thiết phải là một người có chức vụ tôn giáo, mà thường là người được dân làng tin tưởng và tôn trọng. Người này sẽ đại diện cho dân làng để dâng lễ vật lên thần và cầu mong phước lành cho tất cả mọi người trong gia đình và làng bản.
Hình ảnh chuẩn bị lễ vật để dâng lên các vị thần (Nguồn ảnh: Sưu tầm)
Sau khi kết thúc lễ hội Katê ở làng, người Chăm trở về nhà để tiến hành lễ. Người lớn tuổi nhất trong dòng họ sẽ đảm nhiệm vai trò chủ lễ, đại diện cho gia đình dâng lễ lên các tổ tiên. Mọi thành viên trong gia đình đều tham gia đầy đủ, mặc trang phục chỉnh tề. Trong ngày này, mỗi người đều thành tâm cầu nguyện những điều tốt lành nhất.
Lễ hội Katê sẽ chắc chắn ghi lại trong lòng bạn những ấn tượng khó quên. Thật tuyệt vời nếu bạn có cơ hội trải nghiệm không khí vui tươi và trang trọng này ít nhất một lần trong đời. Điều này giúp bạn hiểu thêm về tập tục và văn hóa của người Chăm. Nếu bạn muốn đặt tour đi Ninh Thuận, hãy liên hệ với Mytour qua số hotline Mytour nhé!
