Khám phá lễ hội Tết của người H’Mông Mộc Châu vào tháng Chạp

Đặc biệt, trong mâm cỗ cúng tổ tiên vào ngày 30 Tết của người H’Mông không thể thiếu bánh dày. Khác biệt với người Kinh ở miền Nam, mâm cỗ Tết của người H’Mông không thể thiếu bánh chưng, bánh tét mà thay vào đó là bánh dày để cúng tổ tiên và trời đất. Họ tin rằng bánh dày tròn tượng trưng cho mặt trăng và mặt trời - nguồn gốc của sự sống cho con người và vạn vật trên trái đất.

Gạo nếp được ngâm và đổ vào một máng gỗ, sau đó những chàng trai khỏe mạnh sử dụng chày giã cho đến khi nhuyễn mịn, sau đó gói lại bằng lá chuối. 6 cặp bánh đầu tiên tượng trưng cho 12 tháng trong một năm và được dâng lên trời đất và vị thần mùa màng. Những chiếc bánh còn lại được đặt trong hũ gỗ pơ mu để ăn và thết đãi khách quý.

Các hoạt động truyền thống trong những ngày Tết của người Mông bao gồm khoảnh khắc Giao thừa được xác định bằng tiếng gà gáy đầu tiên vào đêm 30 Tết, tất cả mọi người tụ tập bên bếp lửa, chia sẻ những câu chuyện của dòng họ và làng bản. Trong những ngày đầu năm mới, đàn ông Mông thường làm hết mọi việc, từ việc cho lợn gà ăn đến việc nấu cơm, với niềm tin rằng con trai là trụ cột của gia đình và phải chịu trách nhiệm trong suốt năm.

Sáng sớm, từ già đến trẻ, nam nữ đã lên đồ đẹp, hội tụ tại một nơi rộng lớn để tham gia các hoạt động tết. Khắp các làng xóm tràn ngập âm nhạc, tiếng cười của trẻ em. Những bộ trang phục đẹp nhất được trình diễn. Người Mông tin rằng “năm mới nếu có khách lạ đến nhà vào dịp Tết sẽ mang lại may mắn”. Vì vậy, khi đến Mộc Châu vào những ngày Tết truyền thống, bạn không chỉ được tham gia vào không khí vui tươi, mà còn được trải nghiệm những phong tục, nghi lễ và thưởng thức những món ăn đặc biệt chỉ có vào dịp này.

Tết truyền thống của người Mông cũng là dịp để các cặp đôi tìm hiểu nhau. Sáng sớm, họ đã sẵn sàng với trang phục mới, tập trung tại một địa điểm để tham gia trò chơi ném quả vải tự làm. Việc ném quả vải là cách mà trai gái thể hiện tình cảm với nhau. Sau đó, vào buổi tối, họ tiếp tục tham gia trò chơi ném quả lông, tương tự như trò ném quả vải. Có nhiều cặp đôi đã gặp nhau qua những trò chơi này và thành đôi nhờ vào Tết truyền thống và những trò chơi dân gian đặc sắc.

Người Mông thường rất mến khách, vì họ tin rằng nếu có khách lạ đến nhà trong dịp Tết thì cả năm sẽ gặp nhiều may mắn. Do đó, khách đến nhà người Mông luôn được tiếp đón nồng hậu, mời ăn, mời uống và mời ở lại nhà. Trước khi ra về, người Mông thường mừng tuổi cho khách bằng hai chiếc bánh dầy tự làm. Du khách đến Mộc Châu còn có cơ hội thưởng thức những loại đặc sản như Rượu cần Mộc Châu, Bê chao Mộc Châu, và nhiều hơn nữa.

Trong dịp Tết, người H’Mông ở Mộc Châu thường tổ chức các trò chơi truyền thống như đánh tu lu (đánh cù), ném pao, đánh quay... Từ ngày mùng 4, họ mới bắt đầu chơi Tết. Những bộ trang phục đẹp nhất sẽ được trưng diện trong dịp này, tạo nên cảnh đẹp đặc trưng của mùa xuân trên vùng núi Mộc Châu với những cánh đồng cải trắng ngút, hoa mơ, hoa mận và hoa đào nở rộ.

Trong ngày Tết của người H’Mông, có những điều kiêng kỵ nhất định. Họ kiêng không nên giẫm lên bếp lửa, không để nước làm tắt lửa trong bếp, không để bánh dày cháy khi nướng, và không thổi lửa trong ba ngày Tết...

Người H’Mông không đón Giao thừa, mà quan niệm rằng khoảnh khắc Giao thừa được tính bằng tiếng gà gáy đầu tiên trong đêm 30 Tết. Họ tin rằng sau tiếng gà gáy, nếu con chó kêu đầu tiên trong năm mới, năm đó sẽ làm ăn phát đạt. Nhưng nếu con mèo kêu đầu tiên, đó sẽ là dấu hiệu của một năm khó khăn.

Theo quan niệm của họ, trong 3 ngày Tết, ăn cơm chan canh làm từ năm ngoái sẽ mang lại họn lộc. Họ cũng kiêng ăn bánh dày nướng trong ba ngày Tết, vì họ tin rằng nếu ăn bánh dày nướng, họ sẽ gặp nhiều rủi ro.

Ngoài ra, người H’Mông còn có quan niệm về may mắn trong ngày Tết. Họ tin rằng, nếu trong 3 ngày Tết, gia đình bán được một vật gì, thì cả năm sẽ buôn bán thuận lợi, làm ăn phát đạt. Để đảm bảo điều này, họ thường tìm mua một con bò đang có thai vào mồng 7, mồng 8 của năm mới.

Thụy Anh

Nguồn: Tổng hợp