Buzz
Lông khủng long không có gì mới, ngoài việc giữ ấm, trưng bày và bay nhảy, chúng không có gì đặc biệt. Tuy nhiên, gần đây, các nhà khoa học cổ sinh vật đã phát hiện một loài bọ trong hổ phách, đặc biệt là chúng ăn lông của khủng long.
Miến Điện là một trong những nơi có nhiều hổ phách nhất trên thế giới. Hổ phách từ Thung lũng sông Hukang ở phía bắc Miến Điện có thể có từ kỷ Phấn trắng cách đây 100 triệu năm. Hổ phách ở đây có độ cứng cao và lưu giữ nhiều tạp chất, trở thành một lĩnh vực mới cho các nhà khoa học cổ sinh vật.
Các nhà khoa học cổ sinh vật Trung Quốc đã tìm thấy côn trùng cổ, rắn cổ, chim cổ và thậm chí đuôi khủng long trong hổ phách Miến Điện hóa thạch. Nhờ vào tính chất bảo quản đặc biệt của hổ phách, những hóa thạch này vẫn giữ nguyên hình dạng sau 100 triệu năm.
Một phần lông khủng long được tìm thấy trong mảnh hổ phách đã bị hư hại bởi việc bị ăn. Điều này giống như lông của các loài chim hiện đại bị chấy ký sinh ăn.
Lông vũ là một trong những loại 'tạp chất đặc biệt' được bảo quản trong hổ phách Miến Điện, bao gồm lông chim cổ và lông côn trùng. Gần đây, hai mảnh hổ phách chứa lông vũ từ Miến Điện đã thu hút sự chú ý của các nhà khoa học cổ sinh vật, khi phát hiện các loài bọ cổ đại trong đó. Mặc dù nhỏ bé và khó nhìn thấy, nhưng thông qua nghiên cứu, các nhà khoa học đã phát hiện ra các đặc điểm độc đáo của chúng.
Loài côn trùng mới phát hiện có tên là Mesophthirus engeli, hé lộ cấu trúc ban đầu của tổ tiên loài chấy. Mesophthirus engeli không có cánh và có cấu trúc thân giống chấy. Nhóm nghiên cứu đã nhận thấy chúng ăn lông khủng long thông qua các dấu vết trên một sợi lông.
Một nhóm các nhà nghiên cứu từ Đại học Sư phạm Thủ đô Trung Quốc, Học viện Khoa học Trung Quốc, Đại học Khoa học Y tế Thủ đô, Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Quốc gia và Học viện Khoa học Nga đã nghiên cứu các loài côn trùng nhỏ được bảo quản trong hổ phách và phát hiện ra loài bọ đặc biệt này.
Các nhà khảo cổ đã đặt tên cho loài côn trùng nhỏ này là Mesophthirus engeli với chi 'Mesophthirus' xuất phát từ tiếng Hy Lạp, còn tên loài 'engeli' được dành tặng cho Michael S. Engel, nhà cổ sinh vật học nổi tiếng người Mỹ, để ghi nhận những đóng góp xuất sắc của ông trong việc nghiên cứu côn trùng cổ đại.
Trước đây, loài côn trùng ăn lông xuất hiện sớm nhất được cho là Megamenopon rasnitsyni. Hóa thạch của loài chấy này được khai quật ở Đức cách đây 44 triệu năm, theo Chungkun Shih, tác giả nghiên cứu ở Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên của Viện Smithsonian. Các nhà nghiên cứu cũng tìm thấy bằng chứng về côn trùng ký sinh hút máu khủng long ở kỷ Jura và Phấn Trắng từ 66 đến 201 triệu năm trước.
Loài bọ cổ đại này có kích thước rất nhỏ với chiều dài chưa đến 0,2 mm, vì vậy các nhà nghiên cứu phải sử dụng kính hiển vi điện tử để xem hình dạng của nó. Vẻ ngoài của Mesophthirus engeli trông rất giống với loài chấy ngày nay, nhưng nó có đầu lớn hơn với hai mắt giống chấm đen ở hai bên và hai xúc tu với ba gai dài trên đỉnh đầu. Có thể nói loài bọ Mesophthirus engeli sở hữu một cơ thể 'ba vòng như một', với phần đầu, ngực và bụng rộng bằng nhau, sáu bàn chân ngắn, có móng vuốt và gai dài ở cuối, có thể nắm được.
Phát hiện này cho thấy hành vi ăn lông của côn trùng có nguồn gốc ít nhất là vào thời kỳ giữa kỷ Phấn trắng.
Mặc dù trông giống như một con chấy, rận, nhưng loài Mesophthirus engeli lại khác xa với chấy và rận hiện đại. Do đó, các nhà cổ sinh vật học đã thiết lập một phân loại côn trùng cổ đại mới - Mesophagous caterpillars. So với cơ thể thì miệng của Mesophthirus engeli rất to và khỏe, hai hàng hàm lớn có răng cưa, có khả năng nhai rất mạnh.
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng nhận thấy rằng tại những miếng hổ phách có chứa loài bọ cổ đại này đều có sự hiện diện của lông vũ và chúng đều tồn tại những dấu hiệu hư hại: các hốc bị vỡ hình thành gần thân lông và các cành lông cũng bị gãy. Dấu vết của những chiếc lông vũ bị hư hại giống với dấu vết do bọ ăn lông để lại sau khi nhai lông. Và hiển nhiên, thủ phạm của những dấu vết này không ai khác chính là loài Mesophthirus engeli.
Nguyên nhân và quá trình tiến hóa ban đầu của đặc tính ăn lông ở các loài côn trùng vẫn chưa được rõ ràng do thiếu hụt thông tin về hóa thạch trong thời kỳ Đại Trung sinh - một giai đoạn đặc biệt của sự phát triển địa chất, khí hậu và tiến hóa. Mặc dù côn trùng hút máu đã được tìm thấy từ kỷ Jura và kỷ Phấn trắng, nhưng việc phát hiện côn trùng ăn lông khủng long là mới mẻ và không được ghi nhận trước đây.
Việc khám phá loài bọ cổ đại ăn lông này mang ý nghĩa lớn, vì nó mở ra một khía cạnh mới trong lịch sử của côn trùng ăn lông, kéo dài thêm 55 triệu năm so với việc biết đến trước đó là vào kỷ Kainozoi cách đây 44 triệu năm. Với việc phát hiện Mesophthirus engeli, khoảng trống về quá trình tiến hóa ban đầu của côn trùng ăn lông đã được lấp đầy.
Mesophthirus engeli đã tồn tại vào kỷ Phấn trắng cách đây 100 triệu năm, một giai đoạn quan trọng của sự đa dạng và phân hóa của chim có lông và khủng long, cũng là thời điểm quan trọng thiết lập mối quan hệ kí sinh giữa côn trùng ăn lông và vật chủ của chúng.
