Khám phá mảnh đất biệt lập nhất Trung Á (Phần 3)

Từ vùng đất linh thiêng Mashhad của người theo đạo Hồi, tôi chọn xe taxi để đến Sarakhs, một thị trấn biên giới thuộc tỉnh Razavi Khorasan của Iran, trước khi bắt đầu hành trình đến Turkmenistan.

Chặng đường dài 178 km, nhưng chỉ mất khoảng 2 giờ để đến biên giới. Hệ thống hạ tầng của Iran đang phát triển, và dù địa hình đã thay đổi về độ cao, tôi vẫn dễ dàng làm thủ tục visa tại cửa khẩu với thư mời đã được chuẩn bị từ trước tại Việt Nam.

Hiện nay, có hai cửa khẩu đường bộ từ Iran qua Turkmenistan cho du khách lựa chọn. Một là từ Mashhad, du khách có thể bắt taxi đến thị trấn nhỏ Quchan, sau đó chuyển sang một chuyến taxi khác với quãng đường 60 km để đến khu vực biên giới với Turkmenistan. Cách này thường được các du khách muốn khám phá thủ đô Ashgabat trước đó và thu hút nhiều du khách nước ngoài.

Lựa chọn thứ hai là cách mà tôi đã trải qua. Tôi chọn taxi để đến Sararkhs và vượt qua cửa khẩu, sau đó tiếp tục bằng xe để đến thành phố Mary. Phương tiện này ít được du khách sử dụng, vì họ thường muốn thăm thủ đô của Turkmenistan. Tuy nhiên, cách này hấp dẫn với những người đam mê mô tô, với đoạn đường từ Mashhad đến Sarakhs đầy thách thức và đẹp đẽ với địa hình đồi núi.

Sau khi hoàn thành thủ tục xuất cảnh ở phía Iran, tôi lên xe bus phục vụ ở khu vực này để vượt biên giới và đến cửa khẩu phía Turkmenistan, với giá 100.000 rial (tương đương 75.000 đồng) cho quãng đường khoảng 5 km, giá tương đương với việc tôi đi taxi ghép từ Mashhad đến Sarakhs.

Khu vực biên giới ít du khách nước ngoài qua lại, việc làm thủ tục nhập cảnh chuyển xe đạp, làm visa tại cửa khẩu chưa được nhân viên xuất nhập cảnh thành thạo. Tới khu vực biên giới lúc 10h, trải qua kiểm soát nhiệt độ cơ thể, kiểm tra hành lý, máy chụp hình, ghi thông tin nhập cảnh bằng tay... sau đó nộp hồ sơ xin visa.

Hướng dẫn đóng tiền lệ phí nhập cảnh và lệ phí ngân hàng trước khi quay lại xét duyệt visa. Sau vài lần chờ đợi do cúp điện, nhân viên hải quan ăn trưa và gọi điện đến đại lý du lịch làm thủ tục thư mời, tôi quay lại để đóng lệ phí visa 55 USD và 2 USD lệ phí ngân hàng. Đến 13h, có visa Turkmenistan, chạy về để tìm xe về Mary.

Thời tiết nóng nhất ở Turkmenistan, nhiệt độ trên xe tài xế là 43 độ C. Hơn nửa ngày đi chuyển, làm thủ tục, và nắng nóng từ Trung Đông, nhưng khi có visa, tôi quên hết. Đến đất nước biệt lập nhất ở Trung Á để khám phá các địa danh nổi tiếng trên con đường tơ lụa.

Turkmenistan có 3 di sản văn hóa thế giới trên con đường tơ lụa: Kunya ở Urgench, pháo đài Nisa của người Parthia cách Ashgabat 18 km về phía Tây Nam và khu khảo cổ Merv gần Mary có niên đại hàng nghìn năm. Merv là thành phố ốc đảo quan trọng, nối kết với Bukhara của Uzbekistan. Kế hoạch thăm Merv rồi bay về Ashgabat, thủ đô đẹp nhất vùng Trung Á.

Xe đưa tôi qua địa hình bán sa mạc đến thành phố Mary xinh đẹp. Thành phố cấp tỉnh ở Turkmenistan, khoảng 200.000 người sinh sống, xây dựng theo phong cách Liên Xô với đường sắt và tòa chung cư.

Thành phố được quy hoạch rộng rãi với kiến trúc từ tượng đài, quảng trường, chợ, nhà thờ độc đáo. Ở Mary một ngày, tôi cảm nhận nét duyên dáng, cổ kính như một thành phố châu Âu. Điều đặc biệt là hình vị tổng thống đương thời treo khắp nơi.

Ngày tiếp theo, tôi dành cả ngày khám phá khu khảo cổ Merv, cách thành phố Mary khoảng 40 km. Di tích quan trọng dưới thời đế quốc Ba Tư, đỉnh cao thịnh vượng thế kỷ 12. Năm 1221, Merv suy thoái sau cuộc chinh phạt của quân Mông Cổ, hàng chục nghìn người chết. Thời các Sa hoàng Nga, Merv được khai phá sau hàng trăm năm lãng quên.

Tôi leo đồi cao nhất, tưởng tượng thành phố Merv có hàng nghìn năm lịch sử, giờ chỉ còn những bờ tường đất giữa sa mạc KaraKum.

Turkmenistan có trữ lượng khi tự nhiên và dầu hỏa đứng thứ 5 thế giới, nên xăng dầu và gas rất rẻ. Di chuyển giữa các thành phố bằng xe lửa hay máy bay phổ biến. Tôi thử phương tiện hàng không, với giá vé rẻ trước đây, khoảng 15-20 USD từ Mary đi Ashgabat. Bây giờ có thể tăng lên chút do tình hình kinh tế.

Thủ đô Ashgabat có thời tiết đỡ oi bức hơn, giáp biên giới Iran với những dãy núi cao che chắn. Thành phố hiện đại nhờ vào Tổng thống đầu tiên Niyazov. Ông qua đời 2006, Tổng thống Berdymuhamedov tiếp tục chỉnh trang thủ đô, biến Ashgabat thành thành phố đẹp nhất ở Trung Á.

Sau khi ông qua đời, Tổng thống Berdymuhamedov tiếp tục công việc chỉnh trang thủ đô để biến Ashgabat trở thành thành phố đẹp nhất ở Trung Á. Ashgabat có những tòa nhà bằng đá cẩm thạch, lối kiến trúc hiện đại, cầu kỳ, đỉnh mái vàng cùng hệ thống đường rộng lớn, quảng trường, đài phun nước và tượng đài.

Thăm Ashgabat xong, tôi quyết định mạo hiểm đến 'Cửa Địa Ngục' cách thủ đô 280 km về phía Bắc. Một nơi hoang vắng, không có xe buýt hằng ngày, nên tôi thuê xe 4 chỗ. 'Cánh cửa địa ngục' thực chất là một hố gas khổng lồ. Dưới thời Xô viết, khi khoan thăm dò ở vùng sa mạc Karakum, họ đã phát hiện hố gas này.

Lo lắng về khí độc có thể lan truyền, họ quyết định đốt lửa ở miệng hố, hy vọng đốt cháy toàn bộ khí thoát ra và lửa sẽ tắt sau vài tuần. Tuy nhiên, suốt hơn 40 năm, không một chuyên gia Turkmenistan nào có thể dập tắt ngọn lửa này. Ngược lại, những ngọn lửa tại Núi Lửa Nhân Tạo Darvaza trở thành biểu tượng của lượng khí đốt dự trữ khổng lồ ở Turkmenistan, được biết đến với biệt danh “Cửa Địa Ngục” do ánh lửa ấm áp luôn tỏa sáng giữa sa mạc hẻo lánh.

Tài xế nói rằng tổng thống đã yêu cầu đậy miệng hố để đảm bảo an toàn cho người dân xung quanh, nhưng hiện vẫn chưa có giải pháp khả thi. Với du khách như tôi, trải nghiệm 'Cánh Cửa Địa Ngục' là một may mắn, vì không biết trong tương lai nó có thể biến mất vĩnh viễn vì tác động của con người.

Một tuần ở đất nước kỳ bí Turkmenistan trôi qua nhanh chóng, kết thúc một chương trình hấp dẫn ở thành phố Turkmenabat, cửa ngõ phía Bắc của Turkmenistan. Từ đây, hành trình mới bắt đầu với những câu chuyện độc đáo về 'thương nhân lạc đà' xung quanh 4 thành phố di sản nổi tiếng ở Uzbekistan.

Theo Zing News

***

Tham khảo: Cẩm nang du lịch Mytour