Khám phá ngôi chùa Trình - cánh cửa linh thiêng tại Yên Tử, Quảng Ninh

Tâm Phật tồn tại ngay trong chính con người chúng ta, không cần đi tìm ở bên ngoài xa xôi. Với quan điểm này, Thiền phái Trúc Lâm thực sự coi trọng bản ngã con người, tôn trọng và nâng cao giá trị của mỗi người, thực hành Thập Thiện theo triết lý của mình, Thiền phái Trúc Lâm đã trở thành chuẩn mực đạo đức. Thiền phái Trúc Lâm đã sớm trở thành nền tảng tư tưởng và đạo đức trong thời kỳ hoàng kim của triều đại Trần.

Vào khoảng đầu thế kỷ XIX, chùa đã được xây dựng lại trên cơ sở của chùa cũ với kiểu dáng của chữ “Nhất” (一) nhưng nhỏ hơn so với trước đó. Vào đầu thế kỷ 20, chùa đã gặp hỏa hoạn, nhờ vào lòng từ bi của Phật tử họ Bùi, người đã phát tâm xây dựng lại ngôi chùa theo kiểu hình chữ “Đinh” (丁) lớn hơn so với trước đó, bao gồm 3 gian Tiền đường và 1 gian Hậu cung.

Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chùa Trình đã bị phá hủy gần như hoàn toàn và chỉ còn lại một ngôi tháp cổ. Đến năm 1993, nhờ vào công đức của những người dân xung quanh khu vực đó, chùa đã được xây dựng lại theo kiểu nhà ba gian cấp bốn, với cấu trúc bằng xà cột gỗ, lợp ngói. Sau đó, chùa Bí Thượng cũng được tu sửa lại vào năm 1999 trở nên trang trọng hơn.

Vào đầu những năm 90 của thế kỷ XX, tuyến đường lớn dẫn vào Non thiêng Yên Tử, dài khoảng 14 cây số đã được mở từ ngã ba Dốc Đỏ nối với đường 18A qua Cửa Ngăn vào Bến xe Giải Oan, kết nối trực tiếp với tuyến đường hành hương về Yên Tử. Năm 2006, nhờ vào nguồn đầu tư của nhà nước và sự hỗ trợ từ du khách, chùa Trình đã được mở rộng với quy mô lớn, trở nên rộng rãi và trang trọng như ngày nay. Chùa cũng đã trở thành điểm hành lễ “Đi trình, về tạ” của quan khách và Phật tử mỗi khi họ đến hành hương hoặc chiêm bái Non thiêng Quảng Ninh.

3.2 Khám phá kiến trúc

Chùa Trình xưa được xây dựng theo kiểu chữ “Nhất” (一) với chiều rộng từ Đông sang Tây là 4,4m và từ Nam sang Bắc là 5m. Cấu trúc của chùa có khung cột gỗ được đặt trên nền đất kiểu hai vì chính và hai vì phụ. Khoảng cách giữa hai vị trí chính là 2,8m, còn khoảng cách từ vị trí chính đến vị trí phụ là 0,8m. Người tham quan chùa hiện nay có thể cảm nhận được ngay từ đầu về kiến trúc của nó, theo kiểu 'nội công (工) ngoại quốc (国)', bao gồm Tiền đường, Chính điện thờ Phật, Tả vu, Hữu vu thờ Thập Bát La Hán, nhà Tổ, thờ Tam Tổ Trúc Lâm, Ban Trần Triều, thờ Tam Tòa Thánh Mẫu và Tam Vương theo tín ngưỡng dân gian truyền thống của dân tộc.

Các tượng phật đều được đúc từ đồng và điêu khắc từ gỗ Mít, gỗ Hương. Ngoài ra, chùa Trình còn được lợp mái bằng ngói mũi hài, trên mái Tiền đường trang trí hàng gạch hoa Chanh, ở giữa có bức tượng Đại tự ghi ba chữ Hán “Bí Thượng Tự” (Chùa Bí Thượng). Hai đầu mái hình con Rồng uốn cong ngậm bờ nóc với họa tiết sóng nước và mây trời, góc mái được trang trí hình đầu Rồng uốn cong tạo ra họa tiết sóng nước và mây trời vươn cao.

Vào năm 2007, chính quyền tỉnh đã xây dựng văn phòng Thường trực của Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh Quảng Ninh nằm phía Đông của chùa. Đến năm 2011, Công ty Cổ phần Phát triển Tùng Lâm đã xây dựng Cổng chùa Trình trang trọng hơn với các hoa văn truyền thống tạo nên sự nghiêm trang và độc đáo cho khu vực cổng vào Yên Tử.

Hiện nay, chùa Trình vẫn tiếp tục đóng vai trò là một cánh cửa linh thiêng và là nơi mà con người đặt hy vọng vào trời đất, bắt đầu cuộc hành trình tâm linh của mình. Nếu có cơ hội đến Quảng Ninh hoặc vịnh Hạ Long bạn không nên bỏ lỡ địa điểm này cũng như non thiêng Yên Tử, chắc chắn bạn sẽ có những trải nghiệm quý báu, thư giãn cả về thân xác lẫn tinh thần trên hành trình khám phá tâm linh trong cuộc sống.

Tác giả: Thụy Anh

Nguồn: Tổng hợp.