Buzz
TPO - Một nghiên cứu mới dựa trên ADN cổ từ 108 mẫu xương khai quật từ chín khu chôn cất ở Thụy Điển và Đan Mạch đã chỉ ra rằng một loại dịch hạch cổ xưa có thể đã lây lan trong cộng đồng nông dân đầu tiên ở châu Âu, có thể giải thích lý do dân số này giảm mạnh trong khoảng 400 năm.
Hài cốt khai quật từ một ngôi mộ thời kỳ đồ đá mới ở Karleby, Falbygden, Thụy Điển đã cung cấp một số mẫu ADN cổ đại cho nghiên cứu. (Ảnh: Frederik Seersholm)
Những nạn nhân đầu tiên của bệnh dịch hạch ở châu Âu có niên đại khoảng 5.000 năm trước. Tuy nhiên, chưa rõ hai trường hợp ở Latvia và Thụy Điển là hiện tượng riêng lẻ hay dấu hiệu của một đợt dịch lớn hơn.
Frederik Seersholm, nghiên cứu viên sau tiến sĩ tại Trung tâm Địa di truyền của Quỹ Lundbeck, Viện Globe, Đại học Copenhagen ở Đan Mạch và tác giả chính của nghiên cứu đăng trên tạp chí Nature, chia sẻ: 'Điều này khá đồng nhất ở Bắc Âu, Pháp và Thụy Điển. Dù có những khác biệt lớn trong khảo cổ học, chúng tôi vẫn thấy cùng một mô hình, chỉ là chúng biến mất.'
Nhóm nông dân thời kỳ đồ đá mới đã di cư từ phía đông Địa Trung Hải, thay thế các nhóm thợ săn hái lượm và đưa nông nghiệp cũng như lối sống ổn định đến Tây Bắc Âu vào khoảng 6.000 đến 7.000 năm trước. Di sản của họ vẫn hiện diện trong nhiều ngôi mộ và tượng đài đá lớn của lục địa, nổi bật nhất là Stonehenge.
Các nhà khảo cổ học hiện đang tranh luận sôi nổi về lý do khiến nhóm này biến mất từ 5.300 đến 4.900 năm trước. Một số cho rằng sự biến mất của họ là do khủng hoảng nông nghiệp liên quan đến biến đổi khí hậu, trong khi những người khác nghi ngờ rằng bệnh tật là nguyên nhân chính.
“Đột nhiên, không còn ai được chôn cất tại những di tích này nữa. Và những người đã xây dựng những khối đá lớn này cũng biến mất,” Seersholm chia sẻ.
Nghiên cứu chỉ ra rằng, các loại vi khuẩn gây bệnh dịch hạch xuất hiện trong 1/6 mẫu xương cổ đại, cho thấy bệnh dịch này không phải là hiếm gặp.
Sự lây lan của bệnh dịch hạch trong thời kỳ tiền sử
Seersholm cho biết, vì hài cốt được chôn cất cẩn thận trong một ngôi mộ, nên dữ liệu di truyền trong nghiên cứu có thể đã ghi lại thời điểm bắt đầu của một đợt dịch hạch.
Căn bệnh này cũng có thể ít nghiêm trọng hơn so với bệnh dịch hạch gây ra “Cái chết đen”, đợt bùng phát dịch hạch tàn khốc nhất được ước tính đã làm chết một nửa dân số châu Âu trong vòng bảy năm vào thời Trung cổ.
Thêm vào đó, vì các biến thể phát hiện được trong mẫu thiếu một gien quan trọng cho sự sống còn của vi khuẩn trong đường tiêu hóa của bọ chét, nên căn bệnh này không giống như bệnh dịch hạch lây lan qua bọ chét trên động vật gặm nhấm.
Bệnh dịch hạch vẫn tồn tại đến ngày nay, với triệu chứng bao gồm các hạch bạch huyết sưng đau ở vùng bẹn, nách hoặc cổ, cùng với sốt, ớn lạnh và ho.
