1. Đề cương phân tích nhân vật Ngô Tử Văn
1.1. Phần mở đầu
- Giới thiệu tác giả Nguyễn Dữ và vị trí quan trọng của tác phẩm “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên”.
- Giới thiệu về nhân vật Ngô Tử Văn
1.2. Phần thân bài
1.2.1. Ngô Tử Văn – Nguồn gốc và tính cách.
* Nguồn gốc: Tên Soạn, người huyện Yên Dũng, vùng Lạng Giang.
- Tính cách: Dũng cảm, thẳng thắn, dễ nổi nóng, 'không chịu đựng được sự bất chính'
- Danh tiếng: Nổi tiếng đến mức người dân vùng Bắc còn ca ngợi là một người kiên định và chính trực.
=> Nguyễn Dữ đã xây dựng hình ảnh nhân vật bằng cách giới thiệu trực tiếp, từ đó giúp người đọc tin vào sự hiện hữu của nhân vật này.
=> Lời giới thiệu mang âm điệu ca ngợi, dẫn dắt người đọc vào các hành động đúng đắn của nhân vật.
1.2.2. Ngô Tử văn và sự kiện đốt đền.
a. Nguyên nhân của việc đốt đền:
- Theo quan điểm truyền thống, việc đốt đền được coi là hành động phạm thượng, vì vậy ai cũng tránh xa và không dám động chạm.
- Ở làng Tử Văn trước đây có một ngôi đền thiêng, nhưng giờ đây nó đã trở thành nơi trú ngụ của linh hồn một tướng giặc xâm lược đã chết và đang gây hại cho dân chúng bằng các hành động quái đản.
+ Trước tình hình ngôi đền bị ô uế và yêu quái có thể gây hại cho dân, Ngô Tử Văn đã quyết định đốt đền để giải cứu nhân dân. Hành động của ông không trái với tín ngưỡng vì ngôi đền này đang là nơi cư ngụ của linh hồn tướng giặc họ Thôi, kẻ thù xâm lược. Đây là một ngôi đền tà ác, không chỉ không bảo vệ dân mà còn gây rối cho nhân gian.
=> Sự quyết đoán và dũng cảm của Tử Văn đã dẫn đến một hành động anh hùng vì lợi ích của dân. Cơn giận dữ của ông không phải vì lợi ích cá nhân mà là vì sự an nguy của toàn thể dân chúng đang bị quấy rối. Do đó, hành động của Tử Văn xứng đáng được ca ngợi và ủng hộ vì chính nghĩa, không chịu nổi cái ác.
b. Quy trình đốt đền
- Trước khi đốt: 'Tắm rửa sạch sẽ, khấn nguyện với trời đất, sau đó châm lửa để đốt đền.'
=> Thái độ nghiêm trang và tôn kính với các thần linh. Đây không phải là hành động vội vàng mà là một quyết định cân nhắc kỹ lưỡng. Tử Văn là người suy nghĩ chín chắn và tôn trọng thần thánh.
- Khi đốt đền: Châm lửa để đốt đền bất chấp sự phản đối và thắc mắc của mọi người, hành động kiên quyết và dứt khoát, vượt xa sự tưởng tượng của người bình thường.
=> Tử Văn thể hiện sự dũng cảm và kiên định, sẵn sàng làm những việc mà người khác không dám để trừ diệt cái ác.
c. Các sự kiện diễn ra sau khi Tử Văn đốt đền
- Tử Văn cảm thấy khó chịu, đầu óc quay cuồng, bụng rung lên và sốt cao. Anh thấy hai tên quỷ sứ đang đến, vội vã kéo anh ra ngoài thành về phía đông.
- Cuộc chiến đấu giữa Tử Văn và hồn ma của tên tướng giặc.
+ Tên tướng giặc cải trang thành cư sĩ để đe dọa và mắng chửi Ngô Tử Văn, yêu cầu dựng lại ngôi đền.
+ Ngô Tử Văn đối mặt với sự đe dọa bằng thái độ thờ ơ, ngồi tựa lưng, bình tĩnh, không hề sợ hãi trước sự dọa dẫm của tướng giặc.
=> Tử Văn là người dũng cảm, kiên cường, coi thường sự đe dọa và hành động hung hăng của tên tướng giặc.
- Cuộc gặp giữa Tử Văn và thổ công diễn ra như sau:
+ Thổ công: Kể về những tổn thương mình phải chịu đựng nhưng vẫn kiên nhẫn, đồng thời chỉ dẫn Ngô Tử Văn cách ứng phó với tên tướng giặc.
+ Tử Văn: Ngạc nhiên, thắc mắc chi tiết và sẵn sàng chuẩn bị cho cuộc chiến với tên bách hộ họ Thôi.
→ Ngô Tử Văn thể hiện lòng dũng cảm và bản lĩnh, dám làm những điều khiến cả thần thánh cũng phải sợ hãi.
⇒ Ngô Tử Văn là người dũng cảm, trọng nghĩa khí, bất bình và quyết tâm đấu tranh chống lại những điều phi lý trong cuộc sống.
⇒ Phản ánh thực trạng xã hội với những điều phi lý, sự phân biệt trắng đen, thật giả lẫn lộn và các cuộc đấu tranh chính nghĩa của những người ngay thẳng.
1.2.3. Ngô Tử Văn và trận chiến dưới triều Minh.
a. Thử thách đối với Ngô Tử Văn
- Những lời vu khống xảo quyệt từ hồn ma của tên tướng giặc.
- Thái độ quát tháo và tức giận của Diêm Vương.
=> Tử Văn phải đối mặt với những lực lượng mạnh mẽ và áp đảo.
b. Thái độ và hành động của Ngô Tử Văn
- Chàng không chỉ khẳng định mình là một kẻ sĩ chính trực ở thế gian, mà còn dũng cảm chỉ trích tên bại tướng gian trá bằng những lời lẽ đầy cứng rắn, không hề nhún nhường. Chàng thể hiện sự kiên định và quyết tâm bảo vệ chính nghĩa trước sự uy quyền của Diêm Vương.
- Bình tĩnh và dứt khoát trong cuộc chiến, Ngô Tử Văn đưa ra những bằng chứng thuyết phục và yêu cầu mang giấy tờ đến Tản Viên để xác thực.
+ Từng bước một, Ngô Tử Văn đã đẩy lùi toàn bộ sự phản công và kháng cự của kẻ thù, cuối cùng hoàn toàn đánh bại tên tướng giặc.
- Tử Văn thắng kiện và được bổ nhiệm làm phán sự tại đền Tản Viên.
+ Sau khi được minh oan ở Minh ti, Tử Văn trở về nhà thì Thổ công đến khuyên chàng nhận chức phán sự tại đền Tản Viên. Thổ công nói: “Người sống trên đời đều phải đối mặt với cái chết, miễn sao khi chết đi vẫn được ghi nhận danh tiếng”, và khuyên Văn nên nhận lời. Tử Văn vui vẻ đồng ý, và việc nhận chức này chứng minh chiến thắng của chàng trong cuộc chiến chống lại tên hung thần xảo quyệt.
=> Tính cách của Tử Văn thể hiện sự kiên cường, không lùi bước trước thế lực xấu xa, quyết tâm bảo vệ chính nghĩa.
1.2.4. Tử Văn nhận chức phán sự tại đền Tản Viên
- Ngô Tử Văn được tiến cử làm Phán sự, và chàng đồng ý: Đây là phần thưởng xứng đáng cho một kẻ sĩ dũng cảm.
- Đây là chi tiết kỳ ảo thể hiện niềm tin vào chân lý, khẳng định rằng chính nghĩa cuối cùng luôn chiến thắng gian tà. Sự dũng cảm, kiên cường và chính trực của Tử Văn đã được đền đáp xứng đáng.
- Cuộc gặp gỡ giữa quan phán sự và người dân làng thể hiện sự tin tưởng của dân chúng vào vị quan thanh liêm.
=> Chiến thắng này khẳng định Tử Văn là người chính trực, tin vào công lý và công bằng, sẵn sàng đấu tranh để thực hiện chính nghĩa. Lẽ phải sẽ chiến thắng. Sự hiện diện của con người chính nghĩa trong việc thực thi công lý là một thắng lợi có ý nghĩa sâu sắc, khẳng định niềm tin rằng chính nghĩa sẽ luôn chiến thắng gian tà.
1.2.5. Nghệ thuật xây dựng nhân vật
- Tạo dựng cốt truyện lôi cuốn với kết cấu chặt chẽ và logic, cùng với cách kể chuyện hấp dẫn và những xung đột kịch tính.
+ Tác giả khéo léo dẫn dắt câu chuyện từ một sự kiện bất ngờ, sau đó từ từ đẩy lên đỉnh điểm kịch tính và kết thúc một cách hợp lý, thỏa đáng. Người đọc dễ dàng cảm nhận được thái độ và quan điểm của nhà văn, đặc biệt là sự ngợi ca trí thức, tinh thần dân tộc và quan niệm về cái ác.
- Tạo dựng hình tượng nhân vật sinh động, độc đáo và chân thực qua hành động và lời nói để xây dựng tính cách của họ.
- Sử dụng hài hòa các thủ pháp nghệ thuật như đối lập tương phản, liệt kê, và các kỹ thuật khác.
- Cốt lõi hiện thực được lồng ghép vào một cốt truyện kỳ ảo, tạo sự hấp dẫn và cuốn hút cho câu chuyện. Độc giả bị mê hoặc bởi lớp màn kỳ ảo và sau khi kết thúc, sẽ nhận ra giá trị hiện thực và nhân đạo của tác phẩm khi suy ngẫm về các nhân vật và tình tiết.
1.3. Kết bài
- Tổng quan về nội dung và nghệ thuật xây dựng nhân vật Ngô Tử Văn. Những cảm nhận và bài học rút ra từ nhân vật này.
2. Phân tích nhân vật Ngô Tử Văn một cách chọn lọc và tinh tế nhất
Tác giả Nguyễn Dữ là một trong những nhà văn nổi bật của văn học trung đại Việt Nam, với bộ truyện “Truyền kỳ mạn lục” được coi là một kiệt tác của nền văn học. Trong đó, 'Chuyện chức phán sự đền Tản Viên' là một trong những truyện xuất sắc nhất. Nguyễn Dữ đã thành công trong việc xây dựng hình tượng Ngô Tử Văn – một nhân vật tiêu biểu cho phẩm chất của kẻ sĩ đất Việt, với tinh thần dân tộc mạnh mẽ, yêu chính nghĩa và quyết tâm diệt trừ cái ác. Qua nhân vật này, tác giả thể hiện niềm tin vững chắc vào sự chiến thắng của công lý và chính nghĩa trước những thế lực gian tà và độc ác.
- Mở đầu tác phẩm, Nguyễn Dữ giới thiệu về lai lịch và tính cách của Ngô Tử Văn. Chàng trai họ Ngô, tên Soạn, tự là Tử Văn, đến từ 'huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang'. Ngô Tử Văn nổi tiếng với tính cách khảng khái, cương trực và nóng nảy, không thể chịu đựng được sự gian tà. Ông được khen ngợi ở vùng Bắc vì lòng dũng cảm chống lại cái ác và bảo vệ công lý. Bằng cách giới thiệu trực tiếp và lời lẽ khen ngợi, Nguyễn Dữ đã tạo nên một hình tượng nhân vật đáng tin cậy, giúp người đọc tin tưởng vào sự chân thực và hành động chính nghĩa của nhân vật.
- Ở làng của Ngô Tử Văn có một ngôi đền linh ứng trước đây, nhưng giờ đã trở thành nơi trú ngụ của hồn ma tướng giặc xâm lược, làm hại dân lành. Theo quan niệm truyền thống, việc đốt đền là hành động báng bổ thần linh và ai cũng kiêng kị. Tuy nhiên, khi ngôi đền trở thành nơi chứa yêu quái và gây hại cho dân, Ngô Tử Văn quyết định đốt đền để bảo vệ dân chúng. Hành động của Tử Văn không phải là phạm vào tín ngưỡng, mà là để trừ khử yêu quái, giải cứu dân lành. Sự tức giận của Tử Văn không chỉ vì bản thân mà vì sự an nguy của mọi người, làm cho hành động của chàng trở nên đáng ca ngợi và phù hợp với chính nghĩa.
Trước khi đốt đền, Ngô Tử Văn đã thực hiện các nghi thức tắm rửa sạch sẽ, khấn trời và mới bắt đầu châm lửa đốt đền. Hành động này thể hiện sự tôn trọng và nghiêm túc đối với thần linh. Đây không phải là một quyết định bộc phát mà là một hành động có chủ đích, thể hiện sự suy nghĩ kỹ lưỡng. Ngô Tử Văn là người có tri thức và trách nhiệm, tôn kính thần linh. Động thái đốt đền của chàng chỉ nhằm mục đích ngăn chặn sự quấy phá của tên tướng giặc thất trận và bảo vệ cuộc sống của dân lành. Khi chàng châm lửa đốt đền, hành động của chàng rất quyết đoán, dứt khoát và đầy dũng cảm, không quan tâm đến sự chỉ trích của người khác. Hành động này vượt qua sự tưởng tượng của người thường, chàng tin rằng việc mình làm là tiêu diệt cái ác và bảo vệ dân lành, đồng thời hy vọng sẽ được thần linh phù hộ. Tuy nhiên, việc này cũng khơi mào cuộc chiến giữa chàng và tên tướng giặc bại trận, một cuộc chiến giữa chính nghĩa và tà đạo.
Sau khi đốt đền, Ngô Tử Văn cảm thấy cơ thể khó chịu, đầu choáng váng, bụng run và sốt cao. Chàng thấy hai tên quỷ sứ đến để bắt chàng ra ngoài thành về phía đông. Dù vậy, chàng vẫn giữ bình tĩnh và không sợ hãi, sẵn sàng đối đầu với hồn ma tên tướng giặc. Tên tướng giặc giả dạng cư sĩ để đe dọa và mắng chửi Ngô Tử Văn, yêu cầu phải dựng lại ngôi đền. Trước sự buộc tội của hồn ma bằng lý lẽ nho gia, Ngô Tử Văn không mảy may lo lắng, vẫn bình thản và tự nhiên. Hành động của chàng chứng tỏ chàng là người can đảm, không sợ hãi trước những đe dọa và sự hung hăng của tướng giặc.
Sau đó, Ngô Tử Văn gặp Thổ thần và được kể về toàn bộ câu chuyện, từ việc bị hại cho đến sự nhẫn nhịn cam chịu của chàng. Thổ công đã hướng dẫn Ngô Tử Văn cách đối phó với tên tướng giặc. Nghe lời kể của Thổ thần, Ngô Tử Văn rất ngạc nhiên, hỏi rõ và quyết tâm chuẩn bị cho cuộc chiến với tên bách hộ họ Thôi. Ngô Tử Văn thể hiện lòng can đảm và bản lĩnh, dám làm những điều khiến cả thần thánh cũng phải kính nể. Ngô Tử Văn chứng minh mình là người dũng cảm, coi trọng nghĩa khí, bất bình và sẵn sàng đấu tranh chống lại sự phi lý trong xã hội. Câu chuyện và nhân vật Ngô Tử Văn phản ánh những bất công, sự giả dối và những cuộc đấu tranh chính nghĩa của những người chính trực.
Sự kiên cường và chính trực của Ngô Tử Văn được thể hiện rõ nhất khi chàng đối đầu với tên tướng giặc dưới Minh ti. Đây là cuộc chiến cam go giữa sự ngay thẳng và chính trực của chàng với sự xảo quyệt, gian trá của hồn ma tướng giặc bại trận. Đối mặt với những lời vu cáo xảo quyệt của hồn ma và thái độ giận dữ của Diêm Vương, Ngô Tử Văn phải đấu tranh với những thế lực mạnh mẽ. Chàng không chỉ khẳng định mình là một kẻ sĩ ngay thẳng mà còn dũng cảm vạch mặt tên tướng giặc gian tà với lời lẽ cứng rắn, không chịu nhún nhường. Chàng bình tĩnh và kiên quyết trong việc bảo vệ lẽ phải, đưa ra bằng chứng thuyết phục và yêu cầu mang tư giấy đến Tản Viên chứng thực. Ngô Tử Văn đã đánh bại tất cả sự phản kháng của kẻ thù, chiến thắng hồn ma tướng giặc gian trá, lấy lại công bằng cho Thổ thần và bảo toàn mạng sống của mình. Đây là chiến thắng không chỉ của Ngô Tử Văn mà còn của nhân dân Việt Nam trước tên tướng giặc phương Bắc, là sự chiến thắng của chính nghĩa trước cái ác, bảo vệ dân chúng. Ngô Tử Văn được phong làm phán sự ở đền Tản Viên. Khi trở về, Thổ công khuyên chàng nhận chức và chàng vui vẻ nhận lời. Việc này đánh dấu thắng lợi của chàng trong cuộc chiến chống lại tên hung thần xảo quyệt và thể hiện sự cứng cỏi, quyết tâm bảo vệ lẽ phải.
Ngô Tử Văn nhận chức phán sự ở đền Tản Viên và được phong là Phán sự, điều này được coi là sự đền đáp xứng đáng cho lòng dũng cảm của chàng. Chi tiết này thể hiện tính kỳ ảo, khẳng định niềm tin vào chân lý và chính nghĩa luôn thắng thế. Sự can đảm và kiên cường của Ngô Tử Văn được đền đáp xứng đáng. Cuộc gặp gỡ của chàng với dân làng chứng tỏ sự tin tưởng của họ vào vị quan tốt. Thắng lợi này khẳng định Ngô Tử Văn là người chính nghĩa, niềm tin vào công lý và sự chính trực, và đấu tranh cho công lý sẽ luôn được đền đáp.
Thành công của tác phẩm nằm ở việc xây dựng cốt truyện hấp dẫn, cấu trúc chặt chẽ và cách kể chuyện lôi cuốn với những xung đột kịch tính. Tác giả Nguyễn Dữ đã dẫn dắt câu chuyện một cách khéo léo, từ một sự kiện bất ngờ dẫn đến đỉnh điểm kịch tính và giải quyết một cách hợp lý. Người đọc dễ dàng đồng cảm với quan điểm và thái độ của nhà văn, đặc biệt là sự ca ngợi trí thức, tinh thần dân tộc, và quan niệm “ác giả ác báo”. Bên cạnh đó, nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật sinh động, độc đáo và chân thực thông qua hành động và lời nói. Tác giả sử dụng các thủ pháp nghệ thuật như đối lập tương phản, liệt kê để lồng ghép hiện thực vào cốt truyện kỳ ảo, tạo sự hấp dẫn cho câu chuyện. Người đọc bị cuốn hút bởi yếu tố kỳ ảo và sau khi đọc xong, sẽ nhận ra giá trị hiện thực và nhân đạo của tác phẩm.
Câu chuyện nổi bật nhân vật Ngô Tử Văn – đại diện cho trí thức Việt Nam với tinh thần yêu nước, đề cao chính nghĩa, dũng cảm và cương trực. Truyện thể hiện niềm tin vào công lý, khẳng định rằng chính nghĩa sẽ luôn thắng thế trước cái ác.
Trên đây là dàn bài và bài mẫu Phân tích nhân vật Ngô Tử Văn chọn lọc hay nhất. Mytour hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn có thêm nhiều gợi ý, nắm được các luận điểm quan trọng, tránh tình trạng lạc đề và đạt điểm cao trong các bài kiểm tra sắp tới. Ngoài bài viết này, chúng tôi còn nhiều nội dung liên quan đến Chương trình Ngữ Văn 10, bạn có thể tham khảo thêm trên trang Mytour. Cảm ơn bạn đã đọc!