Buzz
1. Giới thiệu về tác giả Nguyễn Trãi và bài thơ 'Cảnh ngày hè'
1.1. Về tác giả Nguyễn Trãi
- Nguyễn Trãi (1380 - 1442), tên hiệu là Ức Trai
- Quê hương: Chi Ngại, Chí Linh, Hải Dương
- Ông đã thi đỗ Thái học sinh và phục vụ triều đại nhà Hồ với vai trò quan chức
- Sau sự sụp đổ của nhà Hồ, ông bị giặc Minh giam cầm nhưng đã trốn thoát và gia nhập nghĩa quân Lam Sơn, đóng góp quan trọng vào chiến thắng của nghĩa quân.
- Năm 1442, ông bị kết tội oan trong vụ án Lệ Chi Viên, bị cáo buộc giết vua và bị xử án tru di tam tộc.
- Năm 1980, UNESCO đã công nhận Nguyễn Trãi là Danh nhân văn hóa thế giới.
- Nguyễn Trãi là một chính trị gia xuất sắc, nhà văn nổi bật của văn học chính luận thời kỳ trung đại, đồng thời là một nhà thơ và nhà văn hóa vĩ đại. Các tác phẩm của ông chủ yếu thể hiện tư tưởng nhân nghĩa, lòng yêu nước và sự quan tâm đến dân tộc.
- Một số tác phẩm nổi bật: Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, Ức Trai thi tập, Quốc âm thi tập, Dư địa chí,...
1.2. Bài thơ 'Cảnh ngày hè'
- 'Quốc âm thi tập' là tập thơ của Nguyễn Trãi viết bằng chữ Nôm, bao gồm 254 bài, chia thành 4 phần: Vô đề, Môn thì lệnh, Môn hoa cỏ, Môn cầm thú. Đây là tác phẩm chữ Nôm lâu đời nhất được biết đến hiện nay, với tập thơ này, Nguyễn Trãi được coi là người tiên phong và góp phần quan trọng vào sự phát triển của thơ ca tiếng Việt.
- Bài thơ 'Cảnh ngày hè' là bài số 43 trong tổng số 61 bài thơ, nằm trong mục 'Bảo kính cảnh giới', thuộc phần Vô đề của tập thơ 'Quốc âm thi tập'.
- Bài thơ 'Cảnh ngày hè' khắc họa bức tranh thiên nhiên mùa hè, thể hiện tình yêu thiên nhiên và cuộc sống, đồng thời bày tỏ lòng yêu nước và sự quan tâm sâu sắc đến nhân dân của tác giả.
Bài thơ sử dụng ngôn ngữ giản dị nhưng đầy biểu cảm, với hình ảnh gần gũi mà vẫn sâu lắng.
2. Cảm nhận về bài thơ 'Cảnh ngày hè'
Nguyễn Trãi - cái tên luôn gợi nhớ những ngày chống giặc Minh oanh liệt. Ông không chỉ nổi danh với 'Bình Ngô đại cáo' và 'Quân trung từ mệnh tập', mà còn với những áng thơ trữ tình xuất sắc trong 'Quốc âm thi tập'. Ông là một chính trị gia và nhà văn chính luận vĩ đại của Việt Nam. Để hiểu hết tầm vóc của ông, cần nhìn nhận cả những thành tựu văn học của ông.
'Cảnh ngày hè' là một tác phẩm trong 'Quốc âm thi tập', được sáng tác trong thời gian Nguyễn Trãi sống ẩn dật tại Côn Sơn. Tâm lý của Nguyễn Trãi, dù ở trong thời kỳ bị thất sủng hay khi được triều đình tín nhiệm, luôn lo lắng cho vận mệnh quốc gia và đời sống nhân dân. Bài thơ, nằm trong mục 'Bảo kính cảnh giới', phản ánh nỗi lòng của người quân tử và cũng là lời nhắc nhở Nguyễn Trãi phải luôn giữ vững sứ mệnh phụng sự dân tộc.
Bài thơ bắt đầu với câu sáu chữ, miêu tả hoàn cảnh của nhà thơ thời điểm đó:
'Rồi, hóng mát thuở ngày trường.'
Theo luật thơ thất ngôn bát cú, câu thơ lẽ ra phải có bảy chữ. Tuy nhiên, Nguyễn Trãi đã bỏ một chữ, tạo nên sự đổi mới độc đáo trong thơ Nôm thời bấy giờ. Nhịp thơ 1/2/3 thể hiện sự thanh thoát, tự tại của tác giả.
Chữ 'rồi' được tách ra thành một nhịp riêng, phản ánh tâm trạng thư thái của nhà thơ. 'Rồi' thể hiện sự nhàn nhã, không vướng bận, như một khoảng lặng trong cuộc sống của Nguyễn Trãi. Trong thời gian ở ẩn, ông mới có được sự nhàn hạ để tận hưởng 'hóng mát thuở ngày trường'. Ngày dài và không có việc quan trọng, cảm giác thời gian dường như kéo dài hơn. Đối với Nguyễn Trãi, người thường bận rộn với công việc và chiến tranh, đây là sự trớ trêu khi ông phải trải qua những ngày nhàn rỗi này.
Trong các câu thơ sau, Nguyễn Trãi khắc họa một bức tranh thiên nhiên ngày hè tuyệt đẹp. Đầu tiên là hình ảnh của cảnh vật mùa hè:
'Hòe xanh rộng tán che rợp trời'
'Thạch lựu còn rực sắc đỏ'
'Hồng liên vương vấn hương thơm.'
Dưới tài hoa của Nguyễn Trãi, bức tranh thiên nhiên mùa hè hiện lên đầy sống động và rực rỡ. Màu xanh của cây hoè, màu đỏ của hoa lựu, màu hồng của hoa sen hòa quyện với ánh nắng vàng tạo nên cảnh sắc đặc trưng của mùa hè. Cây hoè được miêu tả với từ “đùn đùn” và động từ “giương” khiến hình ảnh trở nên sinh động hơn. Nguyễn Trãi không chỉ dùng thị giác mà còn kết hợp thính giác và khứu giác để làm nổi bật cảnh vật mà không chói lóa. Những từ ngữ như “đùn đùn”, “giương”, “phun”, “tiễn” tạo nên một bức tranh mùa hè sinh động và đậm đà sắc thái. Tác giả đã bỏ qua quy phạm văn học phong kiến để miêu tả cảnh vật gần gũi, chân thực hơn.
Tuy nhiên, với Nguyễn Trãi, mùa hè không chỉ là thiên nhiên. Mùa hè còn gắn liền với cuộc sống con người, với những âm thanh sinh động của cuộc sống:
'Lao xao chợ cá làng chài'
'Tiếng ve dắng dỏi lúc hoàng hôn.'
Hình ảnh chợ cá mang đến cảm giác thái bình trong tâm thức người Việt. Chợ đông vui tượng trưng cho đất nước thịnh vượng và hòa bình, trong khi chợ vắng lặng gợi lên sự bất ổn. Tiếng ve kêu lúc chiều tà phản ánh cuộc sống nơi thôn quê, làm nổi bật tình cảm sâu sắc của Nguyễn Trãi và ý tưởng ông theo đuổi. Những từ láy “lao xao” và “dắng dỏi” gợi lên âm thanh quen thuộc của làng chài và tiếng ve. Nguyễn Trãi nhìn cuộc sống với tâm hồn rộng mở và yêu thiên nhiên, dù đã về ẩn cư nhưng tình yêu quê hương, đất nước vẫn mãi nồng nàn.
Cảnh vật thiên nhiên hiện lên như một bức tranh sống động, làm dâng lên nhiều cảm xúc trong lòng Nguyễn Trãi. Những suy tư và khát vọng sâu lắng được gói ghém và bật ra trong hai câu thơ cuối đầy cảm xúc:
'Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng'
'Dân giàu đủ khắp đòi phương.'
Tác giả sử dụng điển tích để bày tỏ khát vọng của mình. Câu thơ sáu chữ ngắn gọn với nhịp 3/3 diễn tả sự dồn nén cảm xúc, thể hiện ước mơ của tác giả về việc thực hành tư tưởng yêu nước, thương dân. Dù tận hưởng cảnh ngày hè với sự thanh thản, Nguyễn Trãi vẫn lo lắng cho nhân dân và đất nước. Ông nghe âm thanh nhộn nhịp của làng chài và mơ ước có cây đàn của vua Ngu Thuấn để mang lại cuộc sống ấm no cho dân tộc. Sự yêu quê hương, đất nước sâu sắc đã tạo nên ước vọng và cảm nhận của ông trong bài thơ 'Cảnh ngày hè'.
Nguyễn Trãi luôn tin rằng người quân tử phải 'lo trước cái lo của thiên hạ, vui sau cái vui của thiên hạ' và trái tim ông luôn tràn ngập tình yêu non sông, ước mơ dân tộc ấm no. Dù triều đình có đẩy ông ra ngoài, ông vẫn lạc quan, hy vọng ước vọng của mình trở thành hiện thực để nhân dân sống hạnh phúc.
Bài thơ 'Cảnh ngày hè' không chỉ là bức tranh tuyệt đẹp của thiên nhiên và con người mà còn phản ánh tâm hồn yêu đời của Nguyễn Trãi. Bài thơ chứng tỏ tài năng văn học của ông qua việc vận dụng các kỹ thuật độc đáo: Việt hoá thơ Đường luật, sáng tạo thơ thất ngôn xen lục ngôn, và sử dụng hình ảnh, màu sắc, âm thanh để tạo nên một tác phẩm nghệ thuật và tư tưởng xuất sắc.
Bài học từ 'Bảo kính cảnh giới' giúp Nguyễn Trãi răn mình, thể hiện tình yêu với cuộc sống. Tâm hồn nghệ sĩ – chiến sĩ của Ức Trai tiên sinh vẫn toả sáng đến tận hôm nay như một ngôi sao Khuê sáng rực.
Chúng tôi vừa gửi đến bạn đọc bài viết Cảm nhận Cảnh ngày hè chọn lọc hay nhất. Mong rằng bài viết đã mang lại những thông tin giá trị cho bạn. Chân thành cảm ơn sự quan tâm của bạn từ Mytour.
