I. Tổng quan về tác giả và bài thơ Viếng lăng Bác
1. Một số thông tin về tác giả Viễn Phương
- Viễn Phương (1928 - 2005), tên thật là Phan Thanh Viễn, quê quán tại tỉnh An Giang.
- Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, Viễn Phương đã hoạt động chủ yếu ở khu vực Nam Bộ.
- Viễn Phương là một trong những cây bút tiên phong của lực lượng Văn nghệ giải phóng miền Nam trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước.
- Các tác phẩm tiêu biểu của ông bao gồm: Chiến thắng hòa bình (trường ca, 1952), Anh hùng mìn gạt (truyện ký, 1968), Mắt sáng học trò (thơ, 1970), Như mây mùa xuân (1978), Quê hương địa đạo (truyện và ký, 1981), Sắc lụa Trữ La (1988)...
2. Giới thiệu về bài thơ Viếng lăng Bác
a. Bối cảnh sáng tác
- Vào năm 1976, sau khi đất nước được thống nhất và giải phóng miền Nam, Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Hà Nội được khánh thành.
- Trong dịp này, Viễn Phương đã có chuyến thăm miền Bắc và viếng lăng Bác Hồ. Ông đã viết bài thơ Viếng lăng Bác và đăng trong tập thơ Như mây mùa xuân (1978).
b. Cấu trúc bài thơ
Bài thơ được chia thành 4 phần: Phần 1. Khổ thơ đầu tiên: Mô tả cảnh vật bên ngoài lăng Bác. Phần 2. Khổ thơ thứ hai: Hình ảnh đoàn người vào lăng viếng Bác và tâm trạng của nhà thơ. Phần 3. Khổ thơ thứ ba: Hình ảnh Bác Hồ và cảm xúc của nhà thơ. Phần 4. Khổ thơ cuối cùng: Cảm xúc và ước nguyện của nhà thơ khi rời lăng.
c. Ý nghĩa của nhan đề
- Nhan đề “Viếng lăng Bác” tuy ngắn gọn nhưng chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc.
- “Viếng” có nghĩa là đến thăm và bày tỏ lòng tiếc thương khi ai đó qua đời.
- “Lăng Bác” chỉ địa điểm ở Hà Nội nơi lưu giữ di hài của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
=> Từ nhan đề, người đọc có thể hiểu rằng nhà thơ đã đến thăm miền Bắc và viếng lăng Bác Hồ trong bối cảnh đất nước vừa được thống nhất. Qua đó, Viễn Phương thể hiện lòng kính trọng và tình cảm sâu nặng với Chủ tịch Hồ Chí Minh, người cha già kính yêu của dân tộc.
d. Nội dung
Bài thơ Viếng lăng Bác thể hiện sâu sắc lòng thành kính và sự xúc động của tác giả cũng như mọi người khi vào lăng viếng Bác Hồ. Những dòng người không ngừng nối tiếp vào lăng, cùng với cảm xúc và suy ngẫm của nhà thơ về vị lãnh tụ kính yêu, được diễn tả qua các hình ảnh biểu tượng như mặt trời, vầng trăng và bầu trời xanh. Khi sắp phải rời miền Bắc, tác giả thể hiện ước muốn được ở lại mãi bên lăng Bác.
e. Nghệ thuật
Bài thơ mang giọng điệu trang trọng và chân thành, với nhiều hình ảnh ẩn dụ tinh tế và cảm xúc sâu lắng, cùng ngôn ngữ giản dị nhưng súc tích.
II. Những mẫu mở bài ấn tượng cho Viếng lăng Bác
1. Mẫu 1
Viễn Phương là một trong những nhà thơ tiêu biểu đóng góp lớn cho nền văn học miền Nam hiện đại. Trong thời kỳ chiến tranh, ông đã dùng ngòi bút để chỉ trích sự tàn bạo của kẻ thù và ca ngợi những người phụ nữ Việt Nam anh hùng. Sau chiến tranh, ông tập trung vào những khía cạnh đời thường của cuộc sống với những bài thơ giản dị và chân thành. Bài thơ 'Viếng lăng Bác', sáng tác năm 1976, là một trong những tác phẩm nổi bật nhất của ông, thể hiện sâu sắc lòng kính yêu và biết ơn của ông cũng như của hàng triệu người dân Việt Nam đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh khi lần đầu tiên được vào viếng lăng Bác.
2. Mẫu 2
Bác Hồ là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam. Sự ra đi của Người để lại nỗi đau khôn nguôi cho toàn dân tộc, và đã có nhiều tác phẩm thơ văn viết để tưởng nhớ và tri ân Người cùng sự nghiệp cách mạng vĩ đại của Người. Trong số đó, bài thơ Viếng lăng Bác của Tố Hữu và Viễn Phương đều chứa đựng nhiều cảm xúc và ý nghĩa. Trong khi Tố Hữu viết về nỗi nhớ những ngày Bác ra đi, thì Viễn Phương diễn tả nỗi đau và nỗi nhớ của những người con miền Nam xa xứ, chỉ khi đất nước thống nhất mới có dịp viếng lăng Bác để tỏ lòng thành kính và thương xót. Lăng Bác được khánh thành ngay sau khi kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ và đất nước được thống nhất. Viễn Phương là một trong những người con đầu tiên từ miền Nam được vào viếng lăng Bác, và chuyến viếng thăm đã để lại trong lòng tác giả nhiều kỷ niệm sâu sắc, trở thành nguồn cảm hứng cho bài thơ nổi tiếng Viếng lăng Bác trong tập Như mây mùa xuân (1978). Bài thơ là một tác phẩm cảm động và đầy ý nghĩa về Chủ tịch Hồ Chí Minh, người đã góp phần làm nên trang sử vinh quang của dân tộc Việt Nam.
3. Mẫu 3
Các nhà thơ Việt Nam luôn tìm thấy nguồn cảm hứng dồi dào từ Bác Hồ để sáng tác. Trong suốt cuộc đời, Bác luôn nhớ về miền Nam, cảm thấy hạnh phúc khi miền Nam được giải phóng, đồng thời cũng đau xót khi nhớ về những ngày xa xứ. Viết về Bác Hồ là chủ đề phổ biến trong thơ ca Việt Nam, với nhiều cảm xúc và suy nghĩ khác nhau được thể hiện qua các tác phẩm của Tố Hữu, Minh Huệ và Viễn Phương. Thơ của Viễn Phương được đánh giá cao vì sự kết hợp giữa tình cảm và suy nghĩ, thực tế và tưởng tượng, ngọt ngào và mơ mộng. Sự đa dạng này phản ánh sự phong phú của đối tượng được miêu tả trong thơ. Bác Hồ vừa là một nhân vật vĩ đại vừa rất bình dị, biết cách đối xử và nhường nhịn mọi người. Cảm hứng trong bài thơ của Viễn Phương dựa trên dòng thời gian, tạo thành một nhật ký về hành trình viếng thăm, như một cuộc hành hương về cội nguồn.
4. Mẫu 4
Khi nhắc đến nhà thơ Viễn Phương trong văn học, chúng ta nghĩ ngay đến một thi sĩ với tâm hồn nhẹ nhàng, đầy bâng khuâng và man mác. Thơ của ông mang đến cho người đọc những cảm xúc sâu sắc qua cách diễn đạt tinh tế và hình ảnh giản dị nhưng rất sâu sắc. Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, ông đã hoạt động tại miền Nam và là một trong những nhà văn nghệ giải phóng xuất hiện sớm nhất ở đó. Bài thơ 'Viếng lăng Bác' được viết vào năm 1976, sau khi cuộc kháng chiến kết thúc và lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa được khánh thành. Trong bài thơ này, Viễn Phương bày tỏ tình yêu và nỗi xót xa vô hạn của mình cùng nhân dân miền Nam dành cho Bác Hồ. Với sự chân thành và giản dị, ông đã tạo ra những câu thơ cảm động, thể hiện lòng kính trọng và xúc động khi viếng lăng Bác.
5. Mẫu 5
Bác Hồ luôn là nguồn cảm hứng bất tận trong thơ ca Việt Nam. Người là hình ảnh đẹp nhất, ngời sáng nhất trong các tác phẩm thơ văn. Có nhiều tác phẩm viết về Bác, về những lần viếng thăm và gặp gỡ Người, nhưng bài thơ “Viếng lăng Bác” của Viễn Phương có lẽ là tác phẩm xúc động nhất. Bài thơ phản ánh nỗi lòng của một người con từ miền Nam xa xôi, khi trở về thăm Bác sau khi Người ra đi. Toàn bộ bài thơ chứa đựng nỗi đau xót và sự xúc động chân thành của một người con phương xa đối với vị Cha già của dân tộc.
6. Mẫu 6
Dù đã nhiều năm trôi qua kể từ khi Bác Hồ ra đi, nỗi đau mất mát vẫn còn hiện hữu trong lòng người Việt Nam. Những tác phẩm viết về Bác và nỗi đau khi Người qua đời đã trở thành những tác phẩm bất hủ, phản ánh tình cảm sâu sắc của hàng triệu trái tim Việt Nam. Những câu thơ đầy cảm xúc của Tố Hữu về Bác Hồ đã để lại ấn tượng mạnh mẽ, gợi lên nỗi buồn sâu lắng và sự tiếc thương vô hạn. Bài thơ 'Viếng lăng Bác' của Viễn Phương mang đến một cảm xúc khác: nỗi ám ảnh và xót xa của một người con miền Nam, phải mãi đến sau giải phóng mới có cơ hội thăm Bác trong thời gian ngắn ngủi. Bài thơ này thường được xem như một bản tình ca cảm động của nhà thơ gửi gắm đến vị cha già kính yêu của dân tộc. Thơ của Viễn Phương dù giản dị nhưng đầy cảm xúc và sâu sắc, với những câu thơ chân thành như lời thì thầm, như gió thoảng, phản ánh chân thực nhất tình cảm của tác giả.