Khám phá những đặc điểm nổi bật của các loại mặt sân tennis

Dù các sân quần vợt có kích thước chuẩn giống nhau, nhưng sự phong phú của các loại mặt sân như sân cỏ, sân cứng và sân đất nện tạo ra sự khác biệt lớn. Những khác biệt này ảnh hưởng đáng kể đến cách chơi và phong cách thi đấu của các vận động viên. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu các điểm khác biệt giữa các mặt sân tennis qua bài viết dưới đây.

Các loại mặt sân tennis phổ biến hiện nay

Sân cỏ

Sân cỏ là loại sân tennis cổ điển nhất. Quần vợt trở nên phổ biến khi được chơi trên những khu vườn và bãi cỏ của tầng lớp quý tộc Anh xưa, do đó sân cỏ tennis là tên gọi phổ biến.

Nhiều giải đấu quần vợt hiện tại, bao gồm Wimbledon – giải Grand Slam lâu đời và danh giá nhất – vẫn được tổ chức trên mặt sân cỏ.

Trên mặt sân cỏ, bóng có xu hướng trượt và độ nảy không dễ đoán, nhưng vẫn giữ được tốc độ. Vì vậy, các trận đấu trên sân cỏ diễn ra nhanh và yêu cầu các tay vợt phải có kỹ thuật, sự tập trung và tốc độ xuất sắc.

Đây là loại sân nhanh nhất, ưu tiên lối chơi giao bóng và vô lê.

Các tay vợt lừng danh như Roger Federer, Pete Sampras, Serena Williams, Margaret Court và Billie Jean King đều đã thể hiện phong độ xuất sắc trên sân cỏ.

Sân đất nện

Sân đất nện thường được tạo ra từ đá phiến sét nghiền nát hoặc gạch và các khoáng chất không liên kết khác. Có hai loại sân đất nện phổ biến.

Sân đất nện đỏ, chủ yếu xuất hiện ở Châu Âu và Châu Mỹ Latinh, ví dụ như Grand Slam Pháp mở rộng, được làm từ gạch nghiền với lớp vật liệu rời trên cùng, tạo màu đỏ đặc trưng.

Bóng thường bám chặt và nảy cao trên các bề mặt sân đất nện, làm cho việc thắng nhanh trở nên khó khăn hơn. Các trận đấu trên sân đất nện diễn ra chậm hơn nhiều so với sân cỏ, dẫn đến các pha đấu lâu hơn.

Vì vậy, các trận đấu trên sân đất nện có thể đẩy cơ thể đến giới hạn, và thường phụ thuộc vào sức bền và khả năng lừa đối thủ của người chơi.

Với độ nảy cao và khả năng tạo xoáy, việc sử dụng xoáy trở thành vũ khí mạnh mẽ trên mặt sân này, nơi mà việc chiến thắng chỉ bằng sức mạnh và vị trí trở nên khó khăn.

Các tay vợt với khả năng phòng thủ từ cuối sân như Rafael Nadal, Björn Borg, Chris Evert và Justine Henin đã thành công vang dội trên sân đất nện. Nadal, với kỷ lục 13 danh hiệu Pháp Mở rộng, thường được gọi là ‘Vua sân đất nện’.

Các sân đất nện xanh, ít phổ biến hơn, được chế tạo từ metabasalt nghiền nhỏ và phủ đất sét xanh. Chúng có tốc độ nhanh hơn và độ cứng cao hơn so với sân đất nện đỏ, và thường xuất hiện ở các khu vực của Hoa Kỳ và Canada.

Sân cứng

Sân cứng thường được xây dựng từ các lớp tổng hợp hoặc acrylic trên nền bê tông hoặc nhựa đường. Trong một số trường hợp, nhựa và cao su cũng được sử dụng để tạo mặt sân.

Tốc độ trên sân cứng có thể khác nhau tùy thuộc vào lượng cát ở lớp trên cùng, nhưng nói chung nhanh hơn sân đất nện và chậm hơn sân cỏ. Các giải Grand Slam Mỹ Mở rộng và Úc Mở rộng hiện được tổ chức trên sân cứng phủ acrylic.

Trên sân cứng, bóng thường nảy cao. Những tay vợt toàn diện như Novak Djokovic thường thi đấu xuất sắc trên mặt sân này nhờ vào sự cân bằng trong kỹ thuật của họ.

Sự khác biệt giữa sân cỏ và sân đất nện

Việc chuyển từ sân đất nện sang sân cỏ thường tạo ra thách thức lớn cho các tay vợt vì sự khác biệt rõ rệt giữa hai mặt sân. Trong suốt 30 năm qua, chỉ có Nadal (2008, 2010) và Federer (2009) giành chiến thắng ở cả Roland Garros và Wimbledon trong cùng một năm.

Độ nảy

Khi bóng tennis tiếp xúc với mặt sân cỏ, thường trượt nhanh và ít khi bay cao quá đầu gối. Ngược lại, trên sân đất nện vào những ngày khô ráo, tay vợt như Rafael Nadal có thể tạo ra những cú đánh xoáy cao lên đến 1m24-1m30. Độ nảy của bóng rất quan trọng, yêu cầu các tay vợt điều chỉnh chiến thuật, và những người không thích nghi sẽ gặp khó khăn trong việc giành chiến thắng.

Tốc độ

Trên sân đất nện, bóng mất khoảng 44% vận tốc ban đầu sau khi chạm đất, làm cho sân này có tốc độ bóng chậm nhất. Ngược lại, sân cỏ, với bề mặt trơn, khiến bóng bay nhanh hơn cả sân cứng, chỉ mất 30% vận tốc ban đầu. Chuyển từ sân chậm sang sân nhanh trong khoảng thời gian hai tuần trước Wimbledon có thể gây khó khăn, dẫn đến việc nhiều tay vợt thành công ở Roland Garros lại thất bại trên sân cỏ.

Người đỡ bóng gặp khó khăn

Trên sân đất nện, lớp bụi đỏ dày khoảng 1 cm giúp trái bóng nảy đều hơn, tạo điều kiện cho các tay vợt dễ dàng dự đoán điểm rơi của bóng. Ngược lại, trên sân cỏ, nếu bóng rơi vào những chỗ cỏ đã bị trụi hoặc nơi cỏ đã bị xáo trộn, nó sẽ bay theo quỹ đạo không đều, gây khó khăn cho việc đỡ bóng.

Cách di chuyển

Trên sân đất nện, các tay vợt xuất sắc như Rafael Nadal có khả năng trượt dài và cứu những trái bóng khó tưởng tượng được. Điều này giúp Nadal dễ dàng chuyển từ phòng ngự sang phản công. Tuy nhiên, trên sân cỏ, tay vợt phải sử dụng các bước di chuyển nhỏ hơn để giữ thăng bằng và trọng tâm.

Giao bóng và lên lưới

Trên sân cỏ, người đỡ bóng thường gặp nhiều bất lợi hơn, nên các tay vợt với cú giao bóng mạnh thường thành công. Tại Wimbledon, các cú giao bóng có thể đạt tốc độ lên đến 230 km/h, thậm chí vượt 240 km/h, trong khi tại Roland Garros, ít khi thấy cú giao bóng vượt 215 km/h. Với sự khó khăn cho người đỡ bóng, các tay vợt có giao bóng mạnh và khả năng lên lưới tốt thường đạt kết quả cao. Tuy nhiên, từ năm 2001, khi Wimbledon chuyển sang sử dụng loại cỏ lùn 100%, tốc độ bóng giảm và tay vợt ít lên lưới hơn.

Thời gian thi đấu

Tại Roland Garros, các trận đấu thường có những loạt rally kéo dài 10-20 lần chạm vợt, trong khi tại Wimbledon, hiện tượng này ít xảy ra. Các trận đấu giữa hai tay vợt chuyên giao bóng thường chỉ có khoảng 4-5 lần chạm vợt mỗi điểm. Trận chung kết Wimbledon 2001 giữa Goran Ivanisevic và Patrick Rafter đặc biệt nổi bật với các tình huống có từ 3 lần chạm vợt trở xuống chiếm ưu thế.

Cú cắt lên ngôi

Trên sân cỏ trơn trượt, bóng thường nảy thấp hơn, điều này làm cho cú cắt bóng trở thành lựa chọn lý tưởng, vừa giúp phòng thủ hiệu quả vừa hỗ trợ các tay vợt có kỹ năng volley tốt để áp sát lưới. Nhiều tay vợt nổi tiếng tại Wimbledon như Steffi Graf, Pete Sampras, và Roger Federer đều nổi bật với những cú cắt xuất sắc trên mặt sân này. Cú đánh bóng bạt để đạt tốc độ tối đa cũng rất được ưa chuộng.

Trọng tâm hạ thấp

Khi thi đấu trên sân cỏ, tay vợt cần phải hạ thấp trọng tâm hơn để tiếp cận những cú bóng bạt hoặc cắt ở tầm thấp của đối thủ. Điều này khác biệt rõ rệt so với sân đất nện, nơi các cú top spin xoáy cao được ưu tiên và trọng tâm của tay vợt cũng cao hơn.

Sự tập trung

Cú giao bóng có ảnh hưởng lớn đến kết quả trận đấu, vì vậy tay vợt trên sân cỏ cần phải duy trì sự tập trung cao độ. Một chút lơ đãng hoặc bị phân tâm bởi tiếng ồn từ khán đài có thể dẫn đến thất bại. Sự ảnh hưởng này ít hơn nhiều trên sân đất nện.

Màu sắc

Màu sắc là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến phản xạ mắt và là sự khác biệt dễ nhận thấy giữa hai loại sân. Tại Wimbledon, màu sắc chủ đạo là xanh và trắng, với sân cỏ màu xanh và yêu cầu trang phục tay vợt phải hoàn toàn màu trắng. Ngược lại, tại Roland Garros, không có quy định nghiêm ngặt về trang phục và sân tennis có màu đỏ.

Sân tennis tại Thế Vận Hội có gì đặc biệt?

Quần vợt Olympic đã được tổ chức trên ba loại sân khác nhau – sân cỏ, sân đất nện và sân cứng – tùy thuộc vào từng kỳ đại hội.

Trừ London 2012, nơi quần vợt được chơi trên sân cỏ, sáu trong số bảy kỳ Olympic gần nhất đều diễn ra trên sân cứng. Sự kiện quần vợt Olympic gần nhất trên sân đất nện diễn ra ở Barcelona năm 1992.

Ngoài ba loại mặt sân chính được sử dụng trong các giải Grand Slam, sân trải thảm cũng từng xuất hiện trong các trận đấu quan trọng. Loại sân này được làm từ vật liệu dệt hoặc polymer, có thể được trải trên bất kỳ bề mặt bê tông hoặc cát phẳng nào để tạo thành sân tennis.

Tuy nhiên, Hiệp hội Quần vợt Chuyên nghiệp (ATP) – tổ chức quản lý quần vợt nam hàng đầu – đã ngừng sử dụng các sân thảm sau năm 2009.

Hiệp hội quần vợt nữ (WTA), cơ quan quản lý quần vợt nữ hàng đầu, đã tiếp tục tổ chức các giải đấu trên sân thảm cho đến năm 2018, nhưng đã ngừng kể từ năm 2019. Olympic 2018 tại Canada là sự kiện chuyên nghiệp cuối cùng diễn ra trên sân thảm.

Sân thảm thường có tốc độ nhanh hơn sân cứng nhưng lại chậm hơn sân cỏ.

Các loại sân tennis này có thể được đặt ở ngoài trời hoặc trong nhà. Thời tiết có ảnh hưởng đáng kể đến các trận đấu trên sân ngoài trời, trong khi ảnh hưởng đối với sân trong nhà là hạn chế.

Đăng bởi: Nguyễn Tường