Khám phá những điểm chung giữa các câu hát than thân và bài thơ Bánh trôi nước

Đề bài: Hãy phân tích sự tương đồng giữa ca dao than thân và bài thơ Bánh trôi nước dựa trên những điểm đặc trưng mà bạn đã học trong chương trình Ngữ văn lớp 7.

Khám phá những điểm tương đồng giữa các câu hát than thân và bài thơ Bánh trôi nước

I. Phân tích các điểm tương đồng giữa câu hát than thân và bài thơ Bánh trôi nước (Phiên bản Tiêu Biểu)

1. Bắt đầu

Giới thiệu về tác giả và tác phẩm:
+ Hồ Xuân Hương, nữ thi sĩ vĩ đại của thời xưa, đã truyền đạt tâm hồn người phụ nữ qua ngòi bút của mình.
+ 'Bánh trôi nước' là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất, thể hiện sự chân thành, lòng trung thành của một cô gái trong sáng, mạnh mẽ.

2. Phần thân

- Điểm tương đồng thể hiện qua việc giới thiệu 'thân em': một sự nhỏ bé, cô đơn của người phụ nữ.
- Hình ảnh của 'bánh trôi nước', một món quà mang hương vị ngọt ngào của dân tộc Việt...(Tiếp theo)

>> Xem chi tiết về Dàn ý Phân tích các điểm tương đồng giữa câu hát than thân và bài thơ Bánh trôi nước tại đây.

II. Mẫu văn Phân tích những điểm tương đồng giữa các câu hát than thân và bài thơ Bánh trôi nước (Tiêu biểu)

Hồ Xuân Hương, nữ thi sĩ tài ba của dòng thơ Việt. Bài thơ của bà mang dấu ấn dịu dàng, nữ tính nhưng không thiếu sức mạnh, thể hiện lòng mong muốn được yêu thương. 'Bánh trôi nước' là một trong những tác phẩm nổi bật nhất, là sự thổ lộ, lòng chân thành của một cô gái trong sáng, kiên trì với tấm lòng chất thép. Người đọc dễ dàng nhận thấy sự tương đồng trong hình ảnh, cách sử dụng từ ngữ quen thuộc với những câu hát than thân trong văn học dân gian.

Số phận luẩn quẩn, đường tình duyên vô định đã khiến cho nữ thi sĩ luôn hiểu biết những nỗi đau thầm kín của phụ nữ. Vì thế, thơ của bà luôn truyền đạt tâm trạng, những chia sẻ và khát khao mãnh liệt của người phụ nữ. Qua 'Bánh trôi nước', Hồ Xuân Hương vẽ nên hình ảnh của một cô gái trong sáng, dịu dàng, mặc dù gặp nhiều khó khăn, nhưng bản chất vẫn luôn tốt đẹp, kiên cường và chân thành.

Sự tương đồng giữa 'Bánh trôi nước' và những câu hát than thân đầu tiên được thể hiện qua biểu tượng 'thân em' quen thuộc. Trong truyền thống thơ ca dân gian, không ít câu hát than thân bắt đầu bằng cụm từ này.

Thân em như giọt mưa rơi
Rơi xuống đất, rơi xuống bờ ao

Tuyệt vời

Thân em như dòng nước bên lề đường
Người khôn rửa mặt, người bình thường rửa chân

Điểm chung của những câu hát than thân này là thể hiện sự nhỏ bé, yếu đuối của người phụ nữ, số phận không do họ quyết định, chỉ như: 'hạt mưa sa', 'nước bên đàng'. Sử dụng motif 'thân em', tác giả muốn nhấn mạnh sự nhỏ bé và cô đơn đến cùng của người con gái. Dường như chỉ có 'hạt mưa sa', 'nước bên đàng' mới phải chịu đựng số phận đáng thương đó, nhưng ở đây, dù 'vừa trắng lại vừa tròn', một vẻ đẹp toàn diện, tròn trịa. Hai từ 'thân em' vang lên với vị đắng, xót xa, nhận thức được số phận của phụ nữ bị hèn hạ, bị giới hạn trong xã hội phong kiến.

Nét tương đồng của bài thơ với những câu hát than thân được thể hiện qua hình ảnh được chọn để so sánh với người phụ nữ. 'Bánh trôi nước', một món quà của dân Việt làm từ bột gạo, rất rẻ tiền và dễ tìm. Trong thơ ca dân gian, những tác giả luôn khéo léo chọn những hình tượng biểu tượng để so sánh với phụ nữ, thể hiện số phận khó khăn, bất hạnh, không có quyền lực gì đối với cuộc sống của họ.

Thân em như chiếc lá đào nhẹ nhàng
Lả lướt giữa phố xôn xao

'Bánh trôi nước', 'chiếc lá đào' đều là những vật phẩm tinh xảo, nhưng số phận mơ hồ, không biết ngày mai sẽ thế nào. Bắt nguồn từ thực tế của xã hội cổ đại, phụ nữ hoàn toàn không được quyết định cuộc sống của mình. Nếu gặp được người chồng yêu thương, cuộc sống sẽ đầy đủ, hạnh phúc, nhưng nếu gặp phải gia đình khắc nghiệt, họ sẽ phải chịu đựng cuộc sống đầy gian truân, uất hận. Những hình ảnh biểu tượng, tượng trưng cho phụ nữ, những phút giây hồn nhiên nhưng không may mắn, phụ thuộc vào những người có quyền lực trong xã hội.

Một điểm tương đồng đáng chú ý giữa bài thơ và những câu hát than thân là việc sử dụng linh hoạt ca dao thành ngữ, tục ngữ trong lời nói. Trong 'Bánh trôi nước', tác giả đã thông minh biến câu thành ngữ 'ba chìm, bảy nổi, chín lênh đênh' để thể hiện sự khổ cực, phận đời đầy gian khổ, bi thảm của con người. Trong kho tàng câu hát than thân, những thành ngữ này được dùng để nhấn mạnh sự bất hạnh, khốn khổ của số phận.

Thân em như cành bần trôi
Gió dập sóng dồi, đâu biết sẽ tới đâu

Trong xã hội hiện đại, vai trò của người phụ nữ ngày càng được tôn trọng và công nhận. Tuy nhiên, vẫn còn những khó khăn và định kiến cần phải vượt qua. Bằng sự kiên nhẫn và nỗ lực, họ vẫn luôn kiên cường và mạnh mẽ trước mọi thách thức.

Văn hóa dân gian luôn là nguồn cảm hứng vô tận cho nghệ sĩ. Nhờ sự kết hợp tinh tế giữa văn học và dân gian, chúng ta có thể thấy được sự sáng tạo và tinh thần nhân đạo qua từng tác phẩm.

"""""""HẾT"""""""--

Nét đẹp của văn hóa dân gian Việt Nam không chỉ là biểu tượng mà còn là nguồn cảm hứng sâu sắc. Qua những tác phẩm văn học và âm nhạc, chúng ta có thể thấy được bức tranh về cuộc sống và con người Việt Nam xưa và nay.