Bác sĩ Alexandre Yersin đã dành cả cuộc đời để đóng góp cho sự phát triển y học Việt Nam nói chung và Nha Trang nói riêng. Ông là biểu tượng của nhân cách và đạo đức cao quý của một nhà khoa học. Ngày nay, những địa điểm lưu giữ kỷ vật của ông trở thành điểm tham quan hấp dẫn ở Nha Trang, thu hút du khách.
Hành trình đặc biệt của bác sĩ tài ba A. Yersin
Bác sĩ A. Yersin, sinh năm 1863 tại Thụy Sỹ, quốc tịch Pháp, tốt nghiệp y khoa ở Paris (Pháp). Sau những thành công trong ngành y học, ông quyết định sang Đông Dương làm y sĩ cho hãng tàu thủy Messageries, thực hiện ước mơ khám phá những đỉnh cao mới.
Năm 1895, Yersin thành lập Viện Pasteur Nha Trang. Ông dành khoảng hai năm để khởi xướng trường Cao đẳng y khoa Đông Dương tại Hà Nội. Phần lớn thời gian sau đó, Yersin sống và làm việc tại Viện Pasteur Nha Trang.

Trong những năm tuổi già, ông lên đỉnh núi trên Suối Dầu để xây dựng một ngôi nhà gỗ, nơi ông trồng cây thuốc và nghiên cứu loại thuốc sốt rét từ cây ký ninh. Trước khi ra đi, ông để lại di chúc muốn được an nghỉ ở Suối Dầu và tặng hết tài sản cho Viện Pasteur Nha Trang.
Vào ngày 1.3.1943, ông Yersin lặng lẽ ra đi, đám tang diễn ra giản dị, nhiều người đến đưa tiễn từ Nha Trang đến Suối Dầu.

Cuộc đời ông Yersin là một câu chuyện giản dị và sự hiến dâng cho khoa học cũng như những người dân nghèo. Ngày nay, cư dân tại chợ Cồn (Nha Trang) vẫn truyền tai nhau những câu chuyện về bác sĩ như một thiên sứ của tình thương.
Cụm từ “ông Năm Yersin” vẫn rất quen thuộc với cư dân địa phương, và mỗi ngày, những bó hoa tươi vẫn được đưa đến tượng đài ông tại công viên Yersin ven biển Nha Trang.
Các điểm lưu niệm của bác sĩ A.Yersin
Hiện nay, Nha Trang có ba địa điểm tưởng niệm bác sĩ Yersin:
Bảo tàng Yersin tọa lạc ngay trong khuôn viên Viện Pasteur Nha Trang, trên đường Trần Phú, thành phố Nha Trang - nơi mà ông đã đóng góp rất nhiều công sức trong nhiều năm.
Nằm tại Suối Dầu, xã Suối Cát, Diên Khánh, Khánh Hòa là nơi an nghỉ cuối cùng của bác sĩ Yersin.
Ngôi nhà gỗ hai tầng là không gian làm việc của bác sĩ trong những năm cuối cùng tại khu du lịch Hòn Bà.
Hiện nay, cả ba địa điểm trở thành những điểm tham quan nổi tiếng ở Nha Trang, thu hút đông đảo du khách khi du lịch Nha Trang.
Bảo tàng Yersin tại Nha Trang
Năm 1997, một viện bảo tàng được lập ra với tên gọi Yersin. Đó là không gian riêng biệt, nơi ông làm việc và sưu tập sách trong thời gian làm việc tại Viện Pasteur Nha Trang.
Nhiều vật phẩm của nhà nghiên cứu vẫn được bảo quản gần như hoàn toàn, bao gồm những chiếc tủ gỗ đặt sát tường, chứa hơn 1.200 quyển sách và nhiều tài liệu khác nhau. Những bản sao và bảo quản cẩn thận về cuộc sống, sự nghiệp và đóng góp của ông trong lĩnh vực y học thế giới và Việt Nam.
Những vật dụng hàng ngày của ông như bàn làm việc, giường, kính hiển vi, sổ ghi kết quả nghiên cứu, chiếc máy tính cũ... vẫn giữ nguyên dáng vẻ của người bác sĩ đáng kính và nhiệt huyết.

Nhân viên bảo tàng cho biết, sau khi đọc cuốn tiểu thuyết Dịch hạch và thổ tả của nhà văn Pháp Patrick Deville, nhiều du khách đã quyết định tới đây để tìm hiểu về Yersin. Với họ, nhà khoa học này như một 'người cứu nhân loại' khỏi đại dịch thổ tả kinh hoàng.
Lăng của Yersin
Tọa lạc sâu trong một khu đồi nhỏ tại trang trại Suối Dầu, con đường nhỏ bằng đất dẫn vào nơi nghỉ cuối cùng của ông, yên bình và tĩnh lặng. Trước khi bước vào thăm mộ, du khách có thể liên hệ với nhân viên của trang trại để được hướng dẫn và chỉ đường.

Con đường lát đá nhỏ, phủ bóng cây xanh, tạo nên không gian yên tĩnh, phản ánh chính sự đơn sơ và giản dị của cuộc đời và tâm hồn của Yersin. Đúng như nguyện ước khi còn sống, khi ra đi, ông được đặt nằm sấp, hướng về biển để ôm trọn mảnh đất quê hương. Ngôi mộ hình chữ nhật được xây bằng xi măng đơn giản, trên đó khắc tên, năm sinh và năm mất của ông.

Một tấm bảng đá được dựng lên để bày tỏ lòng biết ơn và ghi chép về những đóng góp to lớn của bác sĩ Yersin với nhân loại. Bảng có dòng chữ “Ân nhân và nhà nhân đạo được nhân dân Việt Nam tôn kính”.
Nhà gỗ trên đỉnh Hòn Bà
Tại khu du lịch sinh thái Hòn Bà, núi Suối Dầu, có một ngôi nhà gỗ - nơi mà bác sĩ Yersin đã sống và làm việc trong những năm cuối đời. Ngôi nhà đã được phục hồi với những đồ vật của ông, cùng với một khu vườn trồng cây thuốc và nghiên cứu. Hiện nay, đây cũng là một điểm du lịch Nha Trang hấp dẫn, thu hút du khách mỗi khi ghé thăm Hòn Bà.

Khi du lịch Nha Trang, hãy ghé thăm các khu di tích liên quan đến bác sĩ Yersin để hiểu thêm về một nhà khoa học đã dành cả cuộc đời mình để cống hiến cho nhân loại và người dân Việt Nam.