Khám phá những điều thú vị về đảo Dokdo

Dokdo – hay còn được biết đến là Takeshima theo Nhật Bản (hoặc tên gọi quốc tế Liancourt) – là nhóm đảo nhỏ nằm giữa Hàn Quốc và Nhật Bản, cách đảo Honshu của Nhật Bản và phía đông nam của bán đảo Triều Tiên khoảng 220 km. Đảo Liancourt đang trong tình trạng tranh chấp lãnh thổ giữa hai quốc gia. Hiện nay, Hàn Quốc duy trì sự kiểm soát thực tế đối với toàn bộ nhóm đảo này.

Hàn Quốc thường gọi nhóm đảo này là Dokdo hoặc Tokdo (독도/獨島, âm Hán-Việt: Độc đảo), có nghĩa là 'Hòn đảo đơn độc', trong khi Nhật Bản gọi đảo Liancourt là Takeshima (たけしま/竹島, âm Hán-Việt: Trúc đảo). 

Giới thiệu sơ bộ về đảo Dokdo

Le Liancourt – Nguồn cảm hứng cho tên quốc tế của đảo Liancourt

Dokdo / Takeshima, nằm án ngữ biển Nhật Bản, đóng vai trò chiến lược đặc biệt quan trọng đối với cả Nhật Bản và Hàn Quốc. Khu vực Liancourt cũng là nguồn lợi ngư sản phong phú và có tiềm năng lưu trữ khí đốt sâu trong lòng đất.

Hiện nay, đảo đang dưới sự kiểm soát của Hàn Quốc. Cư dân trên đảo bao gồm cả 37 cảnh sát Hàn Quốc (독도경비대/獨島警備隊), người sống và làm việc để bảo vệ đảo. Ngoài ra, có cả ngư dân và nhân viên của Bộ Hải dương và Ngư nghiệp Hàn Quốc trên đảo.

Lịch sử hình thành của đảo

Đảo Dokdo - Kết tinh từ những đảo đá nhỏ trên biển Đông, hình thành bởi dung nham từ độ sâu 2000m dưới biển. Trong tiếng Nhật, gọi là Takeshima hay Trúc đảo. Trên bản đồ quốc tế, Takeshima được biết đến là Liancourt Rocks, còn Hàn Quốc gọi là đảo Dokdo - Độc đảo.

Quần đảo Takeshima/Dokdo có hai hòn đảo chính là Đảo Đông và Đảo Tây, với nhiều động đá ngầm và 89 mỏm đá độc đáo. Đặc sản nổi tiếng của đảo là Tôm Dokdo, được xem là một trong những món đắt giá ở đây.

Chủ sở hữu của đảo Dokdo?

Trong thời kỳ Nhật trị (1905), đảo Dokdo dưới sự quản lý của Hàn Quốc, nhưng sau đó Nhật Bản sáp nhập khu vực này vào lãnh thổ của họ. Kết thúc Thế chiến II, đảo này được chuyển giao cho Liên bang Xô-viết sau khi phát xít Nhật bị đánh bại.

Năm 1951, tại hội nghị quốc tế ở San Francisco, Nhật Bản chính thức từ bỏ quyền đối với các đảo ở dãy đảo Nam Kuril trong đó có đảo Dokdo. Ngày 02/02/1946, Hội đồng Xô-viết tối cao của Liên Xô cũ đã xác nhận các đảo này thuộc vùng chủ quyền của Liên bang Xô-viết.

Vào năm 1952, Lee Sung Man – Tổng thống đầu tiên của Hàn Quốc đã xác lập chủ quyền đối với quần đảo Dokdo/Takeshima. Đảo này hiện nay do chính quyền Hàn Quốc kiểm soát, dựa trên Hiệp ước Hòa bình San Francisco năm 1951. Quyền quản lý thuộc về Bộ Địa chính và Giao thông Hàn Quốc, được Cục Di sản văn hóa Hàn Quốc công nhận là Di sản thiên nhiên số 336 vào tháng 11/1982.

Phía Nhật Bản, gần đây chính phủ xứ Phù Tang đòi lại các đảo và đưa ra các tài liệu lịch sử liên quan, nhấn mạnh mối liên kết với Đế chế Nippon trong vài năm trước. Tuy nhiên, luật biển quốc tế không thừa nhận những căn cứ như vậy khi xác định chủ quyền của một quốc gia.

Tranh chấp đảo Dokdo giữa Hàn Quốc và Nhật Bản

Động thái của chính phủ Nhật Bản

Ngày 16/03/2005, chính quyền tỉnh Shimane thuộc Nhật Bản bất ngờ tuyên bố chủ quyền đối với Dokdo Takeshima, hòn đảo nằm ở phía cực Đông Hàn Quốc. Đồng thời, họ quyết định tổ chức 'Ngày Takeshima' hàng năm nhằm tăng cường sự chú ý của dư luận trong nước về hòn đảo.

Sự kiện chính quyền tỉnh Shimane tuyên bố sáp nhập đảo Dokdo vào địa phận của họ là bước ngoặt quan trọng trong cuộc chiến chủ quyền đảo Takeshima.

Năm 2008, sách giáo khoa mới của Nhật Bản đề cập đến quần đảo Takeshima/Dokdo như là lãnh thổ có chủ quyền của nước này, chỉ trích Hàn Quốc xâm chiếm một cách bất hợp pháp. Nhật Bản còn nhấn mạnh rằng quần đảo Dokdo/Takeshima là lãnh thổ cố hữu của họ trong sách giáo khoa dành cho học sinh cấp 3.

Năm 2014, Nhật Bản tiếp tục điều chỉnh nội dung sách giáo khoa với tuyên bố rằng Dokdo là lãnh thổ không thể tách rời của Nhật Bản, đồng thời không công nhận tranh chấp tại quần đảo Senkaku. Bộ trưởng Giáo dục Hakubun Shimomura thậm chí tuyên bố rằng việc giáo dục trẻ em về vùng lãnh thổ là không thể chia rẽ.

Trong một tuyên bố trên AFP, Bộ trưởng Giáo dục Hakubun Shimomura càng khẳng định quan điểm giáo dục, cho rằng một quốc gia nhất định sẽ giảng dạy cho trẻ em về những vùng lãnh thổ không thể tách rời.

Động thái của Chính phủ Hàn Quốc

Các cuộc tập trận tại đảo

Năm 2019, Hàn Quốc tổ chức cuộc tập trận quân sự tại vùng biển gần quần đảo Dokdo, còn được Nhật Bản gọi là Takeshima, nhằm chuẩn bị cho các tình huống xâm phạm lãnh hải bởi tàu nước ngoài. Cuộc tập trận diễn ra trong bối cảnh căng thẳng ngoại giao với Nhật Bản leo thang.

Cuộc tập trận kéo dài 2 ngày, có sự tham gia đa dạng của Lục quân, Hải quân, Không quân, cùng nhiều tàu chiến và máy bay chiến đấu. Hàn Quốc thực hiện các cuộc tập trận này định kỳ hai lần mỗi năm từ năm 1986.

Cuộc chiến Sách Giáo Khoa đáp trả chính phủ Nhật

Ngay khi chính phủ khẳng định chủ quyền quần đảo Dokdo/Takeshima, Hàn Quốc đáp trả bằng việc thêm vào chương trình học về quần đảo này. Chương trình giáo khoa bắt buộc học sinh tiểu học và trung học Hàn Quốc học khoảng 10 giờ về Dokdo mỗi năm, và trẻ em tiểu học học hát ca khúc 'Dokdo là đất nước của chúng ta' khi bắt đầu lớp 1.

Xây dựng Bảo tàng Dokdo

Chính phủ Hàn Quốc nhanh chóng khởi công xây dựng Bảo tàng Dokdo, nơi lưu trữ tài liệu, văn bản, và video về lịch sử, tài nguyên của hòn đảo. Bảo tàng còn là địa điểm tổ chức các buổi hội họp và tập huấn về phong trào bảo vệ chủ quyền biển đảo Dokdo của Hàn Quốc.

Tặng quà với hình ảnh đảo Dokdo cho đại sứ quán các nước

Văn phòng tổng thống Hàn Quốc đã gửi hộp quà chứa rượu truyền thống và một số món đồ khác đến các đại sứ quán nước ngoài ở Seoul nhân dịp Tết Nguyên đán 2022. Hộp quà có hình minh họa giống với hòn đảo Dokdo mà Hàn Quốc kiểm soát, tuy Nhật Bản cũng tuyên bố chủ quyền và gọi là đảo Takeshima.

Với hình ảnh mặt trời mọc, biểu tượng của cam kết chống đại dịch Covid-19 và khởi đầu mới của Hàn Quốc trong năm mới. Đồng thời, mặt trời còn tượng trưng cho Đảo Dokdo/Takeshima – nơi người Hàn Quốc có thể tận hưởng bình minh đầu tiên.

Sau khi Đại sứ quán Nhật Bản trả lại món quà, Hàn Quốc ngay lập tức đệ đơn phản đối và tái khẳng định chủ quyền của Nhật Bản đối với đảo này.

Kênh truyền hình phát sóng 365 ngày trên đảo Dokdo

Đài truyền hình quốc gia KBS, do chính phủ Hàn Quốc quản lý, đã đặc biệt cấp một kênh để trực tiếp phát sóng về đảo Dokdo Takeshima. Mọi người có thể dễ dàng truy cập trực tuyến để theo dõi kênh này.

Hàn Quốc đã đầu tư lớn để tuyên truyền về chủ quyền đảo Dokdo, với hơn 1400 điểm trên khắp đất nước trang bị màn hình TV 55 inch chỉ để phát sóng trực tiếp về đảo Dokdo suốt 365 ngày/năm. Các cơ quan nhà nước như đài KBS, Bộ Giáo dục, Hiệp hội Thống nhất đều sở hữu màn hình này.

Việc lắp đặt và duy trì kênh truyền hình này tốn kém hơn 750 triệu KRW (khoảng 15 tỷ VND/năm), và được xem là kênh phát sóng trực tiếp có thời gian dài kỷ lục.

Phát triển du lịch sinh thái ở đảo Dokdo

Chính phủ Hàn Quốc mở cửa du lịch đảo Dokdo từ năm 2015, biến nơi này thành điểm đến hàng đầu trong danh sách du lịch sinh thái của Hàn Quốc. Đảo Dokdo được đánh giá là khu vực biển động với gió lớn, thích hợp để thưởng thức phong cảnh thiên nhiên. Thời gian an toàn để đi thuyền đến đảo chỉ khoảng 60 – 70 ngày trong năm, thường từ tháng 6 đến tháng 10. Du khách còn có cơ hội thưởng thức đặc sản tôm Dokdo.

Tại sao chính phủ Nhật Bản đang gặp khó khăn trong tranh chấp với đảo Dokdo?

Các quan chức Nga và Hàn Quốc đã chấp nhận yêu cầu của Nhật Bản và sẵn sàng trả lại các đảo cho xứ Phù Tang, nhưng khả năng xảy ra điều này gần như là không. Mặc dù nội các Nhật Bản có thể hiểu rõ điều này, nhưng họ vẫn tổ chức các sự kiện và hội thảo về đảo Dokdo Takeshima, đồng thời cải cách nội dung giáo dục để truyền đạt cho thế hệ trẻ?

Nhiều người cho rằng nếu Nhật Bản không ủng hộ tâm lý dân tộc chủ nghĩa, họ có thể mất sự ủng hộ quan trọng của cử tri khi tiến hành các cuộc bầu cử. Thêm vào đó, bằng cách tuyên bố phục hồi lãnh thổ đã mất, Chính phủ có thể đánh lạc hướng, làm cho người dân quên đi các vấn đề nghiêm trọng trong nước như văn hóa, kinh tế, môi trường,... Những tranh cãi vẫn chưa có hồi kết cho đến nay.

Mối quan hệ ngoại giao giữa Hàn Quốc và Nhật Bản ngày càng căng thẳng do những khác biệt trong tranh chấp về đảo Dokdo. Điều đặc biệt là cả hai quốc gia vẫn là đối tác thương mại quan trọng, mặc dù có căng thẳng. Du học sinh và du khách đều có thể di chuyển giữa hai nước mà không gặp khó khăn hay rào cản nào!

Tác giả: Phương Đặng

Từ khóa: Khám phá những sự thật thú vị về đảo Dokdo