Buzz
Khoảnh khắc chuyển mùa có lẽ là điều tuyệt vời nhất của tự nhiên. Nó truyền cảm giác nhẹ nhàng đến tận trái tim, khiến ta cảm thấy hòa mình vào bản hòa âm tự nhiên. Bao nhà thơ, nhà văn đã cảm nhận và ghi lại một cách tinh tế sự biến đổi mềm mại nhưng rõ rệt đó. Trong khi chúng ta vẫn đang ngỡ ngàng trước vẻ đẹp u buồn của Xuân Diệu, như một cánh cửa mở ra tầm nhìn xa xăm, thì đã xuất hiện một Hữu Thỉnh sâu sắc, tinh tế đến không ngờ. Bài thơ Sang thu của thi sĩ Hữu Thỉnh chính là sự cảm nhận đó.
Bài thơ là biểu hiện tinh tế của sự sống khi mùa hạ dần qua và mùa thu đang đến. Không giống như những nhà thơ khác, nhận biết mùa thu qua sắc vàng của hoa cúc, lá ngô đồng hay tiếng rì rào của lá khô, Hữu Thỉnh chào đón mùa thu bằng một hương vị đặc biệt - hương ổi:
Đột nhiên nhận ra mùi của ổi
Bay trong làn gió se lạnh
Giữa những âm thanh, màu sắc và hương vị đặc trưng của mùa thu lan tỏa, chỉ có hương ổi làm trái tim nhà thơ xao xuyến. Đó là một loại hương vị không dễ nhận biết. Bởi vì hương ổi không phải là một loại hương thơm đậm đà, ngọt ngào, mà nó thoang thoảng trong gió thu nhẹ nhàng nhưng đủ để đánh thức cảm xúc. Hữu Thỉnh đã gợi lên điều đó một cách tinh tế, khéo léo. Hương ổi không chỉ lan tỏa mà còn sống động trong không gian. Có lẽ đó là sức sống mạnh mẽ mà mùa hạ trao cho mùa thu phải không?
Bức màn sương thu dường như muốn tận hưởng hoàn toàn khoảnh khắc đó mà không muốn tan biến:
Sương mù dày đặc trong ngõ
Cảm giác mùa thu đã đến
Không gian được sự kết hợp tuyệt vời giữa hương ổi nhẹ nhàng, gió thu êm đềm và sương thu mơ màng tạo ra một ấn tượng đặc biệt mà khó lòng quên. Sương mù là sự dao động, rung động của làn sương hay cũng chính là sự rung động trong tâm hồn của nhà thơ Hữu Thỉnh? Có lẽ là cả hai. Mọi thứ trong thời điểm chuyển mùa trở nên quyến rũ hơn, nhịp nhàng hơn. Cảm nhận tinh tế của nhà thơ đã khám phá ra vẻ đẹp đặc biệt, đầy duyên của nó để rồi bị cuốn hút: Cảm giác như mùa thu đã về. Những lời hát vui nhộn cũng như tiếng thầm nhỏ nhẹ, âm thầm vọng lên trong lòng Hữu Thỉnh như là bước đi của mùa thu.
Để dòng cảm xúc trôi theo thời gian, cảm nhận sâu hơn bước đi của cuộc sống, nhà thơ tiếp tục quan sát:
Dòng sông trôi êm đềm
Chim bay vội vã
Đám mây mùa hạ trôi
Vượt qua bản thân, mùa thu đến
Nếu ở khổ thơ đầu tiên, mùa thu chỉ là sự dự đoán (Hình như thu đã về), thì ở đoạn thơ này nó đã trở thành sự khẳng định. Đó là hình ảnh của đám mây mùa hạ vượt qua bản thân, chuyển sang thu. Mùa thu đã đến rồi! Thu không còn là sự mong đợi, dự đoán. Thu hiện hữu trong cuộc sống, trên mọi thứ từ cỏ cây hoa lá đến lòng người. Cũng như sương thu, dòng sông dường như trôi êm đềm hơn, chậm chạp hơn. Như hấp thụ tất cả niềm vui và hạnh phúc của cuộc sống để tạo nên những dòng nước mát lành. Mọi sự di chuyển đều diễn ra đều đều, nhẹ nhàng, chỉ có những chú chim vội vã đưa cánh bay. Sự vội vàng đó có thể là sự vội vàng trong tâm hồn của Hữu Thỉnh, muốn mở rộng lòng mình để chào đón mọi cảm xúc, dù nhỏ nhất? Góc nhìn của nhà thơ như được mở rộng từ dòng sông, những chú chim đến bầu trời rộng lớn:
Có đám mây mùa hạ
Vượt qua bản thân, mùa thu đến
Lại một biến đổi khác trong khoảnh khắc chuyển mùa khiến lòng ta xao xuyến. Đó không phải là những đám mây cao phủ kín bầu trời hay những đám mây biếc về phương nào cũng bay vội vã, mà lại là đám mây mùa hạ - vượt qua bản thân, chuyển sang thu. Có thể là một đám, hai đám hoặc nhiều hơn nữa, nhưng có lẽ trong Sang thu mây không thể tạo thành những lớp lớp mây cao. Vì mùa thu mới chỉ bắt đầu, chưa thể tô vẽ lên những hình ảnh sắc nét. Hình ảnh của đám mây là một khám phá mới mẻ và độc đáo của Hữu Thỉnh. Bức tranh chuyển mùa trở nên sinh động hơn, đầy sức hút.
Mỗi khổ thơ đều phản ánh rõ sự biến đổi của không gian. Dù bài thơ mang tựa đề Sang thu nhưng vẫn còn cảm nhận được dấu vết của mùa hè:
Còn đọng lại bao nhiêu ánh nắng
Cơn mưa đã dần rút đi
Âm thanh sấm cũng trở nên ít bất ngờ hơn
Trên hàng cây già nua.
Dấu hiệu đó là ánh nắng, cơn mưa, tiếng sấm, nhưng đã là ánh nắng, cơn mưa, tiếng sấm cuối cùng của mùa. Ánh nắng sáng chói ngày nào giờ đã nhường chỗ cho cơn mưa trở nên dịu dàng, mát mẻ hơn nhiều. Hai câu thơ cuối cùng gợi lên nhiều suy nghĩ liên tưởng thú vị.
Âm thanh sấm cũng trở nên ít bất ngờ hơn
Trên hàng cây đứng tuổi.
Giọng thơ trầm lại, câu thơ không chỉ là lời kể, là cảm nhận mà còn là suy tư sâu xa về cuộc sống con người. Mùa thu của tự nhiên hay mùa thu của mỗi con người? Nhìn vào sự thay đổi của cảnh vật khi mùa thu mới bắt đầu, Hữu Thỉnh suy nghĩ đến cuộc đời khi đã trải qua nhiều năm tháng. Có thể mùa thu của cuộc đời là thời điểm kết thúc những ngày sôi động, với những trải nghiệm của tuổi trẻ và mở ra một mùa mới, một không gian mới, yên bình hơn? Hai hình ảnh về tiếng sấm và hàng cây già nua không chỉ có ý nghĩa mô tả mà còn có ý nghĩa biểu tượng, cho thấy Hữu Thỉnh rất nhạy cảm, tinh tế trong cảm nhận và suy tưởng. Mùa thu thường không đầy náo nhiệt như mùa xuân, không ồn ào như mùa hạ, cũng không buồn bã như mùa đông. Thu đến nhẹ nhàng và đi êm đềm. Thu không làm ta bừng tỉnh bằng những âm thanh lớn lao, màu sắc rực rỡ, hương vị ngọt ngào mà thôi thúc ta suy tư, mơ màng, gợi ra những suy nghĩ sâu xa về cuộc sống. Có lẽ vì vậy mà thơ thu, trong đó có bài Sang thu của Hữu Thỉnh, rất sâu sắc.
Mùa thu và thi sĩ từ lâu đã có mối quan hệ đặc biệt nhưng không phải mỗi mùa thu đều giống nhau, như trong bài Sang thu. Hữu Thỉnh đã nắm bắt bản chất của mùa thu ngay trong thời khắc chuyển mùa. Đó là những biến đổi tinh tế mà chỉ có một tâm hồn sâu sắc mới có thể nhận biết. Chúng ta có thể chưa thấu hiểu hết vẻ đẹp của mùa thu trong bài thơ và những thông điệp mà nhà thơ muốn truyền đạt, nhưng Sang thu đã giúp ta nhận ra sự phong phú của cuộc sống xung quanh mà chúng ta thường xuyên bỏ qua. Càng yêu thương mùa thu, chúng ta càng kính trọng và ngưỡng mộ tâm hồn thơ của Hữu Thỉnh và hiểu biết sâu sắc hơn về cuộc sống này.
Trích từ: Mytour
