Buzz
1. Phân tích bài thơ 'Mẹ và quả' của Nguyễn Khoa Điềm (Mẫu số 1)
Chủ đề 'mẹ và con' luôn là nguồn cảm hứng phong phú, vĩnh cửu, được nhiều thi sĩ trên toàn thế giới khai thác. Nguyễn Khoa Điềm đã mang đến một cái nhìn mới mẻ, độc đáo, tạo ra một ấn tượng nghệ thuật tinh tế với người đọc. Bài thơ bắt đầu bằng sự giản dị của người trồng cây, với hy vọng cây sẽ nhanh chóng ra hoa kết trái. Mảnh vườn của mẹ luôn chuyển động theo thời gian, mùa vụ, mang đến những trái ngọt thơm 'như mặt trời, khi như mặt trăng', và niềm tin của mẹ được thể hiện rõ ràng: 'Mẹ vẫn trông vào tay mẹ vun trồng'.
Cuộc sống của những bà mẹ nông thôn gắn bó sâu sắc với mảnh vườn nhỏ và những trái ngọt đầu mùa mà mẹ dành cho con cái xa xứ. Nguyễn Khoa Điềm đã nâng cao giá trị thơ, từ 'trồng cây' đến 'trồng người' với cách diễn đạt sáng tạo và hóm hỉnh.
'Chúng tôi lớn lên từ vòng tay của mẹ'
Còn bí và bầu thì cứ dài ra theo chiều hướng xuống'
Những đứa con được mẹ nuôi dưỡng ngày một cao lớn, trong khi bí và bầu của mẹ lại dài ra theo chiều xuống. Câu thơ tạo ra sự tương phản giữa 'lớn lên' và 'lớn xuống' về cả chiều cao và chiều sâu của cuộc sống, không gian và thời gian, và chúng ta cảm nhận được sự chăm sóc của mẹ. Sự so sánh sâu sắc là hình ảnh giọt mồ hôi vất vả của mẹ, dài ra và nặng nề như những trái bí, bầu, đại diện cho những giọt mồ hôi xanh:
'Những giọt mồ hôi mặn mà'
'Nhỏ xuống lòng mẹ trong sự lặng lẽ'
Những câu thơ này thể hiện sự tinh tế sâu sắc, ghi dấu sự hy sinh âm thầm của mẹ và lòng biết ơn vô bờ của con đối với công lao dưỡng dục của mẹ. Không chỉ là sự biết ơn, câu thơ còn phản ánh nỗi ân hận như một hình thức 'kiểm tra' về sự chậm trễ của con trong việc làm mẹ vui.
Hạnh phúc biết bao khi mẹ có những đứa con như trái chín 'mặt trời, mặt trăng'. Mẹ sẽ cảm thấy xót xa nếu phải chứng kiến những đứa con như trái hỏng trước sự suy đồi đạo đức của một phần thanh thiếu niên hiện nay. Bài thơ mang đến vẻ đẹp chân thành, giản dị như lòng mẹ qua cách diễn đạt mới lạ của tác giả, tránh được lối mòn của nhiều ca dao và thơ về đề tài bất biến này.
2. Phân tích bài thơ 'Mẹ và quả' của Nguyễn Khoa Điềm (Mẫu số 2)
Bài thơ là một bằng chứng rõ ràng về quy luật nhân quả trong cuộc sống con người. Hình ảnh mẹ và quả xuyên suốt bài thơ làm nổi bật ảnh hưởng mạnh mẽ của luật nhân quả đến tư tưởng, cảm xúc và tâm hồn mỗi cá nhân.
'Những mùa quả mà mẹ tôi thu hoạch'
'Mẹ vẫn dựa vào chính đôi tay mẹ để chăm sóc'
Hai câu thơ mở đầu khẳng định rõ ràng quy luật nhân quả. Dù có những đôi tay khác mạnh mẽ hơn, nhưng phẩm chất của mẹ là tự lực cánh sinh. Với kinh nghiệm sống phong phú, mẹ hiểu rõ giá trị của công sức mình bỏ ra. Mẹ chỉ có thể thu hoạch những mùa quả do chính tay mẹ vun trồng. Những mùa quả là điều không thể thiếu với mẹ, dù không phải lúc nào cũng thuận lợi, có khi thất bát, nhưng thường theo một chu kỳ nhất định, từ lăn rồi lại mọc – như mặt trời và mặt trăng. Vì vậy, mẹ biết rằng không thể chờ đợi dễ dàng, phải có thời gian vun trồng, chăm sóc và chờ đợi. Sự chăm sóc của mẹ, nếu được thực hiện cẩn thận, sẽ mang lại quả tốt.
Thời gian chăm sóc và chờ đợi là giai đoạn quả lăn, còn thời điểm thu hoạch chính là giai đoạn quả mọc. Hai từ “lăn” và “mọc” rất ấn tượng, thể hiện sự sáng tạo của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm trong việc miêu tả quy luật nhân quả qua chu kỳ trồng trọt của nông dân.
'Những giọt mồ hôi mặn'
'Nhỏ xuống lòng mẹ trong sự lặng lẽ'
Các câu thơ đọc lên thật ấm áp, mộc mạc, như lời nói quen thuộc của người nông dân. Nguyễn Khoa Điềm đã khéo léo sử dụng hình ảnh quả bí, quả bầu với đặc điểm 'lớn xuống' và mang hình dáng 'giọt mồ hôi mặn' để diễn tả nỗi khổ cực và sự vất vả của mẹ. Những giọt mồ hôi mặn mà của mẹ đã âm thầm nhỏ xuống, tạo nên những quả bí, quả bầu đầy ý nghĩa.
Quan trọng hơn cả, chính những quả bí, quả bầu này lại là nguồn sống giúp 'lũ chúng tôi' trưởng thành. Mẹ chắc chắn rất hạnh phúc và tin tưởng vào công sức 'vun trồng' của mình sẽ được đền đáp xứng đáng. Không có người mẹ nào lại tính toán công lao khi nuôi con.
'Và chúng tôi, những quả của đời'
'Bảy mươi tuổi mẹ vẫn chờ đợi để được hái'
Nội dung chính của bài thơ tập trung vào hai câu này. Đời mẹ đã nhiều lần thu hoạch, nhưng điều mẹ mong đợi nhất là các con trở thành những “quả lành có ích” cho đời, vì mẹ đã đến tuổi bảy mươi. Đọc tiếp hai câu cuối, ta mới nhận thấy rằng lòng hiếu thảo của con vượt xa mong đợi bình thường của mẹ và xã hội.
'Tôi lo sợ khi bàn tay mẹ đã mệt mỏi'
'Mình vẫn còn là quả non chưa chín'
Thật là một cách thể hiện đầy tinh tế. Nguyễn Khoa Điềm đã thể hiện lòng hiếu thảo sâu sắc đối với mẹ. Sau những vất vả thường nhật là một tấm lòng sâu sắc của tác giả, thể hiện chữ hiếu của con. Bất kỳ ai đọc bài thơ 'Mẹ và quả' cũng đều cảm thấy biết ơn mẹ, người đã sinh thành và nuôi dưỡng nên một tác giả tuyệt vời.
3. Phân tích ý nghĩa bài thơ 'Mẹ và quả' của Nguyễn Khoa Điềm (Mẫu số 3)
Nguyễn Khoa Điềm, sinh năm 1943 tại thôn Ưu Điềm, xã Phong Hòa, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế, thuộc một gia đình có truyền thống văn hóa và cách mạng. Sau khi tốt nghiệp khoa Văn tại Đại học Sư Phạm Hà Nội năm 1964, ông trở về miền Nam tham gia vào phong trào đấu tranh của học sinh, sinh viên tại thành phố Huế. Ông đã góp sức xây dựng cơ sở cách mạng, viết báo và sáng tác thơ.
Nguyễn Khoa Điềm là một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào chống Mỹ cứu nước. Thơ của ông nổi bật với sự hòa quyện giữa cảm xúc sâu sắc và những suy tư chân thành về đất nước và con người Việt Nam. Lời thơ của ông không có vẻ hoa mỹ, mà đơn giản, gần gũi, nhưng chứa đựng giá trị tinh thần mạnh mẽ, gợi cảm xúc sâu lắng và ảnh hưởng lớn đến tâm trạng người đọc. Những triết lý tinh tế được diễn đạt qua hình ảnh thơ độc đáo và những câu thơ mới mẻ, ấn tượng. Bài thơ 'Mẹ và quả' là một minh chứng rõ ràng cho tinh thần nhân văn trong thơ ông.
Bài thơ được chia thành ba phần, mỗi phần gồm 12 câu thơ với sự thay đổi về âm điệu và âm lượng (5 câu với 7 chữ, 7 câu với 8 chữ). Giai điệu của bài thơ không mượt mà hay du dương vì tác giả không chú trọng vào việc sắp xếp vần điệu; thay vào đó, ông tập trung vào việc truyền tải cảm xúc chân thành và suy tư sâu sắc qua những hình ảnh thơ giản dị, để lại ấn tượng lâu dài cho người đọc.
Phần 'Mẹ và quả' của bài thơ miêu tả công việc trồng trọt và chăm sóc cây của mẹ, cùng với sự hy vọng và mong đợi của mẹ trong việc thu hoạch trái ngọt. Hình ảnh mẹ và những quả trái mọc lặn như mặt trời và mặt trăng không chỉ tạo nên một bức tranh sống động mà còn gợi lên một cảm giác bình an và hy vọng.
Từ hình ảnh về mẹ và quả, bài thơ chuyển sang nhấn mạnh tình cảm của người con dành cho mẹ. Những hình ảnh về mẹ già mong chờ thu hoạch và sự lo lắng của con khi nhận ra mình vẫn còn non xanh đều làm nổi bật lòng quan tâm và sự biết ơn của con đối với mẹ.
Bài thơ 'Mẹ và quả' không chỉ phản ánh chân thực cuộc sống nông thôn mà còn là một minh họa rõ ràng cho tình mẹ con và lòng biết ơn đối với công lao của cha mẹ. Đồng thời, nó là một lời nhắc nhở quý giá về tầm quan trọng của việc trân trọng gia đình và những người thân yêu trong cuộc sống.
