Buzz
1. Phân tích tâm trạng Thúy Kiều tại lầu Ngưng Bích (phiên bản 1)
Truyện Kiều được xem là một kiệt tác văn học, như một cột mốc quan trọng trong nền văn học Việt Nam, với nghệ thuật khắc họa tâm trạng nhân vật đặc sắc. Đoạn trích 'Kiều ở lầu Ngưng Bích' là một ví dụ điển hình cho nghệ thuật này, thể hiện rõ tâm trạng phức tạp của Kiều khi đơn độc nơi xứ lạ.
Đoạn trích thuộc phần 'Gia biến và lưu lạc' của 'Truyện Kiều'. Sau khi bán mình để cứu cha và em, Kiều rơi vào cảnh uất ức, định tự vẫn nhưng được Tú Bà hứa hẹn gả chồng tử tế. Tuy nhiên, Kiều bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích, nơi đánh dấu bước ngoặt đau khổ trong cuộc đời nàng và phản ánh tâm trạng cô đơn, buồn tủi và lòng chung thủy của Kiều trong hoàn cảnh xa lạ.
Sáu câu thơ đầu tiên thể hiện sự cô đơn và bất hạnh của Kiều khi ở lầu Ngưng Bích. Mở đầu với câu 'Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân', Nguyễn Du đã làm nổi bật tình cảnh đáng thương của Kiều, khi tuổi xuân của nàng bị giam cầm trong lầu Ngưng Bích như một nhà tù. Cảnh vật xung quanh lầu Ngưng Bích rộng lớn và mênh mông, phản ánh sự tách biệt và sự đáng thương của Kiều.
Vẻ non xa tấm trăng gần bên
Bốn bề bao la, xa tầm mắt
Cát vàng bụi hồng, mênh mông vắng lặng
Nửa tình nửa cảnh, chia rẽ tấm lòng
Nguyễn Du đã đặt Kiều trong một hoàn cảnh đặc biệt: đơn độc giữa không gian rộng lớn, mênh mông. Từ lầu, Kiều chỉ thấy 'non xa' và 'tấm trăng gần'. Nhìn xuống, chỉ có khoảng không rộng lớn, những bãi cát dài nối tiếp nhau dưới ánh nắng chiều tà, tạo ra hình ảnh đẹp nhưng buồn. Cảnh vật quanh Kiều không có dấu hiệu của sự sống, khiến nàng cảm thấy cô đơn và tìm kiếm sự sống xung quanh nhưng chỉ thấy sự tĩnh lặng.
Từ 'bẽ bàng' gợi lên cảm giác xấu hổ và tủi thẹn của Kiều khi nghĩ về thân phận của mình. Nàng cảm thấy xấu hổ vì bị lừa vào lầu xanh và tủi thẹn vì không còn xứng đáng với tình cảm của Kim Trọng. Cụm từ 'mây sớm đèn khuya' diễn tả vòng tuần hoàn cô đơn và nhàm chán, khi Kiều chỉ có mình, sớm thì làm bạn với mây, tối thì trò chuyện với ánh đèn. Tâm trạng của Kiều bị chia thành 'nửa tình - nửa cảnh' không thể xoa dịu cảm giác 'bẽ bàng' của nàng.
Giữa sự cô đơn và cảm giác bơ vơ ở lầu Ngưng Bích, nỗi nhớ gia đình và người yêu của Kiều trở nên rất mạnh mẽ. Tám câu thơ tiếp theo diễn tả nỗi nhớ Kim Trọng và cha mẹ của Kiều. Nguyễn Du khéo léo dùng từ 'tưởng' để diễn tả nỗi nhớ của Kiều, như thể Kim Trọng đang ở ngay trước mắt nàng. Kiều nhớ đến những kỷ niệm đã qua, khi hai người hứa hẹn bên nhau trọn đời, nhưng giờ đây nàng đang lạc lõng, không biết tin tức gì về Kim Trọng.
Nhớ người dưới ánh trăng chén đồng
Những tin sương chỉ làm thêm nỗi chờ đợi
Nàng tự hỏi bao giờ
Tấm son mới sạch bóng dấu vết.
Tình yêu dành cho Kim trở thành nỗi dằn vặt sâu sắc nhất trong tâm hồn Thúy Kiều, vì 'Hiếu tình không thể cùng tồn tại', nàng đã chọn hi sinh tình yêu để giữ trọn đạo hiếu. Sau đó, nàng lại nhớ về cha mẹ của mình:
Xót xa khi nghĩ đến người tựa cửa ngày mai
Quạt nóng lạnh lẽo giữa những ai?
Sân Lai cách biệt bao mưa nắng,
Có khi gốc tử đã đủ ôm trọn.
Dù đã bán mình để chuộc cha, Kiều vẫn mang nặng nỗi nhớ cha mẹ. Nguyễn Du đã sử dụng điển cố để thể hiện lòng hiếu thảo của Kiều, nhưng đặc biệt là nỗi nhớ Kim được đặt lên trên nỗi nhớ cha mẹ, phản ánh sự tinh tế trong miêu tả tâm lý nhân vật. Nàng đã hi sinh bản thân cho cha mẹ, còn với Kim, nàng cảm thấy mình chưa hoàn thành lời hứa và tình yêu chung thủy.
Sau khi nhớ lại quá khứ, tình yêu và gia đình, tâm trạng Kiều chìm trong nỗi buồn, cô đơn và lo lắng về hiện tại và tương lai. Nguyễn Du đã khéo léo sử dụng bút pháp tả cảnh ngụ tình để thể hiện những biến động trong tâm lý nhân vật.
Buồn bã khi nhìn cửa biển lúc chiều tà
Thuyền lướt thấp thoáng với cánh buồm xa
Nhìn dòng nước mới ra có vẻ vẩn vơ
Hoa trôi lững lờ chẳng biết về đâu?
Nhìn ngọn cỏ xanh xao
Chân mây và mặt đất một màu xanh mờ
Nhìn gió cuốn mặt biển
Tiếng sóng ầm ầm vây quanh chỗ ngồi.
Đây là những câu thơ đậm chất cảm xúc trong đoạn trích, diễn tả nỗi buồn của Thúy Kiều qua bức tranh thiên nhiên u tối, từ xa đến gần. Các câu thơ mở đầu bằng 'buồn trông' mang nhiều ý nghĩa ẩn dụ sâu sắc. Hình ảnh cửa biển và con thuyền thể hiện nỗi buồn xa quê và khao khát đoàn tụ, trong khi hình ảnh hoa trôi man mác biểu thị sự lạc lõng và số phận bi kịch. Câu hỏi 'biết là về đâu' tạo nên sự mơ hồ về hiện tại và tương lai, cảm giác này được nhấn mạnh trong hai câu thơ cuối cùng.
Nhìn gió cuốn mặt biển
Tiếng sóng ầm ầm vang vọng quanh chỗ ngồi
Tác giả đã làm nổi bật âm thanh của sóng biển bằng từ láy 'ầm ầm' và biện pháp đảo ngữ, gợi tả sự dữ dội và sự gào thét của biển cả. Trước không gian bao la và sóng vỗ mạnh mẽ, Thúy Kiều cảm thấy lo lắng và bất an về những thử thách và nguy hiểm sắp đến. Với cấu trúc lặp lại của cụm từ 'Buồn trông', Nguyễn Du đã tạo ra một bức tranh thiên nhiên rộng lớn và dữ dội để nhấn mạnh nỗi buồn và những cung bậc cảm xúc của Thúy Kiều.
Qua việc thể hiện tâm lý của Thúy Kiều, chúng ta càng thấy rõ cuộc đời của nàng - một 'tấm gương oan khổ' biểu hiện số phận bi kịch của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Nàng là một cô gái tài hoa nhưng bạc mệnh, trải qua nhiều bi kịch về gia đình, tình duyên và nhân phẩm. Đồng thời, chúng ta cũng nhận thấy tài năng của Nguyễn Du trong việc miêu tả nội tâm nhân vật qua bút pháp 'tả cảnh ngụ tình' và các biện pháp nghệ thuật đặc sắc.
2. Phân tích tâm trạng Thúy Kiều khi ở lầu Ngưng Bích (mẫu số 2)
Trong Truyện Kiều, nhiều đoạn thơ miêu tả nỗi cô đơn và nỗi nhớ quê của Kiều, nhưng không đoạn nào thể hiện sự bi thương, tuyệt vọng, và đơn độc như khi Kiều ở lầu Ngưng Bích.
Nguyễn Du mở đầu bằng cách khắc họa cảnh cô đơn của Kiều ở lầu Ngưng Bích qua cái nhìn của chính nàng, làm nổi bật sự tĩnh lặng và vắng vẻ của không gian xung quanh.
Trước lầu Ngưng Bích, mùa xuân bị giam lỏng...
Nửa tình, nửa cảnh như chia rẽ trái tim
Hai từ 'khóa xuân' thể hiện rõ tình trạng bị giam cầm của Kiều. Cảnh vật xung quanh, từ non xa đến trăng gần, thể hiện sự cô đơn tột cùng. Lầu Ngưng Bích cao và lẻ loi, chỉ còn lại Kiều làm bạn với không gian rộng lớn: non xa, trăng gần, cát vàng, bụi hồng. Thời gian trôi qua, sáng nàng kết bạn với mây, tối với đèn, cuộc sống cô đơn, buồn bã. Sự buồn bã của nàng không chỉ đến từ cảnh vật mà còn từ tình yêu chưa trọn vẹn, tạo nên nỗi đau gấp bội trong lòng.
Trong hoàn cảnh đau khổ này, nhà thơ đã khắc họa nỗi nhớ và sự thương xót sâu sắc đối với người thân. Kim Trọng là người đầu tiên mà nàng nhớ đến trong những giờ phút cô đơn ấy, người đã từng thề non hẹn biển với nàng.
Khi nghĩ về người dưới ánh trăng bạc
Chờ đợi nhau giữa sương sớm mờ ảo
Hình ảnh hai người cùng nhau uống rượu thề nguyền dưới ánh trăng vẫn in đậm trong tâm trí nàng, với lời thề hẹn sắt son. Kiều cảm thấy đau lòng khi nghĩ đến việc Kim Trọng vẫn đang chờ đợi nàng mà không biết nàng đã thuộc về người khác. Từ nỗi đau của Kim Trọng, Kiều lại chuyển sang nỗi đau của chính mình.
Dưới bầu trời mênh mông, lạc lõng
Khi nào tấm lòng thủy chung này mới phai mờ?
Tấm lòng son sắt của Kiều đối với Kim Trọng không bao giờ phai nhạt. Khi Kiều nói đến việc quên đi mối tình này, nàng thực ra đang nói về một điều không thể. Tiếp theo, nàng lại nhớ về cha mẹ già của mình.
Đau xót khi nhìn người đứng tựa cửa trong những buổi chiều muộn...
Chắc hẳn gốc tử đã vững chãi để ôm trọn người.
Hình ảnh tựa cửa tượng trưng cho nỗi mong mỏi. Nàng hình dung cha mẹ đang đứng ở cửa, chờ đợi nàng trở về. Trong khi đó, nàng lại cảm thấy thời gian xa cách đã quá lâu: mưa nắng đã trôi qua bao lần, và cha mẹ giờ đây có lẽ đã già yếu.
Cuối cùng, Kiều nhìn về khung cảnh hoang vắng và cảm nhận sự đơn độc của mình. Đây là những câu thơ đầy cảm xúc về nỗi buồn lưu lạc, cô quạnh. Mỗi câu thơ như khắc sâu một nỗi buồn đậm đà, hằn sâu vào tâm trí nàng:
Buồn nhìn cảnh biển chiều hôm...
Tiếng sóng ầm ầm vây quanh chỗ ngồi.
Tám câu thơ, mỗi cặp câu mở ra một nỗi buồn sâu sắc. Cánh buồm thấp thoáng xa xa gợi nỗi nhớ quê da diết. Cánh hoa trôi lững lờ gợi nỗi lo âu về thân phận không rõ tương lai. Cỏ xanh bạt ngàn gợi nỗi chán chường về cuộc sống đơn điệu ở lầu Ngưng Bích mà không biết bao giờ kết thúc. Cuối cùng là nỗi sợ hãi trước những tai ương sắp đến khi nghe tiếng sóng ầm ầm. Với sự lặp lại của cụm từ “buồn trông”, nỗi buồn của Kiều như dày đặc, không ngừng gia tăng.
Đọc đoạn thơ, không chỉ cảm nhận được tâm trạng của Kiều mà còn thấy rõ phẩm chất cao đẹp của nàng. Kiều hiện lên như một người có lòng vị tha lớn lao. Đồng thời, chúng ta cũng nhận thấy sự đồng cảm sâu sắc của Nguyễn Du đối với nhân vật và nghệ thuật tả cảnh ngụ tình tinh tế của ông.
3. Phân tích tâm trạng Thúy Kiều tại lầu Ngưng Bích (mẫu số 3)
Tác phẩm 'Truyện Kiều' là kiệt tác của Nguyễn Du, đóng góp một cách vĩ đại vào nền văn học cổ điển Việt Nam. Đoạn trích 'Kiều ở lầu Ngưng Bích' xuất sắc trong việc diễn tả tâm trạng của Thúy Kiều, từ nỗi đau khi xa Kim Trọng – tình yêu đầu tiên đầy thơ mộng, đến nỗi khổ tâm khi gia đình gặp biến cố và nàng từ một tiểu thư xinh đẹp phải rơi vào hoàn cảnh nhơ nhuốc.
Trong đoạn trích, Nguyễn Du đã vận dụng nhiều bút pháp tinh tế, nhưng nổi bật nhất là việc miêu tả cảnh vật để diễn tả nội tâm nhân vật. Cảnh và tình hòa quyện, phản ánh sâu sắc cảm xúc của con người.
Khi gia đình gặp biến cố và bị Mã Giám Sinh dùng mưu mẹo lừa gạt, đưa vào thanh lâu, Thúy Kiều đã từng định kết liễu đời mình, nhưng kế hoạch không thành. Tú Bà lo sợ Kiều sẽ tự tử thật thì bà ta sẽ mất tiền, nên ra sức nịnh bợ, khuyên nhủ để Thúy Kiều nghe lời và tiếp khách.
Đây là tâm trạng của Kiều trong những ngày đầu ở lầu Ngưng Bích: sống không bằng chết, cảm thấy cô đơn, chán nản với cuộc đời và mất niềm tin vào con người.
Trước lầu Ngưng Bích bị khóa xuân
Vẻ non xa, tấm trăng gần như chung sống
Bốn bể mênh mông, xa tít tắp
Cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia
Hai từ 'khóa xuân' gợi lên nỗi cay đắng sâu sắc, thể hiện sự giam cầm, mất tự do cả về thể xác lẫn tâm hồn của một thiếu nữ đang ở độ tuổi đẹp nhất, giờ đây bị nhốt trong cảnh sống nhơ nhuốc này.
Không gian càng mênh mông, tăm tối càng làm cho tâm trạng Kiều thêm phần thê lương, bi đát. Cuộc sống giam cầm khiến nàng cảm thấy bị tù đày cả về thể xác lẫn tâm hồn.
Sáng sớm mây mù, đêm khuya đèn vắng
Nửa tình nửa cảnh như chia rẽ lòng nàng
Hai từ 'bẽ bàng' diễn tả đầy đủ nỗi ê chề và đau khổ của Thúy Kiều khi bị Mã Giám Sinh lừa dối tình cảm và bán vào lầu xanh. Cô vừa thất vọng, vừa nhục nhã, vừa căm phẫn và thê lương. Tâm trạng tủi hổ vì sự ngây thơ, lầm lạc tin người của nàng đã được hai từ 'bẽ bàng' thể hiện rõ ràng.
Câu 'Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng' thể hiện sự hòa quyện giữa con người và cảnh vật, cả hai đều đậm chất u sầu, trống trải và cô đơn. Điều này làm cho bức tranh thiên nhiên và con người trở nên xám xịt và mờ mịt.
Trong những câu thơ tiếp theo, tác giả làm nhịp thơ trở nên nhanh hơn và chuyển hướng tâm trạng của Thúy Kiều, khi nàng hồi tưởng về những ngày tháng bình yên và hạnh phúc.
Tưởng nhớ người dưới ánh trăng
Tin sương trong những ngày mong chờ
Bên trời bể dâu lạc lõng
Tấm lòng son sắt bao giờ phai
Giữa sự ê chề, bẽ bàng và nhục nhã, người đầu tiên Thúy Kiều nhớ đến là Kim Trọng, người đã thề hẹn với nàng. Mặc dù lời thề không thể giữ vững, sự nhớ thương Kim Trọng là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, càng nhớ về Kim Trọng, tâm trạng của nàng càng đau đớn khi nghĩ đến hiện tại của mình. Việc trở về như xưa có lẽ là điều không thể thực hiện được.
Xót xa cảnh người đứng tựa cửa sáng mai
Quạt nồng ấp lạnh cho những ai còn lại giờ đây
Nàng cảm thấy đau lòng khi nghĩ đến việc không còn cơ hội phụng dưỡng cha mẹ, không còn được sống trong sự che chở của những người thân yêu nhất. Nỗi lo lắng và xót xa hiện lên, nhưng nàng cũng an lòng phần nào khi nghĩ đến Thúy Vân và em trai sẽ chăm sóc cha mẹ, giúp nàng vơi bớt nỗi buồn.
Đoạn trích 'Kiều ở lầu Ngưng Bích' tạo nên một bức tranh xám lạnh, phản ánh tâm trạng sống động nhưng đầy thê lương của Thúy Kiều. Cảnh vật và con người trong đoạn trích hòa quyện với nhau, thể hiện sự cô đơn, bẽ bàng, và buồn tủi của nàng. Dù đang gặp nhiều biến cố, lòng hiếu thảo và tình yêu của Kiều đối với cha mẹ và Kim Trọng vẫn không hề thay đổi.
4. Phân tích tâm trạng Thúy Kiều khi ở lầu Ngưng Bích (mẫu số 4)
Truyện Kiều là một tác phẩm vĩ đại trong sự nghiệp của Nguyễn Du, đóng góp to lớn vào kho tàng văn học Việt Nam và thế giới. Đoạn trích 'Kiều ở lầu Ngưng Bích' chứng tỏ tài năng miêu tả tâm lý nhân vật của ông. Những dòng thơ làm nổi bật nỗi cô đơn, khắc khoải, và tuyệt vọng sâu sắc của Thúy Kiều.
Sau khi bán mình để chuộc cha, Thúy Kiều bị Mã Giám Sinh hạ nhục rồi bán vào lầu xanh. Kiều đã cố gắng tự kết liễu cuộc đời mình nhưng không thành công. Tú Bà đã giam lỏng nàng ở lầu Ngưng Bích và hứa sẽ gả nàng cho một gia đình tốt sau khi nàng bình phục. Kiều sống trong sự cô đơn, buồn bã, nhớ về quá khứ và lo lắng cho tương lai. Bức tranh tâm trạng của nàng được thể hiện rất rõ ràng.
Tại lầu Ngưng Bích, Thúy Kiều trải qua nỗi cô đơn, chán nản và đau xót về số phận mình.
Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân
Vẻn non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông
Cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia
Hai từ 'Khóa xuân' thật sự gợi lên nỗi chua xót và tàn nhẫn. Một cô gái ở độ tuổi đẹp nhất lại bị giam cầm, cảnh ngộ thật tội nghiệp. Sự cô đơn ấy được nhấn mạnh qua hình ảnh không gian, thời gian như 'cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia', 'bát ngát', 'non xa', 'trăng gần', và 'mây sớm đèn khuya'. Các hình ảnh này làm nổi bật nỗi cô đơn tuyệt đối của Thúy Kiều và sự tuần hoàn khép kín trong cuộc đời nàng.
Tâm trạng xáo trộn của Kiều được thể hiện qua câu 'nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng'. Nàng nhớ về Kim Trọng, người yêu thương nhưng đã phải phụ bạc, rồi nghĩ về cha mẹ ở nhà đang mong ngóng tin con. Nguyễn Du đã khéo léo để Kiều nhớ Kim Trọng trước, thể hiện đúng quy luật tâm lý và tình cảm. Nàng còn hồi tưởng về đêm thề nguyền với Kim Trọng.
Tưởng về người dưới ánh trăng vằng vặc
Tin sương dài dặc, ngày trông đêm chờ
Những câu thơ vang lên như tiếng lòng đau khổ của Thúy Kiều, là tiếng khóc thổn thức khi nhớ lại những kỷ niệm đẹp. Khi nghĩ về người thương, nỗi đau càng thêm sâu sắc, khi thấy Kim Trọng hàng ngày mong mỏi tin tức trong vô vọng, giờ đây mỗi người một ngả, không biết bao giờ mới gặp lại. Sự đau đớn còn được thể hiện rõ hơn trong hai câu thơ tiếp theo.
Chân trời góc bể lạc lõng, bơ vơ
Tấm son chờ ngày nào cho phai
Câu thơ diễn tả rõ nỗi cô đơn, lạc lõng nơi xứ người. Hình ảnh 'tấm son' ẩn dụ cho lòng thủy chung, tình yêu sâu sắc của Thúy Kiều dành cho Kim Trọng.
Nỗi nhớ về cha mẹ của nàng thể hiện lòng hiếu thảo sâu sắc, luôn quan tâm và thương yêu cha mẹ. Nàng lo lắng khi cha mẹ già yếu không có ai chăm sóc, day dứt trong những ngày hè nóng nực và đông giá lạnh, ai sẽ lo lắng cho cha mẹ. Nguyễn Du đã khéo léo dùng thành ngữ và điển cố để diễn tả tấm lòng hiếu thảo của nàng.
Sân Lai trải bao nắng mưa
Có khi gốc tử đã vừa tầm ôm
Trong hoàn cảnh phải bán mình chuộc cha và bị lừa gạt, Kiều là một hình ảnh đáng thương nhất. Dù vậy, nàng vẫn vượt lên nỗi đau để nhớ về cha mẹ và người yêu. Điều này cho thấy nàng là người thủy chung, đầy tình nghĩa, với tâm hồn vị tha và nhân hậu.
Tám câu thơ cuối không chỉ phản ánh sự cô đơn, buồn tủi của Thúy Kiều mà còn dự cảm về một tương lai đầy bão tố, lo lắng. Những câu thơ bật lên nỗi sợ hãi, lo âu của nàng khi nhớ về cha mẹ, gia đình và quê hương, làm tăng thêm nỗi cô đơn và trống vắng của Kiều.
Buồn nhìn cửa biển chiều tà
Thuyền nào thấp thoáng cánh buồm xa
Cánh buồm xa trong không gian chiều tĩnh mịch biểu lộ nỗi khao khát được đoàn tụ và trở về với gia đình của Kiều. Không gian như thu hẹp lại gần nàng, hình ảnh cánh buồm xa xăm phản ánh số phận bất định của nàng. Từ khi bị bán đi, Kiều đã bước vào chuỗi ngày mờ mịt, với tương lai bất định đang dần hiện ra trước mắt. Câu hỏi tu từ như một lời tự hỏi về số phận của chính mình. Không gian tiếp theo được mở rộng.
Buồn nhìn nội cỏ xơ xác
Chân mây và mặt đất đều một sắc xanh u ám
Sắc xanh trong câu thơ này không còn là màu xanh tươi của mùa xuân mà là sắc xanh u ám, tàn tạ. Câu thơ cuối cùng phản ánh nỗi lo lắng và dự cảm về những tai ương, nguy hiểm đang chực chờ, cảnh vật hiện lên thật đáng sợ.
Cơn gió cuốn mặt biển, tiếng sóng ầm ầm như cảnh báo trước, chỉ ngay ngày mai thôi, bao nhiêu bão tố trong cuộc đời sẽ nổi lên, xô đẩy và vùi dập số phận của nàng.
Với bút pháp tả cảnh ngụ tình tinh tế, cảnh vật trong tác phẩm của Nguyễn Du không chỉ phản ánh ngoại cảnh mà còn bộc lộ tình cảm. Đoạn trích đã khắc họa thành công tâm trạng của Thúy Kiều trong thời gian bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích, đồng thời thể hiện sự cảm thương sâu sắc của Nguyễn Du với số phận và cuộc đời bất hạnh của nàng.
Phân tích tâm trạng Thúy Kiều khi ở lầu Ngưng Bích (mẫu số 5)
Tác phẩm 'Truyện Kiều' của Nguyễn Du là một kiệt tác vĩ đại trong văn học Việt Nam cổ đại, với sức sáng tạo sâu rộng, ảnh hưởng lâu dài đến nhiều thế hệ sau. Đoạn trích 'Kiều ở lầu Ngưng Bích' không chỉ thể hiện tâm trạng đau đớn của Kiều khi phải xa Kim Trọng, mà còn phản ánh sự xót xa khi gia đình gặp biến cố và nàng phải từ bỏ cuộc sống tiểu thư để bước vào chốn thanh lâu.
Trong đoạn trích 'Kiều ở lầu Ngưng Bích', Nguyễn Du đã sử dụng nhiều bút pháp tinh tế để khắc họa cảnh vật, đồng thời ẩn chứa nỗi lòng nhân vật, tạo nên sự hòa quyện giữa con người và cảnh vật.
Sau khi gia đình gặp tai biến và bị Mã Giám Sinh lừa gạt, bán vào thanh lâu, Thúy Kiều đã định tự kết liễu đời mình, nhưng không thành công. Tú Bà, lo sợ Kiều sẽ tự sát thật thì bà ta mất tiền, nên đã ra sức chiều chuộng và nỗ lực khiến Thúy Kiều nghe lời và chấp nhận tiếp khách.
Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông
Vát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia
Hai từ 'Khóa xuân' gợi lên nỗi cảm xúc chua xót, thể hiện sự giam cầm, mất tự do của một thiếu nữ đang ở độ tuổi xuân sắc, mơ mộng nhưng lại bị nhốt trong cảnh ngộ tồi tệ.
Không gian thơ mộng nhưng lại rộng lớn mênh mông càng làm tăng thêm sự cô đơn, hiu quạnh của Thúy Kiều. Bốn bề bao la với những cồn cát, bụi hồng xa mờ và làn sương mờ ảo làm nổi bật sự mịt mù, không rõ ánh sáng hay bóng tối. Tương lai của Thúy Kiều lúc này cũng đầy những ẩn số và không rõ ràng.
Không gian càng trở nên mênh mông và tối tăm, càng làm nổi bật tâm trạng thê lương và bi đát của Thúy Kiều. Cuộc sống của nàng, bị giam cầm cả về thể xác lẫn tâm hồn, đầy cảm giác tù đày.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng
Hai từ 'bẽ bàng' diễn tả trọn vẹn sự ê chề và đau đớn của Thúy Kiều khi bị Mã Giám Sinh lừa gạt và bị bán vào thanh lâu. Cảm giác thất vọng, tủi nhục, oán hận và thê lương của nàng được hai từ này thể hiện rõ ràng.
'Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng' thể hiện sự hòa quyện giữa con người và cảnh vật, cả hai đều mang trong mình sự u sầu, trống vắng và cô đơn. Bức tranh thiên nhiên và tâm trạng con người hòa quyện, tạo nên một không gian xám xịt, mịt mù.
Trong những câu thơ tiếp theo, nhịp điệu bài thơ trở nên nhanh hơn, phản ánh tâm trạng của Thúy Kiều khi hồi tưởng lại những ngày tháng yên bình và hạnh phúc.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng
Tin sương luống những rày trông mai chờ
Bên trời góc bể bơ vơ
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai
Trong cơn ê chề và tủi nhục, hình ảnh Kim Trọng hiện lên đầu tiên trong tâm trí nàng. Nàng nhớ về người đã từng thề thốt với mình, nhưng nay lời hẹn không còn có thể thực hiện. Cảm giác nhớ nhung Kim Trọng càng làm tăng thêm nỗi đau đớn khi so sánh với hiện tại bi thương của mình. Có lẽ việc trở lại như xưa đã không còn là điều khả thi.
Xót người tựa cửa hôm mai
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ
Nàng cảm thấy xót xa khi nghĩ đến việc không còn cơ hội chăm sóc và hiếu kính với cha mẹ, không còn được sống dưới sự che chở của những người thân yêu nhất. Tuy nhiên, nàng an lòng phần nào khi nghĩ rằng Thúy Vân và em trai sẽ chăm sóc cho cha mẹ, làm nàng tạm nguôi ngoai nỗi lòng.
Thúy Kiều lại quay về với thực tại đau đớn của cuộc đời mình, đối diện với nỗi khổ hiện tại.
Buồn nhìn dòng nước mới rút
Hoa trôi lững lờ chẳng biết về đâu
Buồn nhìn cỏ cây u sầu
Chân mây, mặt đất một màu xanh xám
Câu thơ lặp đi lặp lại từ 'buồn trông' phản ánh tâm trạng của Kiều lúc này. Đúng như câu nói 'người buồn cảnh có vui đâu bao giờ', nàng nhìn mọi thứ xung quanh đều thấy buồn. Thúy Kiều cảm thấy cuộc đời mình như hoa rơi, bèo trôi, không biết sẽ bị sóng gió đưa đẩy về đâu. Câu thơ diễn tả sự lênh đênh, gập ghềnh của cuộc đời Kiều trước những thử thách sắp tới.
Buồn nhìn sóng vỗ mặt nước
Ầm ầm tiếng sóng vọng quanh chỗ ngồi
Đoạn trích 'Kiều ở lầu Ngưng Bích' là một bức tranh xám lạnh, diễn tả tâm trạng sâu sắc và buồn bã của Thúy Kiều. Cảnh vật và con người như hòa quyện vào nhau, thể hiện sự cô đơn, tủi nhục của Kiều trong hoàn cảnh éo le. Tuy nhiên, nó cũng phản ánh lòng hiếu thảo và sự chung thủy của Kiều đối với cha mẹ và Kim Trọng, dù cuộc đời có biến động nhưng trái tim nàng vẫn hướng về những người yêu thương.
6. Phân tích tâm trạng Thúy Kiều tại lầu Ngưng Bích (mẫu số 6)
Truyện Kiều của Nguyễn Du là một kiệt tác vang danh trong nền văn học Việt Nam. Đoạn trích 'Kiều ở lầu Ngưng Bích' mô tả giai đoạn sau khi Thúy Kiều đã bán mình để chuộc cha và em trai, nhưng lại bị Mã Giám Sinh và Tú Bà phối hợp đưa nàng vào lầu xanh.
Thúy Kiều từng có ý định tự tử nhưng được Tú Bà ngăn cản vì sợ mất tiền, bà ta đã lừa dối để ép Kiều tiếp khách. Nàng bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích, mỗi ngày chỉ có người mang cơm nhưng khó lòng thoát ra. Tâm trạng của Thúy Kiều ở lầu Ngưng Bích là sự ê chề, chán nản, khao khát cái chết mà không được, mong muốn sống mà không yên. Nỗi nhớ nhà, nhớ người yêu, gia đình làm nàng thêm tủi hổ, đau đớn.
Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân
Vẻ non xa trăng gần chung chỗ
Bốn bề bát ngát xa trông
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia
Hai từ 'Khóa xuân' biểu lộ sự giam cầm cả thể xác lẫn tâm hồn của Thúy Kiều tại đây. Trong lúc đang ở độ tuổi xuân sắc, tài năng vẹn toàn, đáng lẽ nàng phải được sống hạnh phúc bên người thân hoặc bên người yêu thật lòng. Thế nhưng, Thúy Kiều lại phải sống trong cảnh nhơ nhuốc, trở thành món hàng giải trí cho người khác.
Qua các từ ngữ miêu tả của Nguyễn Du, ta thấy thiên nhiên ở lầu Ngưng Bích rộng lớn và bao la. Sự mênh mông ấy càng làm nổi bật cảm giác nhỏ bé, cô đơn của Thúy Kiều giữa không gian rộng lớn. Xung quanh nơi nàng sống là bụi hồng gai, cồn cát nhỏ phủ đầy bụi mờ mịt, tượng trưng cho sự mờ mịt trong cuộc đời nàng khi nhìn về tương lai. Cảnh vật nơi đây khiến Thúy Kiều càng cảm thấy buồn bã và u ám.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng
Hai từ 'bẽ bàng' diễn tả sự tủi thân và ê chề của Thúy Kiều, khi nàng cảm thấy thân phận mình giờ đây nhơ nhuốc, nhục nhã và không còn xứng đáng hưởng hạnh phúc. Trong cảnh trời đất mênh mông, xa vắng, những bụi cát và cỏ cây mờ mịt này khiến nàng nhớ đến những người thân yêu và Kim Trọng, người đã hứa hẹn với nàng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng
Tin sương luống những rày trông mai chờ
Chân trời góc bể bơ vơ
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai
Trong những câu thơ này, Thúy Kiều hồi tưởng lại những lời hứa của nàng với Kim Trọng, cùng những khoảnh khắc bên nhau. Nàng lo lắng khi nghĩ rằng Kim Trọng đang tìm kiếm mình khắp nơi, nhưng với hiện tại của nàng, thân xác đã vấy bẩn, không còn trong trắng. Nàng tự hỏi bao giờ mới có thể trở lại trạng thái tinh khiết như trước, điều đó có lẽ là không thể.
Những câu thơ miêu tả nỗi đau, sự bẽ bàng và cô đơn của Thúy Kiều cho thấy nàng là người trung thành và son sắt. Dù trong hoàn cảnh bi thương, Thúy Kiều vẫn luôn lo lắng cho người yêu và người thân của mình.
Xót người tựa cửa hôm mai
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa
Có khi gốc tử đã vừa người ôm
Người thứ hai mà Thúy Kiều nhớ đến là cha mẹ nàng. Nàng lo lắng cho sự chăm sóc của phụ mẫu trong lúc tuổi già. Điều này thể hiện lòng hiếu thảo sâu sắc của Thúy Kiều, người luôn mong mỏi được ở gần để phụng dưỡng cha mẹ, một lòng hiếu thảo và quý giá.
Trong đoạn trích, Nguyễn Du đã thành công khi sử dụng nghệ thuật tả cảnh ngụ tình. Cảnh vật xung quanh phản ánh tâm trạng của Thúy Kiều, làm nổi bật nỗi cô đơn và tuyệt vọng của nàng. Không có ai ngoài Thúy Kiều trong không gian rộng lớn và im lặng, càng làm tăng cảm giác lẻ loi, cô độc.
7. Phân tích tâm trạng Thúy Kiều khi ở lầu Ngưng Bích (mẫu số 7)
Tác phẩm 'Truyện Kiều' của Nguyễn Du là một kiệt tác nổi bật trong nền thi ca cổ điển Việt Nam. Với sức sáng tạo phong phú, tác phẩm đã để lại dấu ấn sâu đậm cho nhiều thế hệ sau.
Đoạn trích thuộc phần hai: Gia biến và lưu lạc. Khi phát hiện mình bị lừa vào chốn lầu xanh, Kiều đầy uất ức và quyết định tự vẫn. Tú Bà giả vờ hứa hẹn sẽ gả chồng cho Kiều sau khi nàng bình phục, nhưng thực chất lại giam giữ Kiều ở lầu Ngưng Bích, chờ đợi thực hiện âm mưu tàn bạo hơn.
Đoạn thơ miêu tả sự cô đơn, tủi nhục và lòng trung thành, hiếu thảo của Thúy Kiều. Khung cảnh lầu Ngưng Bích hiện lên với không gian và thời gian mênh mông, hoang vắng.
Bốn bể bát ngát xa trông
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia
Chỉ với mười bốn chữ, từng từ đều gợi lên hình ảnh không gian và thời gian mênh mông, hoang vắng. Cảnh non xa, trăng gần vẽ nên hình ảnh lầu Ngưng Bích cao ngất giữa mênh mông sông nước. Từ lầu Ngưng Bích nhìn ra, chỉ thấy những dãy núi mờ xa và cồn cát bụi bay mù mịt. Thúy Kiều sống trong sự cô đơn, tội nghiệp.
Kiều sống đơn độc giữa lầu Ngưng Bích trơ trọi, trong một không gian và thời gian mênh mông, hoang vắng. Nơi đây không chỉ giam giữ một thân phận lẻ loi, mà còn thiếu vắng sự giao tiếp, bóng dáng con người.
Cụm từ mây sớm đèn khuya gợi cảm giác thời gian trôi qua một cách khép kín, nhấn mạnh sự giam hãm cả về thời gian lẫn không gian. Sáng sớm, Thúy Kiều làm bạn với mây, còn ban đêm nàng chỉ có ngọn đèn làm bạn, suốt ngày lủi thủi một mình.
Thật đáng thương cho Thúy Kiều. Vừa mới đây, nàng còn vui vẻ cùng hai em trong tiết Thanh minh, mà giờ đây phải chịu cảnh cô đơn, tủi hổ ở lầu Ngưng Bích.
Khi ở lầu Ngưng Bích, tâm trạng Kiều ưu tư nhớ Kim Trọng trước, sau đó mới nghĩ đến cha mẹ. Đây là phản ánh hợp lý của tâm trạng nàng, đang phải chịu sự nhục nhã và ép buộc từ Mã Giám Sinh, khiến nàng day dứt nhớ thương Kim Trọng.
Tưởng tượng người dưới ánh trăng và chén đồng
Chờ đợi trong sương, ngày qua ngày vẫn trông ngóng
Bên trời góc bể mơ hồ
Tấm lòng trong sáng bao giờ mới gột rửa cho phai
Khi nhớ về Kim Trọng, Thúy Kiều không thể quên những lời thề gắn bó dưới ánh trăng của họ. Nàng hình dung ở nơi xa, Kim Trọng vẫn đang chờ đợi tin tức từ nàng với lòng trung thành không thay đổi. Nỗi đau xót của Kiều không chỉ vì tình yêu thuỷ chung nàng đã hứa mà còn vì sự nhơ bẩn mà bọn buôn người đã gây ra cho cuộc đời nàng. Dù nàng đã bán mình để cứu cha và em, nàng vẫn cảm thấy không thể nào rửa sạch được vết nhơ này để xứng đáng với Kim Trọng.
Khi nghĩ về cha mẹ, Thúy Kiều cảm thấy thương xót sâu sắc. Nàng đau lòng khi tưởng tượng cha mẹ ngày đêm trông ngóng tin con và lo lắng về việc ai sẽ chăm sóc họ lúc tuổi già. Nỗi lo lắng của nàng về việc không biết ai đang lo lắng cho cha mẹ càng làm tăng thêm nỗi đau của nàng.
Xót người tựa cửa hôm mai
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Câu thành ngữ quạt nồng ấp lạnh cùng những hình ảnh như Sân Lai, gốc tử thể hiện rõ tâm trạng nhớ thương và lòng hiếu thảo của Thúy Kiều. Nàng tưởng tượng quê nhà đã thay đổi nhiều, đặc biệt là cha mẹ nàng ngày càng yếu đi. Cụm từ “cách mấy nắng mưa” vừa biểu thị thời gian xa cách, vừa nhấn mạnh sức tàn phá của thiên nhiên đối với con người và cảnh vật. Kiều luôn cảm thấy ân hận vì không thể phụng dưỡng cha mẹ như nàng mong muốn.
Đoạn trích về Thúy Kiều ở lầu Ngưng Bích là một trong những đoạn thơ xuất sắc nhất trong Truyện Kiều. Nó không chỉ cho thấy tâm trạng cô đơn, buồn tủi và lòng thủy chung, hiếu thảo của Kiều, mà còn thể hiện nghệ thuật độc đáo trong việc khắc họa nội tâm nhân vật qua ngôn ngữ độc thoại và nghệ thuật tả cảnh ngụ tình tinh tế.
Qua đoạn trích, chúng ta thấy rõ tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du. Ông không chỉ cảm thương cho số phận éo le của Thúy Kiều mà còn thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với những người phụ nữ khổ cực trong xã hội xưa, phản ánh lòng nhân ái của tác giả.
8. Phân tích tâm trạng Thúy Kiều khi ở lầu Ngưng Bích (mẫu số 8)
Nguyễn Du là bậc thầy trong việc miêu tả cảnh vật. Những câu thơ của ông về cảnh vật có thể coi là chuẩn mực của thơ ca cổ điển. Tuy nhiên, Nguyễn Du không chỉ nổi bật với việc tả cảnh mà còn rất tinh tế trong việc miêu tả tình cảm và tâm trạng. Ông quan niệm rằng tình cảm và cảnh vật luôn gắn bó mật thiết, bổ sung cho nhau.
Đoạn trích về Thúy Kiều ở lầu Ngưng Bích là một bức tranh tâm trạng đầy xúc động. Nguyễn Du, qua nghệ thuật tả cảnh ngụ tình, đã thể hiện xuất sắc tâm trạng của nhân vật. Đoạn thơ diễn tả nhiều cung bậc cảm xúc của Kiều, từ nỗi cô đơn, buồn tủi đến lòng thủy chung và nhân hậu dành cho Kim Trọng và cha mẹ.
Kết cấu của đoạn trích về Thúy Kiều ở lầu Ngưng Bích rất hợp lý. Phần đầu giới thiệu cảnh Kiều bị giam lỏng; phần hai diễn tả nỗi cô đơn, buồn tủi và sự nhớ nhung Kim Trọng và cha mẹ; phần ba phản ánh tâm trạng đau buồn của Kiều và những dự cảm về những thử thách sắp tới trong cuộc đời nàng.
Trong sáu câu thơ đầu, không gian hoang vắng và mênh mông được miêu tả đến mức rợn ngợp. Từ lầu cao, Kiều nhìn thấy núi non trùng điệp trước mắt, vầng trăng như sắp chạm đầu phía trên, và dưới chân là những dải cát vàng trải dài vô tận, bụi trần thưa thớt. Tất cả càng làm nổi bật sự cô đơn, trơ trọi của nàng.
Trước lầu Ngưng Bích, mùa xuân đã khóa lại
Vẻ núi non xa xa, trăng gần gần ở chung
Bốn bể mênh mông, xa tít tắp
Cát vàng, cồn nọ bụi hồng dặm kia
Một không gian rộng lớn hiện ra trước mắt Kiều, làm lòng nàng xót xa, đau đớn. Không gian này phản ánh sự cô đơn và tội nghiệp của nàng.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng
Chữ 'bẽ bàng' diễn tả sâu sắc tâm trạng của Kiều lúc này: vừa chán chường, buồn tủi vì số phận, vừa xấu hổ, lúng túng trước đám mây và đèn khuya. Cảnh vật dường như chia sẻ nỗi lòng nàng, không còn chỉ là cảnh quan mà đã mang linh hồn của tâm trạng Kiều, tạo nên bức tranh nội tâm đầy cảm xúc.
Tưởng chừng như dưới ánh trăng, chén rượu đồng đã nhuốm đầy nỗi nhớ thương, mà thời gian chỉ càng làm nỗi chờ mong thêm dài. Trong cái không gian mênh mông của trời và biển, Kiều cảm thấy mình lạc lõng, không biết bao giờ mới có thể rửa sạch tấm thân đã gánh chịu bao vết nhơ.
Những lời thơ như chứa đựng nhịp đập đau đớn của một trái tim yêu thương đang tan nát! Nỗi nhớ của Kiều mãnh liệt và chân thành đến mức nàng tưởng tượng chàng Kim ngày đêm chờ đợi tin mình với nỗi khổ đau và tuyệt vọng. Chén rượu thề vẫn chưa khô, vầng trăng giữa trời chứng giám vẫn còn đó, mà giờ đây mỗi người đã đi một ngả. Kiều dằn vặt chính mình, nhớ về sự trong trắng ngày xưa và hiểu rằng không bao giờ có thể rửa sạch tấm lòng trung thành của mình với chàng Kim.
Kiều nhìn dòng nước từ cửa sông đổ ra biển, những cánh hoa bị sóng xô đẩy, không biết sẽ trôi về đâu, giống như chính số phận của nàng. Màu xanh vô tận của cỏ cây càng làm nỗi buồn thêm sâu lắng trong không gian; và tiếng sóng vỗ ào ạt quanh quẩn tạo nên một hình ảnh vừa thực, vừa ảo, đầy hiểm nguy.
Tám câu thơ này nổi bật với nghệ thuật tả cảnh kết hợp tình cảm qua cách sử dụng điệp ngữ liên hoàn và nghệ thuật ước lệ biểu tượng, cùng với từ láy tượng hình và tượng thanh, đã khắc họa rõ nét cảm giác u uất, bế tắc của Kiều trong hoàn cảnh hiện tại.
Đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích không chỉ là một bức tranh tự nhiên mà còn là một bức tranh tâm trạng với cấu trúc chặt chẽ và tinh tế. Nguyễn Du đã khắc họa sâu sắc nỗi lòng của nhân vật trong hoàn cảnh bất hạnh, ca ngợi tấm lòng cao đẹp của nàng và giúp người đọc hiểu thêm về tâm hồn của những người phụ nữ tài sắc mà bạc mệnh.
