Buzz
1. Xuất xứ và đặc điểm độc đáo của bánh chưng đen
Bánh chưng không còn xa lạ với người Việt. Tuy nhiên, bên cạnh bánh chưng truyền thống, có một số loại bánh đặc biệt khác mà bạn có thể chưa biết đến. Trong số đó, bánh chưng đen là một trong những món ăn độc đáo mang đậm bản sắc văn hóa của người Tày.
Nguồn gốc của bánh chưng đen bắt nguồn từ huyện Bắc Sơn, Lạng Sơn và được biết đến với nhiều cái tên khác nhau như bánh “hạ hỏa” hoặc bánh “chọn vợ”. Đặc trưng của loại bánh này là màu đen và thường được sử dụng trong việc chọn lựa bạn đời.
Khác với bánh chưng truyền thống, bánh chưng đen của người Tày có hình dạng trụ hoặc gù. Điểm đặc biệt nhất là phần gạo nếp màu đen, tạo ra hương vị đặc trưng, thơm ngon và béo ngậy. Điều đặc biệt làm nên hương vị của món ăn này chính là quá trình nhuộm màu đen từ bột than.
Ý nghĩa sâu sắc của bánh chưng đen
Bánh chưng đen không chỉ là một món đặc trưng của ngày Tết, mà còn là biểu tượng gắn bó với văn hóa, truyền thống của dân tộc Tày. Việc sử dụng những nguyên liệu tự nhiên để làm bánh như tro cây muối hay rơm bếp là để nhắc nhở con cháu về giá trị của cuộc sống và sự quý báu của những gì đã có.
Cách gói bánh chưng đen là biểu hiện của sự cân bằng âm dương trong tâm linh của người Tày, thể hiện qua hình dạng độc đáo và cách sắp xếp lá dong. Người Tày còn biếu bánh theo cặp để thể hiện sự hài hòa âm dương.
Nút buộc lạt của bánh chưng đen cũng mang ý nghĩa sâu xa, từ cách xoắn xoắn theo quan niệm tương đương với “người xuôi nước xuôi”, thể hiện sự thuận lợi và may mắn.
Cách gói bánh chưng đen của người Tày
Khi tìm hiểu về bánh chưng của người Tày, không thể bỏ qua phần quan trọng là cách gói độc đáo của loại bánh này, đặc biệt là quá trình nhuộm đen gạo nếp.
Bước 3.1. Chọn lựa nguyên liệu tươi ngon
Không chỉ riêng bánh chưng của người Tày, mà bất kỳ loại bánh chưng nào cũng cần phải sử dụng gạo nếp. Đối với bánh chưng đen, người ta thường sử dụng gạo cum, được chọn lựa kỹ lưỡng và xử lý thủ công trước khi sử dụng. Lá dong dùng để gói bánh cũng cần phải được lựa chọn kỹ càng, từ loại lá dong rừng, lá to và đều nhau.
Nhân của bánh chưng đen thường được làm từ thịt ba chỉ, giữ cho món bánh đậm đà và ngon miệng. Ngoài ra, còn có đậu xanh và các loại gia vị khác tương tự như các loại bánh chưng truyền thống.
Chú ý rằng, tất cả các nguyên liệu phải được chọn lựa kỹ càng và sử dụng nguyên liệu tươi ngon nhất, đặc biệt là khi tự làm từ nhà.
Bước 3.2. Bí kíp nhuộm đen gạo nếp đặc biệt
Một trong những yếu tố quan trọng và độc đáo nhất trong việc làm bánh chưng đen chính là quá trình nhuộm đen gạo nếp. Màu đen của bánh chưng thường được lấy từ các nguồn như than cây xoan muối, rơm nếp, hoặc cây vừng, tuy nhiên, cây xoan muối vẫn là nguồn chính để tạo ra màu đen đậm.
Quy trình làm bánh chưng đen với cây xoan muối
Bước 3.3. Gói bánh chắc tay và nấu đúng cách
Cách gói bánh chưng đen khác biệt với bánh chưng truyền thống, không sử dụng khuôn mà gói hoàn toàn bằng tay, đòi hỏi kỹ năng và cẩn thận. Điểm đặc biệt của bánh chưng đen là phần giữa được gấp gọn như bánh chưng gù.
Bắt đầu bằng việc đặt 2-3 lá dong dưới đáy, sau đó đặt nếp, đỗ xanh và thịt lợn, gói chặt tay và gấp hai mép lá dong lại để tạo ra hình dáng gù. Chú ý phải đảm bảo bánh cân đối và sau đó mới buộc chặt hai đầu bằng dây lạt. Bánh chưng đen thường nhỏ gọn, nặng khoảng vài lạng và dài khoảng 5-6cm.
Quá trình luộc bánh cần sử dụng bếp củi và luôn giữ củi to. Luộc trong khoảng 8 tiếng, sau đó vớt ra, rửa qua 2 lần nước và để ráo. Bánh chưng đen sau khi hoàn thành sẽ có bề mặt bóng và vẫn giữ được sắc xanh đặc trưng của lá dong. Hương vị thơm ngon của tro cây xoan muối tạo nên sự đặc biệt và khiến mọi người thích thú khi thưởng thức.
Bước 4. Cách thưởng thức bánh chưng đen
Bánh chưng của người Tày có thể được thưởng thức một cách đặc biệt bằng cách chia nhỏ và chiếm lấy từng miếng bánh. Ngoài ra, bạn cũng có thể tận hưởng hương vị độc đáo của bánh bằng cách nướng nó trên lửa than hồng cho đến khi mùi thơm lan tỏa khắp nơi. Phong cách này không chỉ độc đáo mà còn làm nổi bật hương vị của các nguyên liệu tự nhiên.
