Buzz
1. Giới thiệu tác giả và tác phẩm
1.1. Nguyễn Dữ và cuộc đời ông
- Nguyễn Dữ sống vào thế kỉ XVI, thời kỳ triều đình nhà Lê bắt đầu suy yếu và các thế lực phong kiến tranh giành quyền lực, dẫn đến các cuộc nội chiến liên miên.
- Nơi sinh: Hải Dương.
- Gia đình: Ông xuất thân từ một gia đình học thức, cha của ông đã đỗ tiến sĩ dưới triều đại Lê Thánh Tông.
- Ông từng là học trò của trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, đạt danh hiệu hương tiến sĩ (cử nhân), đã làm quan nhưng sau đó từ bỏ để sống ẩn dật.
- Ông để lại tác phẩm nổi bật là Truyền kì mạn lục, qua đó thể hiện quan điểm sống và tâm tư của ông đối với cuộc đời.
1.2. Các tác phẩm
- Nguồn gốc: Đây là một tác phẩm thuộc bộ Truyền kì mạn lục, viết bằng chữ Hán, bao gồm 20 truyện và được xuất bản vào nửa đầu thế kỉ XVI.
- Thể loại: Truyền kì là thể loại văn xuôi tự sự của thời trung đại, phản ánh thực tế qua các yếu tố li kì, hoang đường. Trong thể loại này, thế giới nhân gian và cõi âm giao thoa với các thánh thần và ma quái, tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt.
- Tóm tắt: Ngô Tử Văn, một trí thức nổi bật với tính cách khẳng khái và chính trực, đã không chịu nổi sự quấy nhiễu của hồn một tướng bại trận. Ông đã đốt đền của tên tướng để cứu dân. Tên hung thần đã đe dọa và kiện ông ở âm phủ. Được thổ thần chỉ dẫn, Tử Văn đã đối mặt dũng cảm và vạch trần tội ác của tên tướng. Với bằng chứng từ thổ thần, mọi lời tố cáo của Tử Văn được chứng minh là đúng. Cuối cùng, công lý được thực thi: tên tướng và các phán sự vô trách nhiệm bị trừng trị, thổ thần được phục chức, và Tử Văn được sống lại. Sau đó, nhờ sự tiến cử của thổ thần, Tử Văn được bổ nhiệm làm phán sự đền Tản Viên để xử án.
2. Phân tích câu chuyện Chức phán sự đền Tản Viên
Văn học trung đại đóng vai trò quan trọng trong nền văn học Việt Nam. Với những đặc trưng riêng, nó phản ánh rõ nét xã hội Việt Nam xưa qua thơ ca và truyện kể. Nguyễn Dữ là một tác giả nổi bật trong thời kỳ này với tác phẩm Truyền kì mạn lục. Trong 20 câu chuyện của bộ tác phẩm này, Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là một tác phẩm đáng chú ý.
Truyền kỳ mạn lục của Nguyễn Dữ là một tác phẩm chữ Hán với 20 truyện, xuất hiện vào nửa đầu thế kỷ XVI. 'Lục' có nghĩa là sách, 'mạn' là ghi chép lộn xộn, và 'truyền kỳ' chỉ những câu chuyện kỳ lạ truyền miệng. Tác phẩm không chỉ đơn thuần là ghi chép mà là sự sáng tạo tinh xảo của Nguyễn Dữ với những mẩu chuyện ly kỳ trong dân gian.
Trong Truyền kỳ mạn lục, Nguyễn Dữ khám phá những nhân vật và sự kiện kỳ bí từ các triều đại Lý, Trần, Hồ và Lê sơ. Bằng trí tưởng tượng phong phú và bút pháp linh hoạt, tác giả dẫn dắt người đọc vào một thế giới huyền bí nơi thần thánh và thực tại giao thoa, làm nổi bật sự tàn bạo và tham nhũng của quyền lực.
Dù cái ác luôn hiện diện, Nguyễn Dữ vẫn làm nổi bật những phẩm chất lương thiện và tình cảm chân thành trong Truyền kỳ mạn lục. Chuyện chức phán sự đền Tản Viên, một ví dụ điển hình, ca ngợi tinh thần quả cảm và lòng chính nghĩa của Ngô Tử Văn, nhấn mạnh niềm tin rằng công lý sẽ chiến thắng gian tà.
Tác phẩm 'Chuyện chức phán sự đền Tản Viên' xoay quanh nhân vật Ngô Tử Văn, một trí thức của xã hội xưa. Tác giả giới thiệu ngắn gọn về Văn, với quê quán ở 'huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang' và miêu tả tính cách cương trực của ông. Lời giới thiệu này không chỉ giúp người đọc nắm bắt nhanh về nhân vật mà còn thể hiện sự ngợi khen về phẩm chất của Ngô Tử Văn.
Tiếp theo trong tác phẩm, tác giả làm nổi bật tính cách của Ngô Tử Văn qua hành động đốt đền. Khi tên tướng giặc họ Thôi chiếm giữ ngôi đền và mua chuộc các thần miếu để tự do hoành hành, Ngô Tử Văn quyết định đốt đền để chống lại sự tàn bạo và bảo vệ dân làng khỏi sự thống trị của tên giặc.
Hành động đốt đền của Ngô Tử Văn diễn ra đầy trang trọng và quyết liệt: 'chàng tắm gội, khẩn trời rồi châm lửa đốt đền'. Đây không phải là một hành động tự phát mà là biểu hiện của lẽ phải, phù hợp với tư tưởng tâm linh của người Việt. Ngọn lửa mà Ngô Tử Văn thắp lên tượng trưng cho lý tưởng cao đẹp, lòng chính nghĩa và sự căm phẫn, đã thiêu đốt cái ác và làm sáng lên tinh thần đấu tranh vì lẽ phải. Qua hành động này, Ngô Tử Văn thể hiện rõ sự cương trực và yêu chính nghĩa của mình.
Sau khi đốt đền, Ngô Tử Văn trở về nhà nhưng cảm thấy khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run rẩy, rồi lên cơn sốt. Trong lúc mơ màng, chàng gặp một người trông khôi ngô, mặc trang phục phương Bắc, tự xưng là cư sĩ. Người này đến với thái độ đe dọa và mắng mỏ, yêu cầu Ngô Tử Văn phải khôi phục đền hoặc sẽ phải chịu hậu quả.
Người tự xưng là cư sĩ, mặc dù có vẻ ngoài sáng lạn và lời lẽ đạo lý, thực chất lại là một kẻ xảo quyệt và tham lam. Hắn đe dọa Ngô Tử Văn phải trả lại đền, nếu không sẽ đưa chàng đến Phong Đô. Lời lẽ của hắn không tương xứng với vẻ bề ngoài và thể hiện rõ bản chất độc ác và xảo trá của mình.
Trước sự đe dọa, Ngô Tử Văn vẫn bình thản, giữ thái độ tự nhiên. Tác giả để nhân vật im lặng, vừa để tự kiểm chứng hành động của mình, vừa cho hồn ma tướng giặc bộc lộ bản chất. Khi gặp Thổ thần đất Việt, Ngô Tử Văn trò chuyện linh hoạt, hỏi nhiều điều và được Thổ thần kể lại sự xảo trá của hồn ma tướng giặc, đồng thời hướng dẫn cách đối phó. Qua cuộc trò chuyện, Ngô Tử Văn thể hiện bản lĩnh và sự tự tin.
Sau cuộc gặp gỡ với hồn ma và Thổ thần, bệnh tình của Ngô Tử Văn nặng thêm, và chàng bị dẫn xuống âm phủ. Minh ty dưới địa ngục là nơi đầy ghê rợn với gió lạnh và quỷ dữ. Tuy nhiên, Ngô Tử Văn không bị khiếp sợ mà còn cứng cỏi hơn. Chàng kêu oan, yêu cầu được gặp tướng giặc và Diêm vương. Trong phiên xử, Ngô Tử Văn bình tĩnh trình bày sự thật, đưa ra bằng chứng và cam kết chịu trách nhiệm nếu sai. Cuối cùng, phần thắng thuộc về Ngô Tử Văn trong cuộc xử kiện đầy quyết liệt này.
Dưới triều Minh, cuộc chiến đấu đã thể hiện bản lĩnh của một kẻ sĩ, với lòng dũng cảm, kiên cường và trí thông minh, buộc kẻ tướng giặc gian xảo phải nhận án phạt xứng đáng cho những tội lỗi của mình. Nguyễn Dữ đã khéo léo kết hợp những chi tiết kỳ bí vào câu chuyện, phản ánh ước mơ vĩnh cửu của nhân dân ta về một xã hội công bằng.
Câu chuyện kết thúc khi Thổ thần trở lại để cảm ơn Tử Văn vì sự trợ giúp của chàng. Để đền đáp, Thổ thần đã xin Đức Thánh Tản cho chàng một chức vụ phán sự tại đền. Tử Văn vui vẻ nhận lời rồi “thu xếp việc nhà rồi không bệnh mà mất”. Đây là một phần thưởng xứng đáng cho hành động nghĩa hiệp và phẩm cách kiên cường của chàng văn sĩ họ Ngô.
Với việc xây dựng nhân vật độc đáo và nghệ thuật kể chuyện cuốn hút cùng các yếu tố tưởng tượng kỳ ảo, Nguyễn Dữ đã tạo ra tác phẩm 'Chuyện chức phán sự đền Tản Viên' nhằm tôn vinh tinh thần chính trực và lòng yêu công lý của trí thức Việt Nam. Đồng thời, tác phẩm cũng truyền tải ước mơ và niềm tin vào công lý của nhân dân.
Gần đây, Mytour đã gửi đến bạn đọc bài viết Phân tích Chuyện chức phán sự đền Tản Viên chọn lọc hay nhất. Mong rằng bài viết đã cung cấp thông tin hữu ích cho bạn đọc. Mytour xin chân thành cảm ơn!
