Khám phá: Tại sao cần tiêm lại vắc xin cúm hàng năm?

1. Các biến chứng có thể xảy ra do cúm mùa

Cúm mùa thường xuất hiện vào mùa lạnh khi nhiệt độ thấp làm cho virus cúm phát triển mạnh mẽ. Có 2 loại virus chủ yếu gây ra cúm mùa là Virus cúm A (H1N1 và H3N2), virus cúm B. 

Chủ động tiêm vắc xin phòng cúm hàng năm là điều cần thiết

Sau khi bị nhiễm virus, sau một thời gian ngắn ủ bệnh, virus sẽ phát triển và lan truyền qua dịch tiết bắn ra không khí khi hoặc nói chuyện. Triệu chứng của bệnh cúm rất đặc trưng như ho, chảy nước mũi, đau đầu, đau nhức cơ thể, sốt,... Hệ miễn dịch đóng vai trò quan trọng trong việc loại bỏ virus cúm, giúp hầu hết những người mắc bệnh tự khỏi mà không cần điều trị.

Tuy nhiên, virus cúm có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là ở những đối tượng nguy cơ bao gồm:

• Trẻ em dưới 2 tuổi.

• Người cao tuổi từ 65 tuổi trở lên.

• Những người mắc các bệnh mạn tính như hen suyễn, viêm phổi mãn tính, phổi tắc nghẽn mạn tính, tiểu đường, bệnh suy thận, suy gan,...

• Phụ nữ mang thai và những người suy giảm miễn dịch.

Những người có hệ miễn dịch yếu thường gặp phải những biến chứng nghiêm trọng khi mắc bệnh cúm.

Các biến chứng có thể bao gồm viêm tai giữa, viêm phổi, viêm não, tổn thương các cơ quan nội tạng, và các vấn đề về huyết học. Bệnh cúm, với sự lan truyền rộng rãi và nguy cơ biến chứng cao ở những đối tượng dễ bị tổn thương này, là nguyên nhân gây ra các đợt dịch hàng năm. Để đối phó với tình trạng này, việc nghiên cứu và áp dụng vắc xin cúm là rất cần thiết.

2. Tại sao cần tiêm lại vắc xin cúm hàng năm - một sự hiểu biết mới

Hiện nay, vắc xin cúm mùa chỉ bảo vệ chống lại 2 chủng virus cúm phổ biến nhất từ mùa dịch trước đó là cúm A/H1N1, cúm A/H3N2 và một chủng cúm B. Mặc dù có nhiều chủng virus khác gây bệnh cúm mùa, nhưng chúng thường ít phổ biến hoặc chỉ xuất hiện ở một số khu vực cụ thể, do đó chúng không được bổ sung vào vắc xin phòng bệnh.

Trong hầu hết các loại vắc xin khác, một liều duy nhất có thể tạo ra đủ kháng thể cần thiết cho sự bảo vệ. Tuy nhiên, với vắc xin cúm, chuyên gia khuyến nghị rằng trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn nên tiêm lại hàng năm để duy trì khả năng đề kháng hiệu quả.

Vì sao cần tiêm lại vắc xin cúm hàng năm? Dưới đây là những lí do chính:

2.1. Virus cúm thường biến đổi kháng nguyên

Cúm mùa thường do 3 chủng virus A và B gây ra, nhưng chúng có thể biến đổi theo thời gian. Điều này là do sự tiến hóa của virus, chống lại hệ miễn dịch của con người.

Virus cúm có khả năng thay đổi kháng nguyên

Khi virus biến đổi kháng nguyên, kháng thể mà cơ thể tạo ra cho kháng nguyên cũ có thể trở nên không còn hiệu quả. Vì vậy, các nhà nghiên cứu và sản xuất vắc xin cúm phải thường xuyên cập nhật virus cúm mới nhất đang hoạt động trên thế giới để điều chỉnh thành phần.

Kháng thể trong cơ thể sẽ dần giảm

Tiêm vắc xin cúm chỉ giúp tạo ra kháng thể trong dịch cơ thể, nhưng số lượng này sẽ dần giảm cho đến khi không đủ để bảo vệ cơ thể khỏi virus. Khi đó, việc tiêm phòng nhắc lại là cần thiết để bổ sung kháng thể. Thời gian tiêm nhắc lại được các chuyên gia nghiên cứu và đưa ra là 1 năm.

Đảm bảo sự tương đồng giữa chủng virus cúm trong vắc xin cúm và virus cúm đang hoạt động

Virus cúm hoạt động trên toàn thế giới và là một hỗn hợp phức tạp của nhiều chủng virus khác nhau. Không thể nghiên cứu vắc xin chứa tất cả các loại virus cúm hiện có, do đó các nhà sản xuất chỉ có thể cập nhật hàng năm cho chủng virus phổ biến nhất. Khi đạt được sự tương đồng giữa chủng virus cúm trong vắc xin và virus đang hoạt động, vắc xin mới sẽ đạt hiệu quả kháng bệnh tốt.

Cúm thường phát tán vào mùa lạnh

3. Đây là thời điểm thích hợp để tiêm phòng cúm hàng năm

Mọi người nên tiêm phòng cúm hàng năm, đặc biệt là những nhóm nguy cơ sau:

• Trẻ em từ 6 tháng đến 5 tuổi.

• Người cao tuổi từ 65 tuổi trở lên.

• Phụ nữ đang mang thai.

• Người mắc bệnh mãn tính.

• Nhân viên y tế.

• Người có hệ miễn dịch suy giảm do sử dụng thuốc hoặc bị bệnh liên quan.

• Người chăm sóc trẻ em nhỏ như giúp việc, giáo viên mầm non, ...

Ở Việt Nam, cúm mùa có thể xuất hiện liên tục, nhưng thường gây ra đợt dịch lớn nhất vào 2 khoảng thời gian là tháng 3 - 4 và tháng 9 - 10 hàng năm. Sau khi tiêm phòng vắc xin, cơ thể cần khoảng từ 2 tuần đến 1 tháng để tạo ra đủ kháng thể chống lại bệnh. Vì vậy, thời điểm phù hợp để tiêm phòng là trước mùa cúm từ 2 tuần đến 1 tháng.

Hiện nay, vắc xin phòng cúm chỉ dành cho trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên, vì vậy những trẻ nhỏ hơn có nguy cơ cao mắc bệnh. Nếu mẹ đã được tiêm phòng trước hoặc trong khi mang thai, một phần nhỏ kháng thể có thể được truyền sang thai nhi và bảo vệ trẻ trong những tháng đầu đời. Người chăm sóc trẻ như mẹ, bà hoặc người giúp việc cũng cần tiêm phòng vắc xin cúm để tránh mắc bệnh và lây nhiễm cho trẻ.

Phụ nữ nên tiêm phòng vắc xin cúm trước khi mang thai

Phụ nữ mang thai thường lo lắng về việc tiêm phòng vắc xin cúm có ảnh hưởng đến thai nhi không. Với những người này, chuyên gia khuyên nên tiêm phòng vắc xin cúm trước khi mang thai. Nếu có kế hoạch mang thai, nên tiêm phòng trước ít nhất 1 - 2 tháng. Trong trường hợp chưa kịp tiêm phòng trước khi mang thai, mẹ bầu có thể tiêm phòng vắc xin cúm không hoạt tính vào 3 tháng đầu của thai kỳ.

Nếu bạn tự hỏi tại sao cần tiêm lại vắc xin cúm hàng năm thì bởi vắc xin cúm hàng năm giúp bảo vệ bản thân và gia đình khỏi dịch cúm. Hãy tiêm phòng sớm và áp dụng các biện pháp khác như sát khuẩn tay thường xuyên, hạn chế tiếp xúc với người mắc cúm hoặc nghi ngờ mắc cúm, hạn chế đi lại nơi đông người trong mùa dịch,…