Buzz
Dàn ý
Lập dàn ý phân tích chi tiết Lặng lẽ Sa Pa
I. Mở bài: giới thiệu tác giả Nguyễn Thành Long, tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa
II. Thân bài: phân tích chi tiết tác phẩm
1. Cảnh sắc thiên nhiên Sa Pa
- Nắng đốt cháy rừng cây, mạ bạc con đèo…
- Cây hoa tử kinh thỉnh thoảng nhô cái đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng.
- Mây bị nắng xua, cuộn tròn lại từng cục, lăn trên các vòm lá ướt sương, rơi xuống đường cái, luồn cả vào gầm xe.
=> Vài nét chấm phá điểm xuyết, nghệ thuật nhân hóa, so sánh -> Tác giả đã khắc họa bức tranh thiên nhiên Sa Pa với vẻ đẹp rực rỡ, tráng lệ, thơ mộng, hữu tình. Miêu tả bức tranh thiên nhiên bằng ngôn ngữ trong sáng, mỗi chữ, mỗi câu như có đường nét, hình khối, sắc màu. Văn xuôi truyện ngắn mà giàu nhịp điệu mang âm hưởng một bài thơ về thiên nhiên đất nước.
- Có thể nói, vẻ đẹp của thiên nhiên Sa Pa hoàn toàn tương xứng và hài hòa với vẻ đẹp của con người giàu chất mộng mơ, đầy ý nghĩa.
2. Nhân vật anh thanh niên
a) Hoàn cảnh sống và làm việc
- Hoàn cảnh sống và làm việc của anh thanh niên khá đặc biệt:
+ Một mình sống trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m, “bốn bề chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo” => hoàn cảnh sống cô đơn, vắng vẻ, cô đơn đến mức “thèm người”.
+ Công việc: làm công tác khí tượng, kiêm vật lí địa cầu, đo nắng, đo gió, đo mưa, tính mây, đo chấn động mặt đất dự vào việc báo trước thời tiết hằng ngày để phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu => Công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ, chính xác và có tinh thần trách nghiệm cao.
+ Công việc không khó nhưng giản khổ: bốn lần trong một ngày đêm đều đặn, dù mưa, nắng, gió, bão,…
b) Những phẩm chất tốt đẹp
- Lòng yêu nghề, tinh thần trách nhiệm về công việc:
+ Anh thanh niên hiểu rằng công việc mình làm tuy nhỏ bé nhưng liên quan đến công việc chung của đất nước, của mọi người.
+ Làm việc một mình trên đỉnh núi cao,không có ai giám sát, thúc giục anh vẫn luôn tự giác, tận tụy: suốt mấy năm ròng rã ghi và báo “ốp” đúng giờ, phải ghi và báo về nhà trong mưa tuyết lạnh cóng, gió lớn và đêm tối lúc 1h sáng, anh vẫn không ngần ngại.
+ Anh đã sống thật hạnh phúc khi được biết do kịp thời phát hiện đám mây khô mà anh đã góp phần vào chiến thắng của không quân ta trên bầu trời Hàm Rồng.
+ Anh yêu công việc của mình, anh kể về nó một cách say sưa và tự hào.
+ Với anh, công việc là niềm vui, là lẽ sống: “Công việc của cháu gian khổ thế đấy chứ cất nó đi cháu buồn đến chết mất” => anh đã thực sự tìm thấy niềm vui và hạnh phúc trong công việc thầm lặng giữa Sa Pa và sương mù bao phủ.
- Biết sắp xếp một cuộc sống một cách khoa học
+ Anh chủ động, sắp xếp cho mình một cuộc sống ngăn nắp, đầy đủ, phong phú và thơ mộng: trồng hoa, nuôi gà, đọc sách…
+ Trong cái cuộc sống lẻ loi của mình, ngoài công việc anh còn tìm thấy một niềm vui khác nữa – đó là đọc sách. Với anh, đọc sách không chỉ là nâng cao kiến thức mà còn để trò chuyện, để thanh lọc tâm hồn
- Sự chân thành, cởi mở và lòng hiếu khách
+ Vì “thèm người” mà anh đã đẩy một khúc gỗ ra chắn giữa đường, buộc xe khách đi qua phải dừng lại => niềm khao khát được gặp gỡ, được trò chuyện với mọi người
+ Anh quan tâm đến người khác một cách thật lòng: gửi biếu vợ bác lái xe củ tâm thất vì hôm nọ “bác chẳng bảo bác gái vừa ốm dậy là gì?”, đón tiếp ông họa sĩ và cô kĩ sư thật thân tình, nồng hậu
+ Lòng mến khách của anh đã khiến ông họa sĩ xúc động: “người con trai ấy đáng yêu thật!”.
+ Anh có cách sống đẹp và những suy nghĩ khiến chúng ta phải ngạc nhiên, khâm phục: Bác lái xe đùa anh là “người cô độc nhất thế gian” nhưng anh lại thổ lộ với ông họa sĩ: “Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em đồng chí dưới kia.” Và anh tâm sự cùng cô kĩ sư: “Lúc nào tôi cũng có người trò chuyện nghĩa là có sách ấy mà”. Anh nhớ người nhưng không phải là nỗi nhớ phồn hoa đô thị bởi “người thì ai mà chả thèm, song mình sinh ra để làm gì? Mình đẻ ở đâu? Mình vì ai mà làm việc?” => Từ đó ta thấy thực chất của nỗi khát khao là được hòa nhập, được sống vì mọi người. Anh đã lập được những kì tích trong công việc, trong cuộc sống khiến ông họa sĩ cảm phục và xúc động.
- Sự khiêm tốn, thành thật
+ Khi ông họa sĩ phác họa bức chân dung anh, anh đã khẩn khoản: “Không, xin bác đừng mất công vẽ cháu. Cháu không xứng đáng đâu, để cháu giới thiệu với bác những người khác đáng vẽ hơn” => Anh cảm thấy mình là người bình thường trong muôn vàn những người khác.
+ Dù còn trẻ tuổi nhưng anh đã thấm thía cái nghĩa, cái tình của mảnh đất Sa Pa nơi mà mình được sinh ra và lớn lên; thấm thía sự hi sinh thầm lặng của những con người ngày đêm làm việc và lo nghĩ cho đất nước.
+ Có thể nói, qua cuộc gặp gỡ và trò chuyện, nhân vật anh thanh niên được khắc họa giản dị, khiêm nhường, đẹp trong suy nghĩ, trong cách sống và trong tâm hồn. Đó là nét vẽ đơn sơ, chân dung một con người có tầm vóc nhỏ bé mà nét mặt rạng rỡ.
3. Các nhân vật khác
a) Nhân vật ông họa sĩ
- Tuy không dùng cách kể ở ngôi thứ nhất nhưng hầu như người kể chuyện đã nhập vào cái nhìn và suy nghĩ của nhân vật ông họa sĩ để quan sát và miêu tả từ cảnh thiên nhiên đến nhân vật chính của chuyện. Từ đó, gửi gắm suy nghĩ về con người, về nghệ thuật.
- Ngay từ những phút ban đầu gặp gỡ anh thanh niên, bằng sự từng trải nghề nghiệp và niềm khao khát của người nghệ sĩ đi tìm đối tượng của nghệ thuật, ông đã xúc động và bối rối.
- Ông muốn ghi lại hình ảnh anh thanh niên bằng nét bút kí họa và “người con trai ấy đáng yêu thật nhưng làm cho ông nhọc quá”. Những xúc cảm và suy tư của nhân vật ông họa sĩ về người thanh niên và về những điều khác nữa được gợi lên từ câu chuyện của anh làm cho chân dung nhân vật chính thêm sáng đẹp và chứa đựng những chiều sâu tư tưởng.
b) Nhân vật cô kĩ sư
- Cuộc gặp gỡ bất ngờ với anh thanh niên, những điều anh nói, cả những chuyện anh kể đã khiến cô vô cùng bàng hoàng. Cô hiểu thêm cuộc sống một mình dũng cảm, tuyệt đẹp của người thanh niên, về thế giới những con người như anh và quan trọng hơn nữa là về con đường cô đã lựa chọn, cô đang đi tới. Đây là cái “bàng hoàng” đáng lẽ cô phải biết khi yêu, nó giúp cô đánh giá đúng hơn mối tình nhạt nhẽo mà cô đã từ bỏ và yên tâm hơn về quyết định của mình. Đó là sự bừng dậy của những tình cảm lớn lao, cao đẹp khi người ta gặp được những ánh sáng đẹp đẽ tỏa ra từ cuộc sống, từ tâm hồn của người khác.
- Cùng với sự “bàng hoàng” ấy, là một tình cảm hàm ơn với người thanh niên không phải chỉ vì bó hoa to mà anh tặng cô một cách hết sức vô tư mà còn vì “một bó hoa nào khác nữa, bó hoa của những háo hức và mơ mộng ngẫu nhiên anh cho thêm cô”.
c) Bác lái xe
- Có vai trò giới thiệu nhân vật chính với ông họa sĩ và cô kĩ sư. Chính điều này, đã tạo ra sự thu hút chú ý của người đọc. Qua cảm xúc, suy nghĩ và thái độ cảm mến của bác lái xe, cô kĩ sư, ông họa sĩ, hình ảnh anh thanh niên được hiện ra càng rõ nét và đẹp hơn. Chủ đề của tác phẩm mở rộng thêm và gợi ra nhiều ý nghĩa. Bức chân dung nhân vật chính như được soi rọi nhiều luồng ánh sáng khiến nó thêm rạng rỡ và ánh lên nhiều màu sắc.
d) Ông kĩ sư dưới vườn rau Sa Pa
- Kiên trì, bền bỉ, làm việc trong âm thầm lặng lẽ “ngày này sang ngày khác”. Ông ngồi im trong vườn su hào rình xem cách ong lấy phấn, thụ phận cho hoa su hào. Và tự ông đi thụ phấn cho từng cây su hào để củ su hào nhân dân toàn miền Bắc ăn được to hơn, ngọt hơn. Ông kĩ sư làm cho anh thanh niên cảm thấy cuộc đời đẹp quá! Công việc thầm lặng ấy chỉ những con người nơi mảnh đất Sa Pa mói hiểu hết được ý nghĩa của nó.
e) Anh kĩ sư bản đồ sét
- Anh luôn ở trong tư thế sẵn sằng suốt ngày chờ sét “nửa đêm mưa gió,rét buốt,mặc, cứ nghe sét là choáng choàng chạy ra”. Anh đã hi sinh hạnh phúc cá nhân vì niềm đam mê công việc để khai thác “của chìm nông, của chìm sâu” dưới lòng đất làm giàu cho Tổ quốc.
III. Kết bài: Khẳng định giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của tác phẩm.
Mẫu 1
Nguyễn Thành Long là một tác giả truyện ngắn nổi tiếng, được biết đến với các tác phẩm như: Giữa trong xanh (1972), Ly Sơn mùa tỏi (1980)... Trong tập truyện Giữa trong xanh, truyện Lặng lẽ Sa Pa là một tác phẩm nổi bật. Tác phẩm này ca ngợi những con người sống giữa non xanh lặng lẽ nhưng lại rất sôi nổi, hết lòng vì Tổ quốc và có trái tim nhân hậu.
Bức tranh về thiên nhiên trong truyện rất đẹp và thơ mộng. Lào Cai, miền Tây Bắc của Tổ quốc không hề hoang vu mà ngược lại, rất hữu tình và tráng lệ. Khi xe vừa 'trèo lên núi', mây bắt đầu từng chút một xuất hiện từ các thung lũng. Trạm rừng là nơi 'con suối có thác trắng xóa'. Trong màu xanh của rừng, những cây thông 'rung tít trong nắng', những cây tử kinh 'màu hoa cà' hiện lên đầy thơ mộng. Có những cảnh vật núi rừng vô cùng tráng lệ, như khi 'nắng đã mạ bạc cả con đèo, đốt cháy rừng cây hừng hực như một bó đuốc lớn'. Sa Pa với những rặng đào, với đàn bò lang cổ đeo chuông... như một lời mời gọi du khách đến khám phá miền đất lạ kỳ thú.
Trên bức tranh thiên nhiên ấy, cuộc sống của con người tại miền Tây Tổ quốc trở nên nồng nàn hơn. 'Nắng chiều làm cho bó hoa càng thêm rực rỡ và làm cho cô gái cảm thấy mình rực rỡ theo'. Có thể nói đó là những nét vẽ rất tinh tế và thơ mộng.
Trên nền thiên nhiên hữu tình ấy là sự hiện diện của những con người đáng yêu, đáng quý. Thiên nhiên, dù đẹp đến đâu, cũng chỉ là bối cảnh, làm cho con người trở nên đẹp hơn.
Đó là bác lái xe vui tính, cởi mở, nhiệt tình với hành khách. Đó là ông họa sĩ già đam mê nghệ thuật, 'xin anh em hoãn bữa tiệc đến cuối tuần sau' để ông có thể đi Lào Cai trước khi về hưu. Luôn lo lắng về việc 'phải vẽ được một cái gì suốt đời mình thích'. Đó cũng là cô kĩ sư trẻ, hăng hái xung phong lên Lào Cai công tác, bước qua cuộc sống học trò chật hẹp, chuyển sang cuộc sống rộng lớn và mới mẻ, muốn khám phá mọi thứ.
Và còn những nhân vật không trực tiếp xuất hiện: ông kỹ sư nghiên cứu giống su hào to và ngọt để phục vụ dân sinh và xuất khẩu. Đồng chí nghiên cứu khoa học 'suốt ngày dự sét', mười một năm không một ngày xa cơ quan, 'không đi đến đâu mà tìm vợ', lo làm một bản đồ sét riêng cho nước ta, cái bản đồ ấy 'thật lắm của, thật vô giá'. Trán đồng chí ấy cứ hói dần đi!
Và, đặc biệt là anh thanh niên 27 tuổi, làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m, “một trong những người cô độc nhất thế gian'. Anh có nhiệm vụ 'đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất' góp phần dự báo thời tiết, phục vụ sản xuất và chiến đấu. Những đêm bão tuyết, rét ghê gớm, anh ra 'vườn' lấy số liệu vào lúc nửa đêm, cả thân hình anh 'như bị gió chặt ra từng khúc', xong việc, trở vào nhà, 'không thể nào ngủ lại được'. Anh đã làm việc với tinh thần trách nhiệm cao, với ý chí và nghị lực to lớn để vượt qua gian khổ và đơn độc giữa non xanh. Chí tiến thủ là một nét đẹp ở anh: đọc sách, tự học, cần cù và chịu khó: nuôi gà lấy trứng, trồng hoa... làm cho cuộc sống thêm phong phú. Rất khiêm tốn khi nói về mình, dành những lời tốt đẹp nhất ngợi ca những gương sáng nơi Sa Pa lặng lẽ. Rất hiếu khách, anh mừng rỡ, quý mến khi khách lạ đến chơi. Một bó hoa đẹp tặng cô kĩ sư trẻ, một làn trứng gà tươi hiếu ông họa sĩ già, một củ tam thất gửi biếu vợ bác lái xe mới ốm dậy... là biểu hiện của một tấm lòng yêu thương, đối xử chân tình với đồng loại. Anh sống và làm việc vì lí tưởng cao đẹp, vì quê hương đất nước thân yêu, như anh thổ lộ với ông họa sĩ già: 'Mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu, mình vì ai mà làm việc?'. Vì thế sau khi vẽ xong chân dung anh cán bộ khí tượng, họa sĩ nghĩ về anh: 'Người con trai ấy đáng yêu thật...”
Tóm lại, những nhân vật trên đây là hình ảnh những con người mới đã sống đẹp, giàu tình nhân ái, hết lòng phục vụ đất nước và nhân dân, sống nơi lặng lẽ non xanh nhưng họ chẳng lặng lẽ chút nào! Trái lại, cuộc đời của họ vô cùng sôi nổi, đầy tâm huyết và giàu nhiệt tình cách mạng. Đúng như Bác Hồ đã nói: 'Đất nước ta là một vườn hoa đẹp. Mỗi người là một bông hoa đẹp'. Nhà văn Nguyễn Thành Long đã dành những lời tốt đẹp nhất nói về những con người đang sống và cống hiến giữa Sa Pa lặng lẽ. Mỗi người nơi non xanh ấy là một gương sáng, là một bông hoa ngát hương.
Truyện Lặng lẽ Sa Pa là một bài thơ bằng văn xuôi rất trong sáng, trữ tình. Trên bối cảnh tráng lệ của thiên nhiên rừng, suối Sa Pa hiện lên với những con người đáng yêu. Mỗi nhân vật chỉ qua một vài nét vẽ nhưng tác giả đã thành công trong việc lột tả tâm hồn, tính cách và dáng vẻ của họ. Nguyễn Thành Long rất chân thành trong việc kể chuyện và miêu tả, nhờ đó mà ta cảm thấy những nhân vật như bác lái xe, ông họa sĩ già, cô kĩ sư trẻ, anh thanh niên... rất gần gũi và đáng yêu.
Bài mẫu 2
Trong đời sống lao động mới, con người là yếu tố chính để xây dựng một cách vững chắc. Những phẩm chất tốt là yếu tố quan trọng để khẳng định vai trò của họ trong cuộc sống mới. Nhân vật của anh thanh niên trong truyện Lặng lẽ Sa Pa là một minh chứng rõ ràng cho điều này.
Để làm rõ những phẩm chất đáng quý của nhân vật anh thanh niên, Nguyễn Thành Long đã cho ông họa sĩ miêu tả chúng theo góc nhìn của mình. Mặc dù câu chuyện không có những tình huống gay cấn, nhưng nó vẫn truyền đạt được sự trữ tình qua những diễn biến đời thường. Sự xuất hiện của anh thanh niên, dù không ngờ đến, lại được tái hiện qua lời kể của bác lái xe. Hình ảnh của anh thanh niên với những phẩm chất như khiêm tốn, đam mê lao động, trách nhiệm với công việc... tất cả được mô tả một cách tự nhiên nhưng sâu sắc. Anh không chỉ là một người lao động tốt mà còn là một con người đẹp trong cách sống.
Trong công việc, anh thanh niên hiểu rõ vai trò của mình và biết rõ mình làm việc vì ai. Những suy nghĩ ấy đã giúp anh cảm thấy hạnh phúc hơn trong lao động. Anh không chỉ là người làm việc mà còn là người đặt ra những câu hỏi ý nghĩa về ý nghĩa của công việc và vai trò của nó trong cuộc sống. Với anh, công việc không chỉ là nghĩa vụ mà còn là niềm vui và hạnh phúc. Sự tự giác và nghiêm túc trong lao động của anh đã gây ấn tượng mạnh mẽ đối với mọi người xung quanh.
Anh thanh niên không chỉ sống với sự cô đơn mà còn quan tâm đến những người xung quanh mình. Sự hào phóng và hiếu khách của anh đã tạo ra một không gian gần gũi và ấm áp cho mọi người. Anh không chỉ quan tâm đến người quen mà còn chia sẻ và giúp đỡ những người xa lạ một cách tận tâm. Tất cả những phẩm chất này khiến cho anh trở thành một người đẹp trong mắt mọi người.
Cuối cùng, anh thanh niên đã làm giàu thêm cho đất nước Việt Nam thông qua sự nhiệt huyết và lòng đam mê lao động của mình. Với sự trung thành và tận tụy, anh đã tạo ra một cuộc sống ý nghĩa và đáng sống cho chính mình và cho người khác.
