Buzz
1. Dàn ý về tư tưởng đất nước của nhân dân qua bài thơ Đất nước
I/ Phần mở đầu:
- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm
- Giới thiệu về đoạn thơ
“Những người vợ nhớ chồng đã đóng góp cho Đất Nước những núi vọng phu,
…
Những cuộc đời đã biến thành núi sông của chúng ta”.
II/ Phần nội dung chính:
* Tổng quan về đoạn trích
- Hoàn cảnh sáng tác: Đoạn trích từ bài thơ Đất nước thuộc chương đầu tiên của trường ca ‘Mặt đường khát vọng’, được hoàn thành tại chiến khu Trị - Thiên năm 1971. Trường ca này phản ánh sự thức tỉnh của thế hệ trẻ đô thị miền Nam trong cuộc kháng chiến, về trách nhiệm cá nhân và thế hệ.
- Giá trị nội dung: Đoạn trích thể hiện cái nhìn mới mẻ của tác giả về vẻ đẹp sâu sắc được khám phá từ nhiều góc độ khác nhau, đặc biệt là tư tưởng về Đất nước của Nhân dân, qua một giọng thơ vừa trữ tình vừa chính luận đầy cảm xúc và chân thành.
* Phân tích tư tưởng Đất nước của nhân dân
Luận điểm 1: Tư tưởng Đất Nước của Nhân dân được thể hiện qua chiều dài lịch sử
- Từ những hình ảnh quen thuộc như tích trầu cau, thời vua Hùng, truyền thuyết Thánh Gióng,… cho đến hàng triệu con người bình dị, không tên tuổi.
- Nhà thơ đã mô tả và liệt kê một loạt kỳ quan thiên nhiên từ Bắc chí Nam, như muốn vẽ ra một bản đồ văn hóa của đất nước. Đây là những danh thắng do thiên nhiên tạo ra, nhưng từ lâu đời, tổ tiên đã gán cho chúng tính cách, tâm hồn và lẽ sống của dân tộc.
- Trong thực tế, qua nhiều thế hệ, người Việt đã để lại dấu ấn của tâm hồn yêu thương, trung thủy vào núi sông, tạo nên những biểu tượng văn hóa như “núi Vọng Phu”, “hòn Trống Mái”. Những hình ảnh này phản ánh vẻ đẹp lẽ sống anh hùng của dân tộc từ thời kỳ đầu giữ nước, với những “ao đầm” trở thành di tích lịch sử về quá trình dựng nước và bảo vệ tổ quốc.
→ Thiên nhiên được cảm nhận qua số phận và hoàn cảnh của nhân dân, như một phần đóng góp của họ, biến hóa qua hình ảnh của những con người vô danh.
Luận điểm 2: Đất nước của Nhân dân được thể hiện qua chiều rộng của không gian địa lý
- “Đất nước” là không gian gần gũi, thân thiết, một cõi đầy thơ mộng và ngọt ngào gắn với những kỷ niệm tình yêu cá nhân (Đất là nơi em đến trường/ Nước là nơi em tắm/ Đất Nước là nơi ta hò hẹn).
- Đất nước là không gian sinh tồn của cộng đồng người Việt qua các thế hệ, được hình thành từ thời kỳ sơ khai với các truyền thuyết (Đất là nơi chim về/ Nước là nơi rồng ở) và những địa danh bình dị (ông Đốc, ông Trang, Bà Đen, Bà Điểm).
- Đất nước đã trở thành một phần thiêng liêng, máu thịt không thể tách rời đối với mỗi người.
=> Vẻ đẹp của Đất nước và Tổ quốc gắn liền với những con người bình dị, không tên tuổi.
III/ Kết luận:
- Tổng kết giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của đoạn thơ.
2. Tư tưởng về Đất nước của nhân dân qua bài thơ Đất Nước
'Những chàng trai cô gái
Xinh đẹp hơn hoa hồng và bền bỉ như thép
Dù xa cách vẫn không rơi lệ
Nước mắt chỉ dành cho lúc tái ngộ'
Hiện nay, tình yêu quê hương đất nước đang là nguồn cảm hứng sâu sắc nhất, là lý tưởng sống cao đẹp nhất của người Việt Nam. Chúng ta đã từng thấy hình ảnh đất nước anh hùng qua các tác phẩm kháng chiến chống Pháp, với Hà Nội mùa thu trong thơ Nguyễn Đình Thi, hình ảnh cổ kính và dân gian Kinh Bắc trong thơ Hoàng Cầm, hay dòng sông xanh tràn đầy ký ức trong thơ Tế Hanh. Tuy nhiên, Nguyễn Khoa Điềm đã khám phá một cách diễn đạt mới để chương thơ “Đất nước” của ông mang đến cho độc giả những cảm xúc tươi mới về quê hương và đất nước: đất nước của nhân dân.
Nguyễn Khoa Điềm đã khéo léo và tinh tế khi áp dụng sáng tạo chất liệu dân gian vào bài thơ của mình, tạo ra một phong cách độc đáo không thể nhầm lẫn. Ông đã sử dụng hình ảnh hòn Vọng Phu để kể về tình yêu chung thủy, đợi chồng hóa đá của người phụ nữ. Hay hình ảnh hòn Trống Mái gắn liền với truyền thuyết về tình vợ chồng son sắt. Dù ở bất cứ đâu trên đất nước, tình yêu và sự gắn bó vợ chồng vẫn là những tình cảm đẹp đẽ xứng đáng được tôn vinh.
Trong khi phần đầu tác giả khám phá lịch sử đất nước và cách định nghĩa đất nước qua thơ theo cách riêng, thì trong bốn mươi bảy dòng thơ tiếp theo, nhà thơ đào sâu vào tư tưởng đất nước của nhân dân từ mọi góc độ: không gian địa lý, thời gian lịch sử và văn hóa phong tục.
Tư tưởng về đất nước của nhân dân hiện lên qua cái nhìn độc đáo của tác giả về địa lý. Một loạt danh lam thắng cảnh của Việt Nam hiện ra trước mắt người đọc: Vịnh Hạ Long, các di tích văn hóa như hòn Vọng Phu, núi Bút, non Nghiên; và các di tích lịch sử như làng Gióng, đất Tổ.
“Những người vợ nhớ chồng đã góp phần làm nên những núi Vọng Phu cho Đất Nước”
Ngoài tình yêu đôi lứa và tình cảm vợ chồng, Nguyễn Khoa Điềm còn ca ngợi nền lịch sử và lòng yêu nước mãnh liệt của dân tộc. Đó là hình ảnh anh hùng Thánh Gióng, nhỏ tuổi nhưng dũng cảm ra trận đánh đuổi giặc Ân để bảo vệ độc lập cho đất nước. Hay mảnh đất Tổ thờ vua Hùng linh thiêng với đàn voi chín mươi chín con. Những câu chuyện và truyền thuyết này đều rất quen thuộc với mỗi thế hệ người Việt, trở thành niềm tự hào vô hạn của chúng ta.
Trong bài thơ Đất nước, Nguyễn Khoa Điềm đã thể hiện một cái nhìn tinh tế và sâu sắc khi phát hiện những khía cạnh mới mẻ của khái niệm “đất nước”. Đặc biệt, tác giả đã khám phá những góc nhìn mới về không gian địa lý của đất nước:
“Những người vợ nhớ chồng đã tạo nên núi Vọng Phu
Những cặp vợ chồng yêu nhau đã tạo nên hòn Trống Mái
Những dấu tích của gót ngựa Thánh Gióng để lại là hàng trăm ao đầm
Chín mươi chín con voi đã dựng nên đất tổ Hùng Vương”
Theo cái nhìn của nhà thơ, không gian địa lý, địa danh và hình dáng của đất nước được hình thành từ những điều gần gũi và thiêng liêng, đó là sự hóa thân của nhân dân: Hòn Vọng Phu từ nỗi nhớ chồng của người vợ, hòn Trống Mái từ tình yêu thủy chung của cặp vợ chồng, và các địa danh khác như “gót ngựa Thánh Gióng” và “chín mươi chín con voi” được xây dựng từ truyền thống chống giặc và văn hóa của dân tộc.
Tư tưởng về Đất Nước của nhân dân đã có một quá trình phát triển trong lịch sử dân tộc và văn học. Những nhà văn lớn như Nguyễn Trãi và Phan Bội Châu đã đề cập đến vai trò của nhân dân. Trong giai đoạn văn học cách mạng, tư tưởng này được nhận thức sâu sắc hơn qua sự đóng góp của nhân dân trong các cuộc đấu tranh ác liệt, thể hiện qua các tác phẩm như Đất Nước của Nguyễn Đình Thi và Đường tới thành phố của Hữu Thỉnh. Tuy nhiên, chỉ đến “Đất Nước” của Nguyễn Khoa Điềm, tư tưởng của nhân dân mới trở thành cảm hứng chủ đạo. Tư tưởng này đã dẫn đến những khám phá sâu sắc về Đất Nước qua không gian địa lý, thời gian lịch sử và chiều sâu văn hóa. Đặc biệt, tư tưởng này đã được thể hiện rõ ràng qua các lời thơ:
“Để Đất Nước là Đất Nước của nhân dân.”
“Đất Nước của Nhân dân, Đất Nước của ca dao thần thoại.”
Thành công của đoạn trích Đất Nước nằm ở việc Nguyễn Khoa Điềm đã khéo léo tạo ra một không gian và giọng điệu gần gũi, đưa người đọc vào thế giới của ca dao, dân ca và truyền thuyết văn hóa. Đây chính là điểm đặc sắc về mặt thẩm mỹ, hài hòa với tư tưởng “Đất Nước của nhân dân, Đất Nước của ca dao thần thoại”.
Đoạn thơ trên là minh chứng rõ nét cho sự tinh tế và vẻ đẹp trong hồn thơ của Nguyễn Khoa Điềm. Sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố chính luận và trữ tình, giữa những suy tư sâu lắng và cảm xúc nồng nhiệt đã tạo nên nét độc đáo. Chất liệu văn hóa dân gian được sử dụng một cách sáng tạo. Qua hình tượng Đất Nước, nhà thơ ca ngợi tâm hồn của nhân dân, khẳng định bản sắc dân tộc Việt Nam. Nhân dân là chủ nhân của Đất Nước, và Đất Nước thuộc về nhân dân.
3. Mở bài Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm
Mở bài phân tích bài thơ Đất Nước mẫu 1
Chủ đề Đất Nước luôn là một vấn đề được chú trọng trong lịch sử văn học Việt Nam. Mỗi thời kỳ đều có cách hiểu và quan niệm riêng về đất nước. Trong thời kỳ trung đại, đất nước thường được gắn với công lao của các triều đại, được xây dựng bởi các triều đại kế tiếp. Trong khi đó, thời hiện đại nhận thức rõ ràng sức mạnh to lớn của nhân dân, cho thấy đất nước thuộc về nhân dân. Điều này càng được các nhà văn Việt Nam thấm nhuần khi dân tộc tiến hành cuộc chiến tranh nhân dân vĩ đại chống Mỹ cứu nước. Tư tưởng xuyên suốt trong chương thơ Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm chính là tư tưởng đất nước của nhân dân.
Mở bài phân tích bài thơ Đất Nước mẫu 2
Tình yêu sâu sắc của Lênin dành cho nước Nga cũng phản ánh lòng yêu nước của nhiều nghệ sĩ trên khắp dải đất Việt Nam. Mặc dù cùng thể hiện tình cảm gắn bó với quê hương, mỗi nhà thơ lại mang đến một góc nhìn riêng biệt. Trường ca “Mặt đường khát vọng” với tác phẩm “Đất Nước” đã dẫn dắt chúng ta đến một hình ảnh Đất Nước giản dị nhưng chân thực – Đất Nước của nhân dân.
