Bài viết được hướng dẫn chuyên môn bởi Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Nhật - Chuyên gia Truyền nhiễm - Khoa Khám và Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour Hải Phòng.

Viêm gan C là một bệnh truyền nhiễm do virus viêm gan C (HCV) gây ra. Bệnh thường chuyển từ giai đoạn cấp tính sang giai đoạn mạn tính mà không có triệu chứng rõ ràng. Nếu không chẩn đoán và điều trị kịp thời, viêm gan C mạn tính có thể gây tăng nguy cơ xơ gan, suy gan và thậm chí là ung thư gan.

1.1 Xét nghiệm phát hiện kháng thể chống HCV (Kháng thể Anti-HCV)

Xét nghiệm kháng thể Anti-HCV là bước kiểm tra đầu tiên để xác định sự có mặt của kháng thể chống lại virus trong cơ thể. Kháng thể phòng ngừa virus viêm gan C là những protein được sản xuất khi phát hiện virus trong máu, thường xuất hiện khoảng 12 tuần sau khi nhiễm virus. Kết quả xét nghiệm thường được thông báo trong vài ngày hoặc một tuần. Nếu kết quả là dương tính, nguy cơ nhiễm virus cao và cần thêm xét nghiệm để đảm bảo. Hoặc nếu kết quả là âm tính nhưng có nghi ngờ về nguy cơ lây nhiễm trong vòng 6 tháng qua, nên thực hiện xét nghiệm lần thứ hai để chắc chắn hơn.

1.2 Các xét nghiệm tiếp theo sau khi xác định kháng thể Anti-HCV dương tính

Nếu xét nghiệm kháng thể Anti-HCV dương tính, một số xét nghiệm Viêm gan C khác sẽ được yêu cầu, bao gồm:

• HCV – ARN (đo lượng virus HCV): Xét nghiệm đo lượng ARN virus (vật liệu di truyền của virus viêm gan) trong máu, còn được gọi là đo lường lượng virus. Thường xuất hiện 1-2 tuần sau khi nhiễm bệnh. Kết quả dương tính cho biết đã nhiễm viêm gan C.
• Xét nghiệm chức năng gan: Xét nghiệm đo mức protein và enzyme trong gan. Thường tăng từ 7-8 tuần sau khi nhiễm bệnh. Khi gan bị tổn thương, enzyme tích tụ trong máu. Ngoài ra, nhiều người có enzyme ở mức bình thường nhưng vẫn mắc viêm gan C.

Sau khi đã thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán, bước tiếp theo là thực hiện các xét nghiệm để xác định tình trạng bệnh, bao gồm:

2.1 Xét nghiệm xác định loại gen (Kiểm tra Genotype)

Xét nghiệm xác định loại gen được thực hiện để xác định loại gen của virus gây bệnh trong 6 loại gen (genotype) hiện có của viêm gan C.

2.2 Xét nghiệm kiểm tra mức độ tổn thương gan

• Sinh thiết gan.
• Siêu âm đàn hồi mô gan gián tiếp xác định mức độ xơ hóa gan
• Xét nghiệm chức năng gan (LFT) hoặc xét nghiệm men gan: Những xét nghiệm máu này giúp bác sĩ đánh giá khả năng làm việc của gan.

3.1 Các hoạt động làm tăng nguy cơ lây nhiễm ở mức độ cao

• Tiếp xúc với bơm kim tiêm: Mọi phần của bơm kim tiêm, từ ống tiêm đến kim, đều có thể chứa một lượng máu chứa virus viêm gan C. Bơm kim tiêm nên được sử dụng một lần và được loại bỏ một cách an toàn. Những người có nguy cơ nên thực hiện xét nghiệm để xác định nếu nhiễm bệnh.

• Tiếp xúc với dụng cụ xăm hình: Dụng cụ tiếp xúc với da như kéo, kim châm,... có thể là nguồn lây nhiễm máu bị ô nhiễm.
• Truyền máu: Đặc biệt là ở những quốc gia không có sàng lọc máu cho viêm gan C.
• Thiết bị y tế không được làm sạch đúng cách: Dụng cụ y tế không được làm sạch đúng cách giữa các sử dụng có thể lây nhiễm virus.
• Nghi lễ cắt máu: Sử dụng chung các công cụ hoặc chia sẻ máu có thể truyền viêm gan C.

3.2 Các hoạt động làm tăng nguy cơ lây nhiễm ở mức độ trung bình

• Dùng chung dụng cụ sinh hoạt: Các vật dụng như dao cạo râu, bàn chải đánh răng, cắt móng tay có thể chứa máu và là nguồn lây nhiễm. Bảo vệ cơ thể bằng cách che kín vết thương hoặc vết thương bằng băng, vứt bỏ cẩn thận các vật dụng đã sử dụng để tránh lây nhiễm máu.
• Quan hệ tình dục không bảo vệ: Lây nhiễm qua đường này rất hiếm, nhất là trong các mối quan hệ ổn định, nhưng có thể xảy ra, đặc biệt trong thời kỳ kinh nguyệt hoặc quan hệ với nhiều đối tác. Nguy cơ tăng nếu người đó có HIV hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Viêm gan C không lây qua quan hệ tình dục bằng miệng. Sử dụng bao cao su là biện pháp phòng tránh tốt nhất.
• Mang thai và sinh nở: Bà mẹ bị viêm gan C có thể truyền bệnh cho con trong thai kỳ hoặc khi sinh nở, đặc biệt nếu cả mẹ và chơi chơi xổ sốu có HIV.
• Chấn thương dính kim: Nhân viên y tế là đối tượng có nguy cơ cao lây nhiễm theo cách này.

3.3 Các hoạt động không lây nhiễm viêm gan C

Viêm gan C không lây qua hoặc hắt hơi, ôm, hôn, cho con bú, thức ăn và nước uống, côn trùng đốt, ... Điều này có nghĩa là tiếp xúc thông thường không làm tăng nguy cơ lây nhiễm. Do đó, nguy cơ lây nhiễm trong gia đình là rất thấp.

Những người có nguy cơ cao bị nhiễm virus viêm gan C bao gồm:

• Người đã sử dụng chung bơm kim tiêm trong quá trình tiêm chích (ít nhất một lần)
• Người sinh ra từ năm 1945 đến năm 1965
• Kết quả xét nghiệm máu cô đặc được thực hiện trước năm 1987
• Người đã truyền máu hoặc cấy ghép nội tạng trước tháng 7 năm 1992
• Người nhận máu hoặc nội tạng từ người hiến tặng có kết quả xét nghiệm dương tính với viêm gan C
• Người đang lọc máu, bị ốm, nhiễm HIV
• Nhân viên y tế, người có nguy cơ tiếp xúc cao với bơm kim tiêm nhiễm máu của bệnh nhân

• Người sinh ra từ mẹ nhiễm bệnh viêm gan C
• Những người đã xăm mình, xăm lông mày, môi,... tại các cơ sở không đảm bảo vệ sinh.

Để sớm phát hiện và điều trị viêm gan C, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour Hải Phòng cung cấp Gói kiểm tra gan mật với đội ngũ bác sĩ chuyên nghiệp và trang thiết bị hiện đại. Gói kiểm tra giúp:

• Đánh giá chức năng gan qua các xét nghiệm men gan;
• Đánh giá chức năng gan, dinh dưỡng gan;
• Tầm soát sớm ung thư gan;
• Xác định các vấn đề gan qua siêu âm và các yếu tố rủi ro gan mật;
• Phân tích sâu về chức năng gan qua xét nghiệm và cận lâm sàng;
• Đánh giá rủi ro ảnh hưởng đến gan và tầm soát sớm ung thư gan mật.

Thạc sĩ. Bác sĩ. Nguyễn Thị Nhật có hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thận nhân tạo và truyền nhiễm, chăm sóc bệnh nhân mắc bệnh thận và truyền nhiễm. Hiện đang là Bác sĩ Chuyên khoa truyền nhiễm tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour Hải Phòng

Nguồn tham khảo: Webmd.com