Buzz
Chắc chắn các bạn đã từng điền thông tin vào mẫu xin việc hoặc làm hộ chiếu, và khi điền vào phần tôn giáo, hầu hết mọi người Việt thường chọn 'dân tộc: Kinh' và 'Tôn giáo: Không'. Từ những trải nghiệm nhỏ nhặt như vậy, chúng ta thường có định kiến rằng mọi người xung quanh đều là những người Việt không theo đạo.
Giống như những gì tiến sĩ Giản Tư Trung đã nói trong một buổi podcast gần đây, chúng ta có thể sinh ra trong một cái hang và không nhận ra điều đó cho đến khi có một sự kiện nào đó xảy ra. Việc nhận ra rằng môi trường xung quanh chúng ta chỉ là một cái hang cũng giúp chúng ta hiểu biết hơn về sự đa dạng và vẻ đẹp kỳ diệu của thế giới và cuộc sống. Trải nghiệm của mình khi nhận ra về tôn giáo và tín ngưỡng của những người xung quanh cũng là một trong những trải nghiệm như vậy.
Nếu bạn không nhận ra những gì xung quanh bạn, làm sao bạn có thể nhận biết mình đang bị mắc kẹt trong đó? Hãy cùng tìm hiểu về ý nghĩa của việc mắc kẹt trong tín ngưỡng và suy ngẫm xem có cách nào bạn có thể kiểm soát được điều này không nhé.
Tín ngưỡng là gì?
Có một số người đã tranh luận rằng ở Việt Nam không có tôn giáo, chỉ có tín ngưỡng. Vậy tín ngưỡng khác với tôn giáo như thế nào?
Nếu bạn dịch hai từ này sang tiếng Anh, thì tín ngưỡng là belief (niềm tin), còn tôn giáo là “a set of beliefs to connect people to spirituality” - tạm dịch là một hệ thống các niềm tin giúp con người kết nối với tâm linh.
Thực ra việc bạn sử dụng từ ngữ như thế nào không quá quan trọng, bởi vì bản chất của người Việt có mối liên kết với tâm linh rất mạnh mẽ, chỉ là chúng ta không gọi nó là một hệ thống niềm tin như các tôn giáo khác. Tín ngưỡng chỉ là một cách nói nhẹ nhàng hơn về tôn giáo, nhưng cả hai đều nói về niềm tin của con người vào một thứ gì đó tâm linh.
Vậy niềm tin tâm linh của người Việt mạnh mẽ đến đâu?
- Trong Học Khổng Giáo từ Trung Quốc, nói về việc tuân thủ tam tòng tứ đức, trung thành với vua,… theo lý thuyết của Khổng Tử.
- Trong Đạo Giáo từ Trung Quốc, nói về sự vô vi, cân bằng giữa âm dương, ngũ hành, phong thuỷ,… theo học thuyết của Lão Tử.
- Trong Phật Giáo từ Trung Quốc & Ấn Độ, nói về sự đau khổ và cách tu tập để thoát khỏi luân hồi của cuộc đời.
Ba tôn giáo này kết hợp với những niềm tin riêng của từng quốc gia, và ở Việt Nam, điều đó thể hiện qua những niềm tin tâm linh đặc biệt, bao gồm:
- Niềm tin vào linh hồn của những người đã qua đời (phong tục thờ cúng tổ tiên)
- Niềm tin vào các vị thần qua các câu chuyện trong truyền thuyết (Tứ Phật Tử, Âu Cơ, Lạc Long Quân, Thần Trụ Trời)
- Niềm tin vào các vị thần khác nhau qua các giai đoạn của lịch sử
- Trong Đạo giáo, có những vị thần như Ngọc Hoàng, Tiên, Thánh, Táo Quân, Nam Tào, Bắc Đẩu,...
- Trong Phật Giáo, người ta tôn kính Phật, Bồ Tát, La Hán,...
- Có những vị thần tiên tự nhiên như Hà bá, Thổ địa,...
- Trong truyền thống, có những thần thần như Thành Hoàng làng, Vua đời trước,...
Niềm tin vào tâm linh ở người Việt rất đa dạng và mạnh mẽ, và có nhiều hoạt động tâm linh như lên đồng, chùa chiền, cúng giỗ, phong thuỷ, mồ mả,... Ví dụ, năm 2019, trước khi có dịch Covid-19, có 34,85 triệu lượt khách đến các điểm tâm linh như chùa, đền, phủ, tòa thánh, chiếm 42% trong số 85 triệu lượt khách nội địa.
