Khám phá văn hóa độc đáo của người K’Ho

Đà Lạt, với vẻ đẹp quyến rũ của thiên nhiên, là nơi đậm chất văn hóa dân tộc. Những giá trị truyền thống của người dân tộc là điều khiến nơi này trở nên đặc sắc.

Người K’Ho không chỉ là một phần của du lịch văn hóa ở Đà Lạt mà còn là nguồn độc đáo đối với khách du lịch. Hãy cùng Vntrip khám phá những phong tục và tập quán độc đáo của họ.

Định nghĩa về thần thánh

Để sống sót và phát triển giữa thiên nhiên hùng vĩ, người K’Ho ở Đà Lạt đã tạo ra những phong tục và thói quen độc đáo. Họ tin rằng trong cuộc sống hàng ngày vẫn tồn tại lực lượng siêu nhiên, từ rừng xanh sâu, đỉnh núi cao, đến hang động, suối, và sông. Người K’Ho tôn kính các đấng siêu nhiên như thần thánh và ma quỷ với tên gọi tôn kính là Yàng và Cà.

Những vị thần như thần Ndu, có vị trí cao, được xem là người tạo ra mọi loài: con người, động vật, gia súc, cũng như thần Núi Lang Biang, thần Sấm. Người K’Ho thường xuyên thờ cúng các vị thần thiên nhiên như thần Nước, thần Nhà, thần Sông, thần Suối, và thần Cây. Mỗi dòng tộc và ra đình đều thờ một vị thần riêng, được kính trọng và phù hộ cho gia đình, người thân.

Sống trong quần thể buôn làng, mọi người K’Ho đều chấp nhận trách nhiệm của mình với ý thức sâu sắc. Họ cùng nhau củng cố, phát triển, đoàn kết, bảo vệ thiên nhiên xung quanh. Trong cuộc sống hàng ngày, họ tuân thủ theo trưởng tộc và những người lãnh đạo làng, những người già cao tuổi có địa vị và kiến thức. Những buổi họp bàn và lễ hội thường diễn ra quanh chum rượu cần, tạo nên không khí trang nghiêm nhưng cũng ấm áp với tình cảm chân thành của con người núi rừng.

Nghi lễ cưới hỏi

Về phong tục hôn nhân của người K’Ho ở Đà Lạt, họ tuân theo chế độ mẫu hệ, nơi mà việc chọn chồng và lập gia đình có những quy tắc cụ thể. Một trong những quy định quan trọng là không được kết hôn với người cùng họ trong một dòng tộc. Ví dụ, người thuộc tộc Liêng Hót không nên kết hôn với người thuộc họ C’Ho Lạch và ngược lại. Người K’Ho thường truyền miệng nhau những bài hát truyền thống khi men say, tạo nên không khí vui tươi trong những buổi hòa nhạc dân dụ.

“Bàn tay nhanh nhẹn mài rìu chẳng còn nhòe

Đặt bẫy bắt chim tìm lối mòn nhanh chóng

Lấy vợ lấy chồng con cô con cậu

Nếu bỏ ruộng, ngày mai sẽ đói kém

Đứt váy, cuộc sống có thể gặp khó khăn

Bỏ con cái thì gia đình sẽ trở nên cơ cực”

Ngày nay, việc người K’Ho kết hôn với người ở ngoại ô, xa làng không còn bị cấm đoán như trước. Trong trường hợp mất vợ hoặc chồng, người còn lại cần đợi một năm trước khi tìm kiếm hạnh phúc mới trong gia đình. Những người vi phạm luật lệ sẽ phải đối mặt với sự xét xử của cộng đồng, và nếu không bị xử lý, họ tin rằng điều xấu xa sẽ đến với mọi người.

Một điều đặc biệt ở người K’Ho Lạch, khác biệt với truyền thống người kinh, là khi con trai muốn cầu hôn, nhà gái sẽ tự làm lễ đi hỏi cùng với ông mai lừa dối, khéo léo và đầy duyên đến nhà trai để thảo luận và đưa ra quyết định.

Trong thai kỳ, phụ nữ K’Ho tại địa điểm du lịch Đà Lạt kiêng cử ăn các loại thịt động vật như nhím, tê tê, và tránh mang vác những vật nặng, đeo gùi sau lưng. Những quy định này được lưu truyền từ người già có kinh nghiệm, vì họ tin rằng việc này sẽ giúp quá trình sinh đẻ diễn ra dễ dàng hơn.

Trong vòng 7 ngày sau khi sinh, không ai ngoại trừ anh em và bạn bè thân thiết được phép đến nhà. Trong khoảng thời gian này, người nhà sẽ treo một sợi chỉ xanh ở trước cửa để thông báo về sự kiêng cử.

Phong tục ma chay

Về lễ tang, khi gia đình K’Ho mất người, cả làng tổ chức đồng lòng, mỗi người đảm nhận một nhiệm vụ cụ thể. Tiếng chiêng buồn vang lên, hòa mình vào không khí của lễ tiễn đưa linh hồn về nơi an nghỉ. Chiếc quan tài được làm từ cây hạ xuống, rồi trang trí bằng những hình thù màu sắc tươi tắn. Mộ sẽ yên nghỉ ở nghĩa địa của làng, đầu hướng về đông, chân quay về tây.

Theo quan niệm của người K’Ho Srê, người mất đi bất thường là nạn nhân của ma quỷ, vì vậy, sau khi chôn cất, họ cắm xung quanh những lưỡi câu và giữ lại các con vật như ếch, cóc mắc câu. Người chết bất đắc kỳ tử phải được chôn riêng trong 8 ngày, trong thời gian này, họ kiêng kỵ không ra khỏi làng và không chấp nhận khách đến nhà cho đến khi thấy lá cắm ngoài nhà báo hiệu sự kiêng cử.

Với những nghi lễ đặc biệt này, cộng đồng K’Ho đã làm phong phú thêm văn hóa của Đà Lạt. Hãy đến và trải nghiệm, bạn sẽ khám phá thêm nhiều điều thú vị.