Buzz
Giới thiệu về người Giáy ở Yên Minh - Hà Giang
1.1 Người Giáy ở Yên Minh - Hà Giang sinh sống ở đâu?
Trong số 16 dân tộc sinh sống tại huyện Yên Minh, mỗi dân tộc đều có nét đặc trưng riêng, nhưng dân tộc Giáy lại được xem là một trong những dân tộc đa văn hóa nhất. Trong bối cảnh hiện nay, khi văn hóa đang dần mất đi hoặc bị ảnh hưởng trong quá trình hội nhập, người Giáy ở Yên Minh vẫn giữ được những giá trị văn hóa của mình. Hầu hết cư dân Giáy sống tại xã Đông Minh với tỷ lệ dân số hơn 80%.
Nghi lễ của người Giáy ở Yên Minh - Hà Giang
1.2 Văn hóa của người Giáy ở Yên Minh - Hà Giang
1.2.1 Trong các nghi lễ cưới của người Giáy ở Yên Minh - Hà Giang
Khi nói đến văn hóa đặc trưng của người Giáy ở Yên Minh - Hà Giang, không thể bỏ qua các nghi lễ cưới ở đây. Khi một cặp đôi muốn kết hôn, gia đình nam phải chọn một người làm mối và người mối phải là nam. Người mối sẽ đến nhà gái để đề nghị cưới 3 lần để xác định việc nhà gái đồng ý hay không. Nếu nhà gái đồng ý, gia đình nam phải chuẩn bị nghi lễ trầu cau, bao gồm 12 cân rượu, 12 cân gạo, 12 cân thịt, và đôi gà. Trong lễ cưới, gia đình nam phải chuẩn bị 50 cân rượu, 50 cân gạo nếp, 12 cặp bánh giầy, và tiền thách cưới. Theo truyền thống, cô dâu sẽ vào nhà trai vào ngày cưới, cúng tổ tiên bằng việc múc 2 bát xôi trước khi vào buồng cưới. Ngày sau đó, cô dâu sẽ chuẩn bị nước ấm và khăn mặt mới để người già trong nhà rửa mặt, và trong bữa ăn đầu tiên, cô dâu phải mời rượu cho ông bà trong nhà và nhận tiền mừng chúc.
Những chàng trai, cô gái người Giáy hào hứng trong ngày lễ
1.2.2 Phong tục tổ chức tang lễ - Người Giáy ở Yên Minh - Hà Giang
Trong nghi lễ tang của người Giáy ở Yên Minh - Hà Giang, phong tục tổ chức tang có những đặc điểm riêng tùy thuộc vào từng dòng họ khác nhau. Một số gia đình sẽ đeo tang trên đầu, trong khi những người khác thì thắt tang ở lưng. Tuy nhiên, mọi gia đình đều phải chuẩn bị 2 con gà, 1 con lợn to, 1 con lợn con (đã thịt) xếp chồng lên nhau, và một con ngựa giấy để tiễn đưa linh hồn người chết sang thế giới bên kia. Đặc biệt, sau 2 năm từ lễ tang, vào mỗi dịp Tết thanh minh, gia chủ phải tổ chức cúng cơm rượu và mời những người đã tham dự lễ tang trước đó đến dự. Điều này được coi là bắt buộc trong phong tục của người Giáy.
Các tiết mục trong lễ hội trống luôn được tập hợp một cách nghiêm túc
1.2.3 Nghi lễ cúng mỗi khi đến tuổi - Người Giáy ở Yên Minh - Hà Giang
Theo nghiên cứu của Mytour.vn, người Giáy ở Yên Minh - Hà Giang có phong tục cúng lễ vào những giai đoạn quan trọng trong cuộc đời, bao gồm khi thai nhi được 7 tháng, 1 tuổi, 33 tuổi, 37 tuổi, 49 tuổi, 61 tuổi và cuối cùng là 73 tuổi.
1.2.4 Hát Phươn - Người Giáy ở Yên Minh - Hà Giang
Hát Phươn của người Giáy ở Yên Minh - Hà Giang là một phần không thể thiếu trong văn hóa của họ. Tại mọi lễ hội, từ lớn đến nhỏ, từ vui vẻ đến buồn bã, người Giáy ở Yên Minh - Hà Giang luôn có những bài hát Phươn: từ đám cưới, đám ma, đến khi xây nhà mới, mừng thọ, chúc tết, hay trong công việc hàng ngày và giao duyên... Những bài hát Phươn không chỉ có tiếng nhạc đệm mà còn mang đậm nét văn hóa riêng chỉ có ở người Giáy.
Lễ hội múa trống của người Giáy ở Yên Minh - Hà Giang
Nhờ có nguồn nước phong phú, cuộc sống canh tác của người dân trở nên dễ dàng hơn, từ đó, cuộc sống tinh thần của họ cũng được nâng cao. Múa trống không chỉ phản ánh cuộc sống văn hóa đầy màu sắc mà còn trở thành một phần không thể thiếu trong các dịp lễ Tết. Tại xóm Bát Ngà, người dân xây dựng hai ngôi miếu - Miếu Ông và Miếu Bà - để thắp hương và treo hai chiếc trống đại. Mỗi năm vào ngày mồng 1 Tết, lễ múa trống được tổ chức tại Miếu Bà và mồng 2 Tết tại Miếu Ông.
Trong ngày lễ, sau khi tiến hành nghi thức hạ trống, mỗi gia đình chuẩn bị một bàn ăn đặc sản như cơm lam Bắc Mê, thắng dền Hà Giang, lợn cắp nách Hà Giang... để cùng quây quần, cầu nguyện và nhảy múa theo điệu trống, mong một năm mới mưa thuận gió hòa, sức khỏe và bình an. Ngoài ra, có đội múa trống với 10 thành viên biểu diễn các lễ hội trong và ngoài xã, thậm chí tham gia lưu diễn ở một số tỉnh thành.
Lễ hội múa trống thu hút đông đảo người dân tham gia
Khung cảnh yên bình, hoang sơ của vùng núi Hà Giang
Dân tộc Giáy ở Yên Minh - Hà Giang, mặc dù tỷ lệ ít nhưng vẫn giữ được nhiều nét văn hóa đặc trưng, tạo nên sự đa dạng và phong phú hơn cho bản sắc văn hóa dân tộc Hà Giang.
Uyên Phạm
Tham khảo: Tổng hợp
