Buzz
Các công nghệ ảnh hưởng trực tiếp tới tai nghe và loa không dây, những lĩnh vực sẽ thống trị thị trường âm thanh trong những năm tới.
Cho dù muốn hay không, thì thị trường âm thanh đang 'không dây hóa'. Apple đã tiên phong bỏ cổng tai nghe 3.5mm trên các sản phẩm của mình, và các hãng smartphone Android đang dần 'học theo'. Hôm nay, chúng ta sẽ khám phá công nghệ truyền âm thanh từ điện thoại thông minh đến tai nghe hoặc loa không dây, đặc biệt là các Codec khác nhau - một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh của các sản phẩm này trong tương lai.
Công nghệ nén nhạc
Công nghệ nén âm nhạc bao gồm các thuật toán để giảm dung lượng của một file nhạc bằng cách loại bỏ các thông tin không cần thiết (dải tần). Các thuật toán mới được phát triển nhằm giảm thiểu mức độ ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh cuối cùng.
Có hai dạng nén nhạc chính: Lossy (mất nhiều thông tin từ file nhạc) và Lossless (không mất, hoặc mất ít thông tin). Phần lớn các dịch vụ stream nhạc hiện nay sử dụng nén Lossy để tiết kiệm băng thông. Loại nén nhạc này thường có Bitrate từ 256Kbps đến 320Kbps, với các định dạng như OGG, MP3, M4A. Ví dụ, Spotify sử dụng chuẩn OGG 320Kbps, trong khi Apple Music sử dụng chuẩn 256Kbps M4A.
Dạng nén Lossless
Liệu rằng chất lượng của 2 dạng nén này có khác biệt hay không? Điều này là một câu hỏi phức tạp, với một số người chơi nhạc có kinh nghiệm cho rằng họ có thể phát hiện ra sự khác biệt, nhưng phần lớn người chơi nhận định rằng sự khác biệt là rất nhỏ, nên việc sử dụng nhạc Lossy sẽ tiết kiệm không gian lưu trữ nhiều hơn.
Hiểu rõ sự khác biệt giữa các loại nén nhạc là rất quan trọng, vì chúng sử dụng các Codec khác nhau. Nhiều người tin rằng chất lượng của tai nghe Bluetooth sẽ không bao giờ bằng với các sản phẩm tương đương có dây do phải nén nhạc để truyền không dây, nhưng điều này không đúng vì có nhiều Codec có thể truyền dẫn được cả nhạc Lossless chất lượng cao.
Các loại Codec
Tất cả các tai nghe và loa Bluetooth trên thị trường đều được trang bị Codec SBC (Low-complexity subband codec). SBC không có giới hạn về Bitrate, vì vậy lý thuyết có thể truyền tải được nhạc chất lượng cao, nhưng các nhà sản xuất thường giới hạn Bitrate xuống khoảng 345 Kbps. SBC có ưu điểm là miễn phí, không cần bản quyền nên bất kỳ ai cũng có thể sử dụng được. Mặc dù hiện có nhiều Codec hiệu quả hơn, các hãng vẫn trang bị SBC để dự phòng.
Chuẩn cao cấp hơn là AAC (Advanced audio coding), được phát triển bởi Apple và đã được các nhà sản xuất Android sử dụng. Codec này có ưu và nhược điểm. Mặt lợi là AAC hỗ trợ truyền tải các file MP3, M4A, và ALAC từ smartphone tới thiết bị nhạc mà không cần nén thêm. Lý thuyết, định dạng này mang lại chất lượng âm thanh không dây gần giống như có dây, nếu sử dụng cùng một cặp tai nghe. Tuy nhiên, AAC là công nghệ độc quyền của Apple, nên người dùng cần phải trả phí cho hãng này.
Chuẩn mới nhất được phát triển gần đây là Qualcomm apt-X, tích hợp sẵn trên các smartphone Android của hãng. Trong các sản phẩm Apple, chỉ có máy tính Mac hỗ trợ apt-X, nên iPhone và iPad khi kết nối với tai nghe, loa có apt-X vẫn sử dụng AAC hoặc SBC. Chuẩn apt-X đời đầu vẫn nén nhạc trước khi truyền không dây giống như SBC.
Codec thú vị hơn là apt-X HD (High Definition), có Bitrate cao hơn là 576 kbps. aptX-HD có thể truyền được nhạc chất lượng cao dạng 24bits, với tần số lấy mẫu 48.000 lần mỗi giây. Đây là một chuẩn được nhiều người tin dùng, vì nén nhạc nhưng vẫn giữ lại chất lượng gần như bản gốc nhất, thậm chí khi sử dụng nhạc 24bits chất lượng cao.
Giai đoạn cuối của dòng sản phẩm apt-X là apt-X LL (Low Latency - ít trễ). Apt-X LL có chất lượng tương đương với apt-X gốc, nhưng tập trung vào việc giảm trễ tín hiệu giữa smartphone và tai nghe/loa xuống mức tối thiểu. Đây là chuẩn phù hợp cho việc xem phim, xem video và chơi game, giúp tránh tình trạng 'âm thanh và hình ảnh không đồng bộ'. Trung bình, trễ của apt-X LL là khoảng 32ms, thấp hơn nhiều so với các Codec khác - từ 80 đến 140ms.
Còn một chuẩn Codec khác ít người biết tới là LDAC của Sony, có khả năng truyền tín hiệu tốt nhất trong các Codec Bluetooth. LDAC có thể truyền nhạc 24 bits/96 KHz, với Bitrate lên tới 990 Kbps. LDAC hiện mới chỉ được sử dụng trên một số smartphone và tai nghe của Sony, và chỉ từ Android 8.0 trở lên mới được phát triển cho các nhà sản xuất khác sử dụng.
Lời kết
Các sản phẩm không dây khá phức tạp vì liên quan đến việc nén, đóng gói và truyền tín hiệu. Tóm lại, ngoài việc đánh giá chất âm của tai nghe, bạn cũng nên tìm kiếm sản phẩm hỗ trợ chuẩn apt-X, apt-X HD hoặc apt-X LL (Low Latency) vì chúng không hạn chế kỹ thuật của tai nghe; hoặc ít nhất, bạn cũng nên xem xét các sản phẩm hỗ trợ chuẩn AAC của Apple.
Tìm kiếm nguồn nhạc chất lượng cao hoặc chọn Bitrate cao nhất mà ứng dụng stream nhạc của bạn cho phép. Nếu có cơ hội, hãy thử dịch vụ TIDAL để trải nghiệm nhạc Losssless, nhưng nếu không cảm nhận được sự khác biệt, hoàn toàn có thể chuyển sang dùng Spotify hoặc Apple Music để... tiết kiệm tiền.
