Sa Pa, vùng núi cao với khí hậu ôn đới, là điểm du lịch lâu đời. Khi đến thăm Sa Pa, du khách sẽ được trải nghiệm nhiều hương vị độc đáo và thú vị.

Liên quan đến trái cây Sa Pa, thường nhắc đến đào, lê, mận, nho, táo mèo... Đặc biệt, ở những bản trên đỉnh núi hay ở thung lũng thấp, địa hình Sa Pa tạo điều kiện cho nhiều loại cây trái nhiệt đới như chuối, mơ, đu đủ, cam, ổi, chanh, bưởi. Do đó, quanh năm, địa điểm du lịch Sa Pa luôn rực rỡ với hoa quả tươi ngon, là nguồn đặc sản lý tưởng mà mọi du khách muốn mang về làm quà.
Quả đào – hòa quyện hương vị ngon miệng và lợi ích dinh dưỡng
Đào ở Sa Pa không chỉ là những cây đào mọc dại mà phần lớn là đào được trồng ngay bên cạnh rừng, những vùng hoang dã, hay các góc nhỏ phù hợp với đất địa và khí hậu. Những cây đào này phát triển từ những hạt giống hoặc quả chín bị bỏ quên do thú hoang hoặc con người, hoặc thậm chí là những hạt giống được cuốn đi bởi mưa. Ở đây, đào bản địa chiếm đa số, đã được ươm trồng từ hàng trăm năm trước, thường được gọi là đào Sa Pa.
Ngoài ra, từ năm 1960, giống đào được lấy từ Vân Nam và được trồng trong các khu đất, khu vườn của hợp tác xã. Loại cây này mang lại quả to hơn, mặc dù sau khi hái, chúng không thể lưu giữ được lâu. Sau này, quả của giống cây này trở nên nhỏ hơn và chua hơn do không được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, vị ngon đặc trưng vẫn được giữ nguyên, là loại đào mà mọi người vẫn ưa chuộng. Vào mùa hè, đặc biệt là tháng 6 và tháng 7, du khách khi đến Sa Pa thường mua đào để đựng trong những chiếc rọ đan bằng cây trúc, được bán ở chợ. Cho nên, nó thường được gọi là đào rọ – đặc sản Sa Pa.

Ngoài ra, còn một loại đào có quả rất lớn, có đuôi hơi nhọn và một vệt lõm chạy dọc theo thân quả. Nguồn gốc của giống quả này không được biết đến rõ ràng, nhưng người dân ở đây thường gọi nó là đào tây. Ở các bản Mông, một loại đào khác được trồng, quả to nhưng có hơi chua. Cây đào này được người dân trong các bản làng Mông gọi là đào Mèo, lấy theo tên gọi cũ của người Mông tại địa điểm du lịch Sa Pa.
Mận tươi ngon, ngọt lịm
Mận Hậu là loại mận phổ biến nhất tại Sa Pa, quả lớn màu xanh, khi chín có tông vàng nhẹ. Khi ăn, quả giòn, thơm nồng, vị chua dịu làm cho mọi người cảm thấy thèm muốn. Giống như đào rọ, người dân thường đựng mận vào rọ tre để mang bán. Khách hàng có thể thử nếm thoải mái khi mua.

Không xa từ thị trấn, ở thung lũng Tả Van, có một giống mận độc đáo, ruột đỏ như son, vừa mềm vừa ngọt chỉ có ở nơi này. Khi mang về Sa Pa, quả mận không chỉ mất màu đỏ mà còn có vị chua. Thường vào tháng 6, người ta thường mua loại đặc sản này để ngâm ướp.
Khoảng nửa năm sau, quả mận dần khô lại, nước quả cạn và bắt đầu lên men. Càng để lâu, nước men càng ngon, và khi có vị chan chát của hạt, thứ nước cốt ấy mới thực sự hấp dẫn. Lúc ấy, mận có màu đỏ sẫm như hổ phách. Nam giới thường pha lại với rượu trắng, còn phụ nữ thì thêm nước rồi uống như rượu vang. Ai đến chợ hỏi mua mận Tả Van – đặc sản Sa Pa, người bán biết đó là khách sành vì đây là giống mận quý, không phổ biến. Mỗi hộ dân chỉ trồng khoảng mười cây quanh nhà để ăn, không kinh doanh.
Khám phá với táo mèo Sa Pa
Ở Sa Pa, có một loại quả đặc sắc được gọi là táo mèo. Suốt từ tháng 8 đến tháng 10, khắp nơi quanh chợ đều tràn ngập táo mèo tươi, và quanh năm, người ta bày bán táo mèo ngâm trong các lọ thủy tinh lớn. Quả này được ngâm giống như mận nhưng với lượng đường ít hơn. Trước khi ngâm, vỏ táo được gọt bỏ và đặt vào nước để làm giảm độ chát, sau đó phơi khô trên mặt đĩa.

Đặc sản táo mèo thái mỏng, phơi khô còn được biết đến như sơn tra, là một loại thuốc bắc thường được sử dụng trong các thang thuốc điều trị các vấn đề về đường ruột. Theo y học dân gian, táo mèo có tính mát, vị chát, hỗ trợ điều trị đau bụng đầy bụng khó tiêu, đặc biệt là khi thời tiết thay đổi. Đây thực sự là một loại trái cây ngon và dinh dưỡng tại Sa Pa.
Táo mèo là một loài cây rất mạnh mẽ, có thể sinh sống ở những vùng khô cằn, đồi núi và đất yếu. Hoa của nó có màu trắng và cành cây mọc nhiều gai sắc nét. Quả táo có vẻ méo mó không đẹp, nhưng lại thơm ngon và bổ dưỡng. Ở thị trấn, hầu như mọi ngôi nhà đều có một bình táo mèo ngâm. Mùa hè, nước táo mèo thường được pha chế làm nước giải khát, còn mùa đông, nó trở thành một thức uống tiêu hóa hữu ích trong những buổi nhậu đầy chất đạm.
Nho – loại quả để ngâm rượu
Ở một số bản làng và nhiều trang trại xung quanh địa điểm du lịch Sa Pa, người ta còn trồng nho. Giống nho phổ biến ở đây là loại cây cằn, thấp; quả nhỏ nhưng chứa nước quả đậm đà. Thường dùng loại nho này để ngâm rượu, tạo ra một loại rượu vang tuyệt vời. Sau vài tháng, quả nho tan nhuyễn và khi lọc nước cốt, phải sử dụng vải thưa.

Sau đó, hũ nước cốt được đặt ở nơi tối tăm và kín đáo, chúng lên men theo thời gian, càng lâu càng ngon. Khi sử dụng, thường phải pha thêm nước. Rượu vang này từng được coi là biện pháp tăng cân nhanh, được ưa chuộng bởi các phụ nữ khi du lịch Sa Pa. Nhưng hiện nay, với xu hướng giảm cân, loại rượu này đã không còn được ưa chuộng.
Quả lê – ngon nhưng khó hái
Vào tháng 9, ở Sa Pa, mùa lê cũng bắt đầu. Lê Sa Pa thường mọc trong rừng, quả nhỏ và có vị chát, nhưng đậm đà. Ăn xong, vẫn cảm nhận được hương vị ngọt ngào. Trong rừng, có cây lê chua chát với những chiếc gai nhọn, để hái quả, bạn phải sử dụng đá ném vì không thể trèo lên cây. Thưởng thức một thứ đặc sản ngon như lê Sa Pa thực sự không dễ dàng chút nào!

Phong phú với đủ loại quả nhiệt đới
Nhìn từ cao xuống các thung lũng thấp tại địa điểm du lịch Sa Pa, ta thấy rõ những đồng chuối nhỏ ven đèo núi, xanh tươi và mát mắt. Quả chuối ở đây dẹt và có hình dạng góc cạnh, vị hơi chát so với chuối tiêu, nhưng lại cực kỳ to và thịt đậm, mang theo mùi thơm đặc trưng. Đu đủ ở đây có hình dáng vừa to vừa dài, đã chín đỏ nhưng vỏ vẫn giữ màu xanh. Hạt dẻ rừng Sa Pa nhỏ gọn, ngon tuyệt, nhỏ hơn hạt dẻ Trung Quốc nhưng lại có vị ngọt đặc trưng, trở thành một đặc sản tại Sa Pa.
Ngoài ra, ven các dòng suối trong thung lũng Mường Hoa, ổi dại mọc rất nhiều. Mặc dù không được chăm sóc nhưng quả ổi vẫn có màu vàng óng, thịt mềm, ngọt ngào. Vào mùa hạ, tiếng chim ríu rít làm đám ổi chín tạo nên khung cảnh sinh động.

Khi đi xuống các thung lũng thấp hơn như Thanh Phú, Nậm Sài, mơ là một giống cây trái ngon. Quả mơ ở đây lớn hơn so với mơ Hương Tích, có màu xanh thay vì vàng. Trước đây, rải rác trong các hẻm núi ở khu vực này có những rừng mơ nhỏ, nhưng sau đó, người dân đã đem giống về để trồng.
Dưới đây là một số loại trái cây đặc sắc tại địa điểm du lịch Sa Pa, bạn có thể khám phá thêm về các loại hoa, trái cây, rau củ trong phần hai của bài viết.