Khám phá vẻ đẹp của bài thơ Bài ca ngất ngưởng (2 mẫu) Tài liệu văn mẫu lớp 11

Phân tích sự tuyệt vời của bài thơ Bài ca ngất ngưởng là một chủ đề quan trọng trong chương trình Ngữ văn lớp 11. 

Dưới đây là những bài văn mẫu Phân tích vẻ đẹp của bài thơ Bài ca ngất ngưởng mà Mytour muốn giới thiệu. Các tài liệu này được lựa chọn từ những bài làm xuất sắc nhất của học sinh trên toàn quốc. Hy vọng rằng các bạn sẽ có thêm nguồn tư liệu để tham khảo, nâng cao kỹ năng viết văn. Ngoài ra, bạn cũng có thể xem thêm nhiều mẫu văn khác trong phần Văn 11.

Khám phá vẻ đẹp của Bài ca ngất ngưởng - Mẫu 1

Thơ không chỉ là hình ảnh của con người và cuộc sống, mà còn là nơi thể hiện tâm hồn. Trong đó, Bài ca ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ thể hiện rõ vẻ đẹp của một người không chỉ có tài năng văn chương mà còn có lòng trung hiếu sâu sắc, góp phần xây dựng đất nước.

Vẻ đẹp của bài thơ Bài ca ngất ngưởng tập trung ở từ 'ngất ngưởng', mang lại cảm giác phấn khích và hấp dẫn. Sự sử dụng chữ Hán Việt ở đầu bài thơ tạo ra một không khí trang trọng, nhấn mạnh trách nhiệm của nam nhi đối với đất nước và nhân dân.

Vũ trụ nội mạc phi phận sự
Ông Hi Văn tài bộ đã vào lồng.
Khi Thủ khoa, khi Tham tán, khi Tổng đốc Đông
Gồm thao lược đã nên tay ngất ngưởng

Nhà thơ biểu hiện ý thức sâu sắc về vai trò và trách nhiệm của mình. Ông tự gọi mình là 'ông Hi Văn' và tự mình 'vào lồng', thể hiện quan điểm không muốn bị ràng buộc bởi các vị trí quan trọng trong xã hội. Từ 'vào lồng' thể hiện sự phản đối với sự ràng buộc của cuộc sống hiện đại.

Tất cả những gì nhà thơ thể hiện trong bài thơ là minh chứng cho tính cách của ông khi làm quan. Ông không chỉ thể hiện qua văn chương mà còn trong cuộc sống. Ông mô tả các vị trí quan trọng trong xã hội như thủ khoa, tham tán, tổng đốc như một sự ngất ngưởng, thể hiện sự đạt được vị trí cao trong xã hội.

Lúc bình Tây, cờ đại tướng
Có khi về Phủ doãn Thừa Thiên
Đô môn giải tổ chi niên
Đạc ngựa bò vàng đeo ngất ngưởng

Trong tuổi trẻ, mục tiêu của mọi người là trở thành một quan lại, và ông luôn thể hiện sự quyết tâm và ngưỡng mộ trong con đường của mình. Ông cũng thể hiện điều đó qua thái độ của mình khi trở về quê nhà. Ông không chỉ thoát khỏi sự ràng buộc ở thành phố mà còn mong muốn một cuộc sống tự do, tự tại. Thái độ này được thể hiện rõ trong tác phẩm của ông, khiến người đọc cảm nhận được tính cách kiêu kỳ và phóng khoáng của ông:

Kìa núi nọ phau phau mây trắng
Tay kiếm cung mà nên dạng từ bi

Khi ông rời bỏ cuộc sống làm quan để về quê ở, ông đã thể hiện một phong cách sống độc đáo, không giống ai. Thái độ của ông khiến người đọc cảm thấy mới lạ, vì nó khác biệt so với người khác. Ông không quan tâm đến ý kiến của người khác về mình, và tận hưởng cuộc sống của mình bằng những điều vui vẻ và hạnh phúc nhất. Điều này thể hiện một cuộc sống tự do, mà ông luôn mong muốn:

Tiếp theo đó là ông tự hào về sự nghiệp của mình trong tuổi trẻ, khi đã hoàn thành trách nhiệm với dân và với nước. Ông không còn phải lo lắng về điều gì nữa, vì đã thực hiện trọn vẹn nhiệm vụ của mình. Điều này thể hiện sự tự tin và kiêu hãnh của ông:

Nghĩa vua tôi cho vẹn đạo sơ chung
Trong triều ai ngất ngưởng như ông!

Trong triều đình, ông là người duy nhất có một thái độ ngất ngưởng, điều này đã được ông diễn đạt trong tác phẩm của mình. Thái độ này đã giúp người đọc hiểu rõ hơn về con người và cuộc sống của ông. Ông đã sống một cuộc sống trung thành và bây giờ ông muốn tận hưởng cuộc sống tự do và thoải mái nhất.

Bài ca ngất ngưởng không chỉ đơn giản là một tác phẩm văn học mà còn là linh hồn, biểu tượng của chính Nguyễn Công Trứ. Tác phẩm đã mạnh mẽ thể hiện thái độ và phong cách độc đáo của ông - ngất ngưỡng và rất riêng biệt.

Phân tích vẻ đẹp của Bài ca ngất ngưởng - Mẫu 2

Nguyễn Công Trứ (1778-1858) biệt hiệu là Hi Văn, một danh tướng triều Nguyễn, văn võ toàn tài. Trong sự nghiệp văn chương, ông đã để lại khoảng 150 bài thơ, câu đối, và bài 'Hàn nho phong vị phú' được xem là một kiệt tác. Với những bài thơ hùng tráng, Nguyễn Công Trứ đã ghi dấu ấn với 'Bài ca ngất ngưởng' và các tác phẩm khác.

Vẻ đẹp của 'Bài ca ngất ngưởng' rất đặc sắc và thú vị. Đó là vẻ đẹp của một nhà nho kiêu hùng, dám thách thức số phận với tài năng, dám hành động theo đúng tính cách nam nhi, và cũng dám khoe sự tự hào về bản thân mình như một tài tử. Thơ 'Bài ca ngất ngưởng' mang đậm dấu ấn của một tao nhân mạnh mẽ, một anh hùng kiêu hãnh. Trong khi thơ trung đại thường giấu diếm, thì 'Bài ca ngất ngưởng' lại khẳng định bản thân một cách tự tin và kiêu hãnh.

Một cách tôn trọng danh phận vô cùng hùng hồn. Trong thời đại cổ xưa, ít ai dám nói như Nguyễn Công Trứ phải không?

'Vũ trụ nội mạc phi phận sự,
Ông Hi Văn tài bộ đã vào lồng.'

Kẻ nam nhi dám thi thố với thế gian bằng 'tài bộ', hoàn thành trách nhiệm với cuộc đời. Phải kiêng kỵ, phải sống khác biệt, bởi đã có danh vọng, đã đỗ thủ khoa. Làm Tham tán, Tổng đốc Đông đã từng. Chỉ có tài nghệ chiến mới khiến người dám kiêng kỵ, dám sống khác biệt:

'Khi là Thủ khoa, khi là Tham tán, khi là Tổng đốc Đông,
Gồm thao lược đã tạo nên tay kiêng kỵ'.

Có thể hiểu kiêng kỵ vì vượt trội, vượt lên trên mọi người, do có 'tài năng xuất chúng'. Con đường danh vọng như được mở rộng và kéo dài. Ông Hi Văn đang sống lại những tháng ngày oai phong:

'Khi yên bình Tây, khi làm đại tướng,
Có lúc quay về phủ doãn Thừa Thiên'.

Chữ 'khi' được lặp lại bốn lần, xen kẽ với 'lúc', đã làm nổi bật thời gian và hành trình danh vọng của một người anh hùng được mở rộng với niềm kiêu hãnh, tự hào. Bản thơ mạnh mẽ và hùng hồn thể hiện tính cách của một người đàn ông tài năng, kiêu ngạo. Người đó đã sống cuộc đời đẹp đẽ hơn bao giờ hết:

'Đã được vang danh trong trời đất,
Phải có danh vọng gì với núi sông'.

(Nghĩa vua tôi cho vẹn đạo sơ chung)

Bức chân dung tự hoạ của ông Hi Văn là một trong những vẻ đẹp của 'Bài ca ngất ngưỡng' mà chúng ta cảm nhận được. Trong triều đình, ông Hi Văn đã sống hết mình, thi thố tài năng với thế gian 'đã trở thành tay kiêu ngạo'. Khi trở về làm người tri thức, ông Hi Văn vẫn chơi hết mình: 'Ngựa bò vàng cưỡi đeo sự kiêu hãnh'. Chiếc đuôi bò cái che khuất miệng thế gian, như đang chế giễu cuộc sống.

Thật sảng khoái và nhẹ nhàng giữa rừng núi hoang vu. Như có một sự hiện diện kì lạ:

'Núi kia che phủ bởi mây trắng,
Tay cầm kiếm biến thành dáng hình từ bi.
Đôi bàn chân theo bước chân của nữ tu,
Thần Bụt cũng không thể nhịn cười trước ông ngất ngưởng'.

Nhìn thấy hình ảnh 'dáng hình từ bi' của ông Hi Văn, Thần Bụt làm sao có thể không 'khôi hài'? Mọi thứ đều như không còn quan trọng, lời khen hoặc lời chê đều không được coi trọng, 'ông ngất ngưởng' chính là một người tài tử, vô cùng lịch lãm. Các từ (khi, không) tạo ra nhịp điệu, âm điệu, giọng điệu của bài thơ như là một sự nhún nhảy. Điều đó cũng là một nét đẹp của ông Hi Văn, cũng là một nét đẹp của 'Bài ca ngất ngưởng':

'Khi hát, khi uống rượu, khi chơi cờ, khi tham gia hội họa,
Không Phật, không Tiên, không mắc kẹt vào thế tục'.

Bức chân dung tự hoạ của 'ông ngất ngưởng' đã hoàn hảo, vừa trang trọng, vừa uy nghi. Sự trung thành với 'nghĩa vua tôi' là điều tôn kính trong bức chân dung tự hoạ ấy. Sao mà không tự hào được?

'Chẳng Trái, Nhạc cũng vào phố Hàn, Phú,
Nghĩa vua tôi cho đường sơ chung,
Trong triều ai đắm đuối như ông!'.

Vẻ đẹp của 'Bài ca ngất ngưỡng' không chỉ nằm ở đó. Nó còn là vẻ đẹp của văn chương, của một bài thơ hát nói đôi khổ. Ngôn từ biến hóa: từ 'tay ngất ngưỡng' đến 'ông ngất ngưỡng' rồi lại đưa ra câu hỏi: 'Trong triều ai đắm đuối như ông!'.

Câu thơ linh hoạt: sáu chữ, bảy chữ, tám chữ; sử dụng điệp ngữ sâu lắng, giọng thơ du dương, uyển chuyển. Còn âm nhạc cũng tạo nên vẻ đẹp của 'Bài ca ngất ngưởng'. Nguyễn Công Trứ đã có nhiều đóng góp với nền văn hóa: lập hai huyện Kim Sơn, Tiền Hải được dân làng thờ cúng.

Nguyễn Công Trứ trải qua nhiều gian nan trên con đường hoạn lộ, nhưng luôn tỏ ra kiêng nhẫn và tự hào: 'Khi làm đại tướng, ta không tự cho mình vinh quang; khi làm lính thú, ta cũng không xấu hổ'. Nói về vẻ đẹp của 'Bài ca ngất ngưởng' chính là nói về vẻ đẹp của chí anh hùng, chí nam nhi, về sự thanh cao của một tao nhân đã để lại nhiều bài thơ hát nói nổi tiếng. Đúng là đẹp đến lạ thường!