Buzz
1. Giới thiệu về tác giả và tác phẩm
1.1. Về tác giả
- Nhà thơ Hữu Thỉnh, sinh ngày 15/2/1942 tại Phú Vinh, Duy Phiên, Tam Dương (nay là Tam Đảo), Vĩnh Phúc. Ông lớn lên trong một gia đình nông dân truyền thống và bắt đầu sự nghiệp văn học từ khi còn nhỏ, khi được người chú đưa đến làm việc tại một đồn binh của Pháp.
- Sau khi Hiệp định Genève được ký kết vào năm 1954, Hữu Thỉnh mới có cơ hội đến trường. Năm 1963, ông hoàn thành cấp 3 và gia nhập quân đội, trở thành chiến sĩ Trung đoàn 202. Trong suốt những năm qua, ông đã tham gia nhiều công việc như chăn bò, lái xe tăng, dạy học, tuyên huấn và viết báo. Ông từng có mặt trên nhiều chiến trường phía Bắc, bao gồm Đường 9. Sau năm 1975, ông học tại Trường Văn khoa Nguyễn Du, là một trong những học viên khóa đầu tiên. Từ năm 1982, ông đảm nhiệm nhiều chức vụ tại Hội Nhà văn Việt Nam như Tổng Biên tập Tuần báo Văn nghệ và tham gia Ban Chấp hành Hội Nhà văn. Ông cũng là Ủy viên Ban Thư ký Hội Nhà văn Việt Nam khóa 3.
- Hữu Thỉnh từng giữ vai trò Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam và Tổng Biên tập Báo Văn nghệ. Ông cũng đã từng là đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa X.
- Ông là nhân vật tiên phong trong làng văn Việt Nam, từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Phó Tổng Thư ký, Tổng Thư ký và Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam. Ông cũng là Đảng ủy viên Đảng bộ Khối Tư tưởng - Văn hóa Trung ương và Đảng đoàn Hội Nhà văn Việt Nam. Từ năm 2000, ông đảm nhiệm vai trò Tổng Thư ký Hội Nhà văn Việt Nam.
- Một số tác phẩm nổi bật của nhà thơ bao gồm 'Thương lượng với thời gian', 'Sang thu', 'Âm vang chiến hào', và 'Đường tới thành phố',...
- Hữu Thỉnh là nhà thơ nổi tiếng với các tác phẩm viết về con người và cuộc sống nông thôn. Thơ của ông giản dị nhưng đầy tinh tế và sâu sắc.
1.2. Tác phẩm
- Bài thơ 'Sang thu' được viết vào năm 1977, ngay sau khi đất nước hòa bình và thống nhất. Lần đầu tiên bài thơ xuất hiện trên Báo Văn nghệ và sau đó được in lại trong tập thơ 'Từ chiến hào đến thành phố'.
- Bài thơ mang thông điệp của tác giả về sự chuyển giao từ mùa hạ sang mùa thu, thể hiện vẻ đẹp trong trẻo và tươi mới của mùa thu. Sự chuyển mình này được thể hiện qua sự khác biệt trong không khí mùa thu và những suy nghĩ, cảm xúc của con người vào thời điểm này.
- Bài thơ sử dụng thể thơ 5 câu với cách diễn đạt đơn giản và tự nhiên, phản ánh phong cách của người dân quê. Ngôn ngữ trong thơ vừa giản dị lại vừa gợi hình, miêu tả rõ ràng trạng thái của thiên nhiên và thổi hồn vào đó những cảm xúc rất con người. Hình ảnh thơ vừa quen thuộc lại vừa mới lạ, dẫn dắt người đọc vào không gian của mùa thu, thể hiện những cảm xúc tinh tế của một tâm hồn nhạy cảm trước sự chuyển mùa ở đồng bằng Bắc Bộ, từ đó bộc lộ tình yêu thiên nhiên và khát vọng về sự bình yên của quê hương, đất nước.
2. Cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên trong bài thơ 'Sang thu'
2.1. Dàn ý
a. Mở bài
- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm
- Tóm tắt bức tranh thiên nhiên trong thời điểm giao mùa được miêu tả trong bài thơ 'Sang Thu'
b. Thân bài: Miêu tả chi tiết về bức tranh thiên nhiên trong bài thơ khi mùa thu đến
- Các dấu hiệu thiên nhiên báo hiệu mùa thu đã đến:
+ Sự ngạc nhiên bất ngờ: đột ngột nhận ra mùa thu đã đến mà không có sự chuẩn bị trước, cảm giác vừa bất ngờ vừa mới lạ
+ Hương ổi: mùi hương đặc trưng của mùa thu, lan tỏa khắp làng quê, đem lại cảm giác thư thái
+ Gió se lạnh: làn gió nhẹ nhàng và mát, làm giảm bớt cái nóng oi ả của mùa hè, mang lại cảm giác dễ chịu
+ Sương mờ ảo: lớp sương mỏng manh phủ lên các con ngõ nhỏ và cánh đồng rộng lớn, tạo nên một không gian mờ ảo và yên bình
-> Mùa thu đến thật bất ngờ, khiến tác giả phải ngỡ ngàng thốt lên rằng 'Hình như mùa thu đã đến'
- Sự thay đổi của thiên nhiên và bầu trời khi mùa thu đến:
+ Dòng sông từng vội vã giờ đây trở nên thong thả và chậm rãi, hòa mình vào vẻ đẹp nhẹ nhàng của mùa thu.
+ Các đàn chim, trái ngược với sự bình yên của dòng sông, bắt đầu vội vã tìm nơi ấm áp để tránh cái lạnh.
+ Những đám mây mùa hè không còn sắc xanh rực rỡ, mà trở nên dịu dàng hơn, từ từ chuyển mình để thích nghi với mùa thu.
-> Đây là một hình ảnh liên tưởng độc đáo trong bài thơ, khi những đám mây vẫn còn vương chút dư vị của mùa hạ, nên chỉ uốn mình nửa chừng để hòa vào không gian mùa thu
+ Mùa thu đã đến, nhưng những dấu vết của mùa hạ vẫn còn in đậm trong thiên nhiên: ánh nắng, cơn mưa và tiếng sấm bất chợt vẫn còn hiện hữu. Tuy nhiên, mùa thu mang đến sự nhẹ nhàng và êm dịu hơn, ít bất ngờ và gắt gỏng hơn trước.
-> Mùa thu đến làm hiện lên khung cảnh thiên nhiên quê hương với vẻ đẹp mộc mạc và giản dị. Hình ảnh hương ổi, làn gió se lạnh và sương mù phủ khắp con ngõ đã vẽ nên một bức tranh làng quê Bắc Bộ đặc trưng của những ngày đầu thu.
-> Bức tranh thiên nhiên trong thời điểm giao mùa được cảm nhận qua nhiều giác quan khác nhau
-> Sử dụng những hình ảnh sinh động để làm nổi bật những đặc trưng riêng biệt mỗi khi mùa thu đến.
-> Việc sử dụng ngôn từ gợi cảm và tinh tế đã làm cho bức tranh thiên nhiên mùa thu trong thời điểm giao mùa trở nên sinh động và quyến rũ hơn.
c. Kết luận
- Đánh giá giá trị nghệ thuật và nội dung của bài thơ.
2.2. Cảm nhận về bức tranh thiên nhiên trong thời điểm giao mùa
Mùa thu, mùa của cảm hứng vô tận cho những nhà thơ yêu thiên nhiên, là thời điểm lý tưởng để thỏa sức sáng tạo. Mỗi nhà thơ đều khao khát vẽ nên một bức tranh mùa thu tuyệt đẹp. Với Hữu Thỉnh, ông mang đến một bức tranh mùa thu chuyển giao từ hạ sang thu đầy đặc sắc. Bài thơ 'Sang thu' phản ánh những cảm xúc ngạc nhiên và bâng khuâng của tác giả trước sự chuyển mình bất ngờ của thiên nhiên, tạo nên một khung cảnh mùa thu đẹp, nhẹ nhàng và trong trẻo.
Nhà thơ Hữu Thỉnh, người gắn bó với vùng đồng bằng Bắc Bộ, luôn cảm nhận mùa thu ở đây rất thân quen. Nhưng khi chứng kiến những dấu hiệu đầu thu của thiên nhiên, ông vẫn cảm thấy ngạc nhiên và sửng sốt.
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về”
Hữu Thỉnh đã mô tả bức tranh mùa thu với những dấu hiệu đặc trưng như hương ổi, gió se lạnh, và làn sương mỏng bao quanh con ngõ. Ông cảm nhận sự quen thuộc của hương ổi trong không khí lạnh và sương mù vào sáng sớm. Từ “bỗng” thể hiện sự ngạc nhiên khi nhận ra hương ổi, đặc sản của mùa thu. Gió se lạnh đã thay thế cái nóng, chỉ còn lại sự mát dịu của mùa thu. Động từ “phả” cho thấy hương ổi chủ động lan tỏa vào không gian mùa thu.
Trong khi Hữu Thỉnh mở đầu mùa thu với hương ổi, gió se, và sương mỏng, Nguyễn Đình Thi lại có cách khác biệt. Ông bắt đầu mùa thu với hương cốm xanh, một đặc trưng của mùa này.
'Sáng mát trong như sáng năm xưa'
Gió thu mang theo hương cốm mới.
Mỗi nhà thơ có cách riêng để mở ra mùa thu, tạo nên những bức tranh thu tươi đẹp, đa dạng và đầy sắc màu.
Khi mùa thu đến, mỗi buổi sáng sớm, lớp sương mù lan tỏa khắp các con đường làng và ngõ xóm. Sương mù từ từ bao phủ, như có linh hồn, lặng lẽ chậm dần rồi phủ lên làng quê yêu dấu. Những dấu hiệu quen thuộc xuất hiện đồng loạt khiến nhà thơ cảm thấy ngỡ ngàng và tự hỏi chính mình.
'Hình như thu đã đến'
Sự mơ hồ của cụm từ 'hình như' thể hiện sự ngạc nhiên của nhà thơ trước những biến chuyển của mùa thu, khiến ông không thể tin vào chính mình. Điều này cho thấy tình yêu sâu sắc và sự nhạy bén của Hữu Thỉnh với quê hương. Sau sự bỡ ngỡ, bức tranh mùa thu từ những điều mờ ảo, nhỏ bé đã trở nên rõ nét hơn với không gian rộng lớn và dài hơn.
“Dòng sông trôi nhẹ nhàng
Chim bắt đầu khẩn trương”
Bức tranh mùa thu trở nên rõ nét hơn khi dòng sông từ trạng thái cuộn trào của mùa hạ giờ trở nên êm đềm và chậm rãi trong không gian tĩnh lặng của mùa thu. Ngược lại, đàn chim bắt đầu vội vã bay về phương Nam để tránh cái lạnh, chuẩn bị cho mùa đông. Hữu Thỉnh khéo léo đặt hai từ tượng hình “dềnh dàng” và “vội vã” đối lập trong hai câu thơ, tạo cảm giác tương phản giữa dòng sông và đàn chim khi thu đến. Sự thay đổi từ mùa hạ sang thu được thể hiện rõ qua hình ảnh dòng sông, chim và sương, mang lại một bức tranh mùa thu sinh động và hài hòa.
Một trong những hình ảnh đặc sắc nhất trong sự chuyển giao từ mùa hạ sang thu chính là hình ảnh 'đám mây mùa hạ':
“Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu”
Những đám mây trên trời vẫn còn giữ chút dư âm của mùa hạ, chỉ vừa mới cảm nhận được hơi thở của mùa thu. Hữu Thỉnh đã khéo léo liên tưởng sự lưu luyến của mùa hạ với đám mây, một cách độc đáo mà hiếm thấy. Những đám mây không còn xanh mướt như mùa hạ mà trở nên dịu dàng hơn, từ từ chuyển mình sang thu. Đám mây như vẫn còn tiếc nuối mùa hạ, nên chỉ “vắt nửa mình” sang mùa thu trong trẻo. Hình ảnh này làm nổi bật bức tranh mùa thu giao mùa mà nhà thơ muốn truyền tải.
Mùa thu đang đến gần, với không gian tĩnh lặng hơn hẳn so với sự ồn ào của mùa hạ. Không khí mùa hạ đã dần lùi lại, nhường chỗ cho mùa thu với vẻ dịu dàng của nó. Tuy nhiên, vẫn có những vệt nắng cuối cùng của mùa hạ còn sót lại trên bầu trời.
'Vẫn còn những tia nắng sót lại
Cơn mưa đã dần giảm bớt
Sấm không còn đột ngột như trước
Trên hàng cây lâu năm'
Dù mùa thu đã đến, dư âm của mùa hạ vẫn còn đọng lại trong cảnh vật thiên nhiên, với ánh nắng và những cơn mưa cùng tiếng sấm bất ngờ. Mùa thu đem đến sự dịu dàng và nhẹ nhàng hơn, ít bất ngờ và gắt gỏng hơn. Hình ảnh “sấm” trong hai dòng thơ cuối là biểu tượng của những thử thách trong cuộc sống. Mùa hạ qua đi, mùa thu đến, cuộc sống thay đổi, nhưng con người trở nên trưởng thành và vững vàng hơn. Tác giả không chỉ vẽ nên một bức tranh thiên nhiên đẹp mà còn phản ánh những cảm nhận sâu sắc về con người và thử thách.
Mùa thu là thời điểm của sự biến chuyển, khi bầu trời và thời tiết chuyển sang một sắc thái mới, mát mẻ hơn. Bài thơ của Hữu Thỉnh ghi lại một cách chân thực và nhẹ nhàng những thay đổi của mùa thu.
Hữu Thỉnh đã khắc họa một bức tranh chuyển mùa vừa mới lạ vừa quen thuộc. Thơ của ông giản dị và mộc mạc, phản ánh ngôn ngữ gần gũi với mọi người. Các hình ảnh trong thơ trong sáng, gợi cảm và chứa đựng những liên tưởng độc đáo. Ông khéo léo sử dụng từ láy và giọng điệu bất ngờ để làm nổi bật vẻ đẹp mộc mạc, thanh bình của mùa thu ở đồng bằng Bắc Bộ, tạo nên một bức tranh mùa thu tuyệt vời cho thế hệ sau.
Hữu Thỉnh đã cho chúng ta một cái nhìn tuyệt vời về các mùa trên quê hương mình theo cách thân thuộc và đẹp đẽ. Bài thơ 'Sang thu' là một trong những tác phẩm mùa thu nổi bật trong nền thơ ca Việt Nam.
