Khám phá vẻ đẹp dữ dội của sông Đà qua các tác phẩm chọn lọc

1. Vẻ đẹp dữ dội của sông Đà (Mẫu số 1)

Nguyễn Tuân là một nhà văn tài năng với phong cách văn chương độc đáo. Ông thường bị cuốn hút bởi vẻ dữ dằn, mạnh mẽ của thiên nhiên và con người, và đã truyền tải sự hùng vĩ này vào các tác phẩm của mình. Tác phẩm 'Người lái đò sông Đà' nổi bật trong sự nghiệp của ông và được xuất bản trong tập Tùy bút sông Đà năm 1960. Đây là kết quả của chuyến đi thực tế của ông đến vùng Tây Bắc. Đoạn trích đã khai thác 'chất vàng mười' của thiên nhiên và người dân lao động nơi đây.

Trong chuyến công tác lên Tây Bắc, Nguyễn Tuân tình cờ gặp sông Đà, và con sông này hiện lên trước mắt ông với vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên. Mặc dù mới gặp, sông Đà đã như một người bạn tri kỷ lâu năm. Đối với Nguyễn Tuân, sông Đà là một dòng sông nguyên sơ với tính cách mạnh mẽ. Đoạn mở đầu của tác phẩm nhắc đến sông Đà qua hai câu thơ: 'Chúng thủy giai đông tẩu - Đà giang độc bắc lưu'.

Trong 'Người lái đò sông Đà', Nguyễn Tuân đã tận dụng ngòi bút để khắc họa vẻ dữ dội của sông Đà ở thượng nguồn. Đối với tác giả, đây là đoạn sông thể hiện sự hung bạo và thử thách nhất. Sự dữ dội của dòng sông còn được tác giả thể hiện qua ngôn từ mạnh mẽ, với những vách đá dựng đứng, hiểm trở như 'đá bờ sông dựng vách thành'.

Để làm nổi bật thêm sự vĩ đại của sông Đà, tác giả đã miêu tả lòng sông khúc ấy như bị siết chặt lại như một cái yết hầu. 'Mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có ánh sáng mặt trời. Có vách đá thành chẹt lòng sông Đà như một yết hầu'. Không chỉ dừng lại ở đó, 'đứng ở bờ bên này, nhẹ tay ném hòn đá đã có thể sang bên kia vách. Có khi con hổ, con nai nhún một cái đã từ bờ này sang bờ kia'

Nguyễn Tuân không chỉ miêu tả sông Đà qua hình ảnh thực tế mà còn khắc họa cảm nhận của những người ngồi trên đò qua đoạn sông này: 'Dù đang mùa hè nhưng cảm giác lạnh lẽo, như đứng ở hè một con ngõ nhìn lên một khung cửa sổ nào đó vừa tắt đèn'. Những vách đá dựng đứng đã thu hẹp góc nhìn từ trên cao, và sự so sánh của ông vô cùng chính xác, thể hiện sự quan sát tỉ mỉ để người đọc cảm nhận được vẻ bí ẩn của dòng sông.

Nguyễn Tuân đặc biệt miêu tả sự hoang sơ và bí ẩn của sông Đà qua tiếng gió. Tiếng gió như tiếng gầm rú của thiên nhiên, mang đến cảm giác rùng mình và ghê rợn. Tác giả đã khéo léo diễn tả 'dài hàng cây số nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió. Cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm'. Chỉ Nguyễn Tuân mới có khả năng tinh tế để khắc họa dòng sông một cách đặc sắc như vậy, với cấu trúc trùng điệp gợi lên vẻ hung dữ, tàn bạo của nó.

Những cái hút nước trên sông Đà cũng được miêu tả một cách đặc biệt. 'Chúng giống như những cái giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu'. Tác giả đã phác họa những cái hút nước này một cách man rợ, đầy ấn tượng.

Tại nơi đây, dòng sông không chỉ đơn thuần là một dòng nước mà giống như một con quái vật khổng lồ đang rình rập để tấn công bất kỳ ai dám lại gần. Vì vậy, 'không thuyền nào dám tiếp cận gần những cái hút nước này'. Những cơn hút nước trên sông Đà trở thành nỗi kinh hoàng với những người lái đò, họ chỉ muốn tránh xa chứ không muốn đụng phải. Nếu không nhanh tay chèo qua những đoạn sông đó, thuyền sẽ bị hút xuống, lật úp và biến mất không dấu vết, chìm dưới lòng sông và chỉ sau mười phút mới thấy xác thuyền trôi dạt ở khúc sông dưới.

Âm thanh của thác nước khiến con sông Đà càng thêm dữ dội. Tiếng thác gầm rú như tiếng quái vật từ đầu nguồn, ám ảnh và vọng vào tâm trí của những người lái đò. Mặc dù vẫn còn một khoảng cách xa mới tới thác, tiếng nước đã vang vọng gần và không ngừng gia tăng. Liệu có ai đủ tài năng và nhạy bén như Nguyễn Tuân để miêu tả sự rùng rợn và ghê sợ của tiếng thác nước này không?

Khi nghe tiếng gầm rú của dòng sông, ta dễ dàng liên tưởng đến tiếng than vãn, trách móc của những số phận bất hạnh. Tiếng thác nước nghe như lời van xin, oán trách và khiêu khích, với giọng điệu chế nhạo. Nguyễn Tuân đã nhân cách hóa dòng sông từ một vật vô tri thành một thực thể có cảm xúc như con người.

Chỉ trong vài phút, từ sự nhẹ nhàng, âm thanh của thác đã trở nên dữ dội, như một cơn phấn khích điên cuồng đến đáng sợ, 'nó rống lên như tiếng hàng ngàn con trâu mộng lồng lộn giữa rừng tre nứa, phá tan rừng lửa và gầm thét như lửa bùng cháy'. Với miêu tả ngắn gọn nhưng mạnh mẽ, sự hung bạo của dòng sông đã được thể hiện rõ nét, cho thấy tài năng vượt trội của Nguyễn Tuân trong việc sử dụng liên tưởng để miêu tả nước bằng hình ảnh của lửa và rừng.

Sự dữ dội của sông Đà còn được tạo nên bởi những bãi đá. Khi miêu tả những viên đá vô tri trên đoạn thác sông Đà, Nguyễn Tuân đã khéo léo nhân hóa chúng, khiến người đọc cảm nhận như đang miêu tả con người với sức sống mãnh liệt chứ không phải là những vật vô tri. Những viên đá được ông vẽ lên như những sinh vật sống có tính cách, luôn âm thầm chờ đợi để tấn công thuyền. Mỗi khi có thuyền xuất hiện, những viên đá dường như đứng dậy để vồ lấy và lật úp thuyền, như một đội quân hùng mạnh luôn chực chờ để lật đổ.

Những tảng đá vô tri trên sông Đà được Nguyễn Tuân khắc họa với tính cách rõ nét như 'mặt hòn đá nào cũng trông xỉa xói, nhăn nhúm và méo mó hơn cả mặt nước nơi đây'. Ông đã vận dụng những phẩm chất và tính từ thường dùng để miêu tả con người cho các viên đá. Mỗi viên đá dường như có một vai trò riêng, 'như thể chúng đứng, ngồi hoặc nằm theo sở thích riêng, nhưng thực ra sông Đà đã giao phó nhiệm vụ cho từng viên đá'.

Nguyễn Tuân đã khắc họa sự hoang dã và hung bạo của những tảng đá trên sông Đà một cách sâu sắc. Hàng loạt đá tạo nên một trận địa khiến bất kỳ ai đi qua cũng cảm thấy rợn người. Ông sử dụng từ ngữ như 'hai đứa' để tạo liên tưởng đến một đội quân đang chuẩn bị cho trận chiến sinh tử.

Đối diện với trận địa đá dữ dội, 'mặt trước hò la vang dậy quanh mình', chỉ cần tay lái yếu là sẽ gặp nguy hiểm. Sự hung tợn của trận địa đá khiến ngay cả những người lái đò dày dạn kinh nghiệm cũng phải vất vả vượt qua. Trận địa này chỉ có một cửa sinh 'nằm lập lờ phía tả ngạn sông' giữa bốn cửa tử. Nguyễn Tuân mô tả việc vượt qua thác như cưỡi hổ, yêu cầu 'nắm chắc bờm sóng và luồng nước đúng, phóng nhanh vào cửa sinh'. Chỉ những người lái đò lâu năm mới có thể chinh phục được thử thách này.

Dường như sông Đà ở thượng nguồn lúc nào cũng âm thầm đe dọa mạng sống của những người lái đò đi qua. Ngay cả khi gần đến cửa sinh, 'các thủy quân bên bờ trái vẫn không ngừng cảnh báo, níu thuyền và kéo vào cửa tử'. Nguyễn Tuân thể hiện sự tinh tế trong việc miêu tả hình dáng các bãi đá với 'mặt đá tiu nghỉu, xanh xao thất vọng khi thấy thuyền đã vào cửa sinh'.

Vẻ đẹp dữ dội của sông Đà sẽ còn mãi với thời gian. Dù đôi khi nó cuồng nộ như một con quái vật, mang lại cảm giác ghê rợn, nhưng đó là vẻ đẹp đầy kiêu hãnh. Chỉ nhờ ngòi bút tinh tế của Nguyễn Tuân mà những hình ảnh hùng vĩ và kiêu sa của sông Đà mới được thể hiện một cách trọn vẹn.

Với cái nhìn chân thực và khách quan, Nguyễn Tuân đã khéo léo truyền tải cho độc giả hình ảnh con sông Đà đầy cuốn hút. Đọc những dòng tùy bút của ông về sông Đà, như thể ta đang trải nghiệm trực tiếp và cảm nhận được sự dữ dằn, nguy hiểm của dòng sông. Chính sự dữ dằn đó đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả, và có lẽ Nguyễn Tuân đã tìm được thứ 'vàng mười' mà ông luôn theo đuổi.

2. Nghệ thuật thể hiện vẻ đẹp hung bạo của sông Đà (Mẫu số 2)

Nguyễn Tuân, một cây bút tài ba, luôn đam mê tìm kiếm cái đẹp. Các tác phẩm của ông giúp chúng ta cảm nhận được sự tinh tế trong từng từ ngữ và sự sống động của các chi tiết được ông miêu tả. Đặc biệt trong 'Người lái đò sông Đà', hình ảnh sông Đà hiện lên thật hùng vĩ, dữ dội, khiến ta cảm thấy mình nhỏ bé trước thiên nhiên.

Sông Đà được tác giả xây dựng như một 'nhân vật' nổi bật suốt từ đầu đến cuối tùy bút, tạo nên giá trị đặc sắc cho tác phẩm. Dưới bút pháp uyên bác và tài hoa của Nguyễn Tuân, sông Đà không chỉ là một dòng sông vô tri mà trở thành một thực thể sống động, đầy cá tính và tâm trạng. Tác giả khái quát: sông Đà vừa hung bạo vừa trữ tình, và hai đặc điểm này được thể hiện xuyên suốt tác phẩm.

Sự hung bạo của sông Đà không chỉ thể hiện qua những con thác dữ dằn, mà còn qua cảnh vật bao la và vẻ đẹp bí ẩn, hoang sơ của dòng sông chảy giữa núi rừng Việt Bắc. Tác giả đã đưa người đọc đến gần hơn với khung cảnh sông Đà, đôi khi dừng lại để mô tả những pha 'cận cảnh' tiêu biểu về sự dữ dằn của nó.

Những cảnh tượng hiếm hoi như vách đá dựng đứng bên sông chỉ đón ánh nắng khi mặt trời ở đúng đỉnh đầu giữa trưa mới làm nổi bật được độ cao kỳ vĩ của nó. Sự so sánh của tác giả đã để lại ấn tượng sâu sắc về sự đứng thẳng và độ cao của vách đá, nơi lòng sông hẹp đến mức có thể ném hòn đá từ bờ bên này sang bờ bên kia hoặc con nai, con hổ dễ dàng nhảy qua mà không tốn sức. Ấn tượng về vách đá hùng vĩ và lòng sông hẹp đã tạo ra một bức tranh thiên nhiên đầy bí ẩn và rộng lớn. Ngồi trên đò, giữa mùa hè nóng nực, vẫn cảm thấy lạnh run như đứng ở một ngõ hè ngóng lên một khung cửa sổ nào đó. Tác giả đã kết hợp khéo léo các giác quan để làm nổi bật vẻ đẹp độc đáo và táo bạo của vách đá.

Tính chất hung bạo của dòng sông được tác giả thể hiện rõ qua sự dữ dằn của ghềnh sông kết hợp với gió, sóng và đá. Chúng như những phần tử hợp lực tạo ra sự đe dọa, uy hiếp sinh mạng người đi đò: ghềnh Hát Loong dài hàng cây số, nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, tạo ra luồng gió gùn ghè như luôn chực chờ nuốt chửng người đi qua. Câu văn với các đoạn ngắn, điệp cấu trúc và tăng tiến, tạo ra sự hồi hộp và tò mò trong lòng người đọc.

Những cơn hút nước kinh hoàng làm tăng thêm sự hung bạo của sông Đà: trên sông xuất hiện những vòng xoáy như giếng bê tông thả xuống, tạo ra âm thanh như tiếng thở của nước và tiếng kêu sặc sụa, rất rợn người. Tác giả kết hợp hài hòa giữa mô tả và kể chuyện để kích thích trí tưởng tượng của người đọc. Các câu văn mô tả tình cảnh nguy hiểm với sự xuất hiện của những bè gỗ bị cuốn trôi ở khu vực sông dưới.

Các thác nước cũng làm nổi bật sự hung bạo của sông Đà. Chúng như chuẩn bị một trận chiến, sẵn sàng đe dọa sự sống của người lái đò với những thác nước độc ác và xảo quyệt. Thác nước chế nhạo, khiêu khích, gầm rú như một con trâu mộng điên cuồng trong rừng. Những tảng đá ở đây như những quái vật từ ngàn năm phục kích, vồ lấy thuyền khi có người qua. Tác giả đã nhân cách hóa các tảng đá, tạo ra hình ảnh thô bạo, táo tợn của chúng như một đội quân khát máu.

Dưới ngòi bút của Nguyễn Tuân, vẻ đẹp hoang dại và huyền bí của sông Đà hiện lên thật sinh động và dữ dằn. Đây là nguồn tài nguyên quý báu, 'vàng trắng' của đất nước. Khi nói về các tua bin thủy điện, tác giả cũng ca ngợi vai trò và vị trí quan trọng của sông Đà trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của dân tộc.

3. Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà (Mẫu số 3)

Ôi những dòng sông hút nước từ nơi đây

Khi trở về quê hương, câu hát lại vang lên

Những dòng sông thân thương của quê hương Việt Nam từ lâu đã trở thành nguồn cảm hứng vô tận cho các nhà văn và nhà thơ. Mỗi tác giả lại có một dòng sông đặc biệt để nhớ và yêu quý. Nguyễn Hoàng Cầm trìu mến với sông Đuống; Hoàng Phủ Ngọc Tường say mê với sông Hương thơ mộng; còn Nguyễn Tuân lại đắm chìm trong vẻ đẹp hung bạo và dữ dội của sông Đà. Với niềm đam mê mãnh liệt và trí tưởng tượng phong phú, Nguyễn Tuân đã tạo ra tác phẩm đặc sắc 'Người lái đò sông Đà'.

Là cây đại thụ của nền văn học Việt Nam, Nguyễn Tuân không ngừng tìm kiếm cái phi thường và độc đáo trong từng sự vật, khám phá đến từng chi tiết nhỏ. Những tác phẩm của ông phản ánh sự uyên bác và độc đáo trong mọi lĩnh vực của cuộc sống: lịch sử, âm nhạc, địa lý, quân sự, thể thao.

Từ những câu đầu tiên của tác phẩm, Nguyễn Tuân đã khắc họa sự bướng bỉnh và ngang ngược của con sông Đà.

Tất cả các dòng sông đều chảy về hướng Đông

Chỉ riêng sông Đà lại chảy ngược theo hướng Bắc

Sau lời giới thiệu, tác giả đã tỉ mỉ liệt kê 73 con thác dữ dội của sông Đà. Sự hùng vĩ và bí ẩn của sông Đà không chỉ thể hiện qua những thác nước cuồn cuộn mà còn qua những tảng đá hùng vĩ bên bờ. Vách đá sừng sững, lạnh lẽo, và lòng sông hẹp được thể hiện rõ nét qua những hình ảnh và phép so sánh độc đáo. Đá và bờ sông dựng đứng, cao ngút trời, chỉ đón ánh nắng khi mặt trời ở đỉnh đầu. Đi qua vách đá cao vời vợi trong mùa hè nóng nực mà vẫn cảm thấy lạnh như đứng ở một ngõ hè ngóng lên một khung cửa sổ ở tầng cao của tòa nhà vừa tắt đèn.

Sông Đà được mô tả với sự dữ dằn và bí ẩn qua nhiều yếu tố. Tại ghềnh Hát Loóng dài hàng ngàn cây số, nước, sóng và đá liên tục xô đẩy nhau, gùn ghè như luôn chực chờ nuốt chửng bất kỳ người lái đò nào. Diện mạo của sông Đà thật ghê gớm và hung bạo, không khác gì một tên đầu đường xó chợ lưu manh, sẵn sàng gây hấn và hại người.

Những cơn hút nước của sông Đà hiện lên hết sức kinh hoàng trong tác phẩm của Nguyễn Tuân. Để truyền tải cảm giác thực sự về sự hung bạo của những cơn thác, Nguyễn Tuân đã sử dụng một loạt các phương tiện: văn chương, thể thao, điện ảnh, quân sự,... chỉ trong một đoạn văn đã chứa đựng nhiều phép so sánh độc đáo. Cảnh tượng nước xoáy sâu như cái giếng bê tông, với âm thanh như tiếng thở và kêu của cống bị sặc, tạo nên hình ảnh đầy rùng rợn. Những người lái đò thiếu kinh nghiệm dễ bị cuốn vào và mất mạng dưới lòng sông. Nguyễn Tuân còn dùng hình ảnh táo bạo như một anh quay phim thu hình cảnh sông Đà sắp đổ ập vào mình, khiến người đọc như đang xem một bộ phim 3D qua lời văn của ông.

Khi nói đến sự tàn bạo của sông Đà, không thể không nhắc đến những con thác dữ dằn. Nguyễn Tuân đã khắc họa âm thanh của thác nước như những tiếng oán trách, van xin và khiêu khích. Những con thác được miêu tả như đàn trâu mộng điên cuồng giữa rừng, phá tan tất cả. Nguyễn Tuân sử dụng lửa để miêu tả nước và rừng để tả thác, tạo nên cách diễn đạt độc đáo và táo bạo, như những con thủy quái hung ác đang trong cơn thịnh nộ.

Sông Đà không chỉ đe dọa tính mạng người lái đò bằng những thác dữ mà còn âm thầm bày binh bố trận để tiêu diệt mọi con thuyền. Sông Đà dùng lực lượng đá và thác, tạo ra những vòng vây nguy hiểm với chỉ một lối thoát. Những viên đá được bố trí một cách xảo quyệt để phục kích, khiến con thuyền gặp nguy hiểm lớn. Khi đã sa vào bẫy, đá và thác sẽ đồng loạt tấn công, tạo nên một trận địa vũ bão. Nguyễn Tuân khắc họa sông Đà như một thủy quái khổng lồ, đầy dã tâm và độc ác, khiến người đọc cảm nhận được sự hiểm ác tột cùng của dòng sông này.

Nguyễn Tuân không chỉ khắc họa sâu sắc vẻ hung bạo của sông Đà mà còn thể hiện khát vọng cống hiến vào sự nghiệp đổi mới đất nước. Ông liên tưởng sự hung bạo của sông Đà đến hình ảnh một tua bin thủy điện, cho thấy sông Đà không chỉ là sức mạnh tự nhiên mà còn có sứ mệnh lớn lao trong công cuộc hiện đại hóa. Sông Đà hiện lên như một dòng sông vĩ đại, đóng góp những gì tốt đẹp nhất cho đất nước.

Cái đẹp tiềm ẩn trong vũ trụ không dễ gì phát hiện và gợi cảm hứng cho người đọc. Nhờ sự say mê và tài năng của Nguyễn Tuân, người đọc được trải nghiệm vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên qua ngôn từ của ông. Những trang văn của Nguyễn Tuân không chỉ giúp ta tưởng tượng vẻ đẹp của sông Đà Tây Bắc mà còn làm tăng thêm tình yêu quê hương, đất nước trong mỗi người.

Mới đây, Mytour đã trình bày về Phân tích sự hùng vĩ của sông Đà. Chúng tôi hy vọng những thông tin này sẽ mang lại giá trị cho quý độc giả. Xin chân thành cảm ơn!