Buzz
1. Khám phá sông Hương ở khu vực ngoại ô thành phố Huế
Từ xưa, thiên nhiên luôn là nguồn cảm hứng vô tận cho các nhà thơ và nhà văn. Trong khi các nhà văn trung đại thường tìm đến mây, hoa, tuyết, trăng để sáng tác, thì các tác giả hiện đại lại hướng sự chú ý của mình vào vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước. Dòng sông, với dòng chảy và đặc điểm địa lý riêng biệt, luôn khơi gợi cảm xúc mãnh liệt trong lòng các tác giả. 'Ai đã đặt tên cho dòng sông?' của Hoàng Phủ Ngọc Tường là một tác phẩm thể hiện khát vọng về cái đẹp.
Tác phẩm, viết năm 1981, thể hiện tình yêu sâu sắc và sự gắn bó lâu dài với cảnh vật và con người Huế. Được in trong tập bút ký cùng tên vào năm 1986, tác phẩm mở đầu bằng nhận xét chủ quan về sông Hương: “Trong số những dòng sông đẹp tôi từng nghe nói đến, dường như chỉ có sông Hương gắn liền với một thành phố”. Nhà văn không chỉ dừng lại ở vẻ đẹp sang trọng của sông Hương trong thành phố Huế, mà còn khao khát khám phá vẻ đẹp huyền bí và sức mạnh tiềm ẩn của nó từ xa xưa.
Hình ảnh so sánh ‘khúc hát của rừng già’ làm nổi bật sông Hương với sự rộng lớn và dòng chảy dữ dội, thể hiện sự ngưỡng mộ sâu sắc của tác giả. Kết cấu điệp ngữ và các động từ biểu cảm tái hiện vẻ hùng tráng của dòng sông giữa bạt ngàn rừng núi. Những hình ảnh tương phản làm nổi bật vẻ đẹp đa dạng và độc đáo của thượng nguồn sông Hương. Những cô gái Bô - hê - miêng xinh đẹp, bí ẩn với tính cách mạnh mẽ, phóng khoáng, yêu tự do, ca hát, nhảy múa, như một dòng chảy hoang dã khiến thượng nguồn sông Hương thêm phần quyến rũ. Êm đềm như bến yên bình sau ghềnh thác, nhà văn giải thích sự tương phản giữa thượng nguồn và hạ lưu của sông Hương không chỉ bằng kiến thức địa lý mà còn bằng cái nhìn chiêm nghiệm đầy yêu thương. Với góc nhìn này, dòng sông Hương ở Kinh thành Huế luôn mang vẻ đẹp êm đềm nhưng không tẻ nhạt, mà sâu lắng và bí ẩn. Đây là vẻ đẹp của một ký ức không muốn tiết lộ quá khứ huy hoàng của nửa đời đầu, đã vĩnh viễn nằm lại trong khu rừng tuyệt đẹp. “…dường như không muốn để lộ, đóng cửa rừng và ném chìa khóa vào các hang động dưới chân núi Kim Phụng.”
Tiếp theo là hình ảnh ngoại ô thành phố Huế. Qua các động từ nhân hóa, sông Hương như đánh thức sức sống và khát vọng tuổi trẻ. Những cô gái xinh đẹp đang mơ màng trong giấc mơ. Đoạn văn miêu tả vẻ đẹp của sông Hương như sự kết hợp kỳ diệu với vẻ đẹp của thiên nhiên thơ mộng xứ Huế. Thiên nhiên xứ Huế như nguồn phù sa thần kỳ làm phong phú thêm vẻ đẹp của dòng sông Hương – người con gái ngọt ngào của nó. Sông Hương thực sự như một bức tranh với những nét vẽ kỳ ảo và màu sắc thơ mộng.
Sông Hương hiện lên như một bức tranh lụa huyền bí với đường nét mềm mại, hài hòa và tinh tế. Qua cảm nhận âm nhạc, sông Hương như một điệu vũ chậm rãi, trữ tình và sâu lắng. Âm nhạc của dòng sông được thể hiện qua các âm thanh của chính dòng sông và từ sân khấu. Chất lượng âm nhạc được thể hiện qua âm thanh, nhịp điệu và tiết tấu của lời văn. Chất nhạc còn thể hiện qua cách tác giả miêu tả nhịp điệu của sông Hương. Âm thanh gợi nhớ đến cõi vô thường và huyền bí của tiếng chuông chùa. Thiên Mụ vọng từ bờ bên kia. Âm thanh ấm áp của những làng quê trung du với tiếng gà gáy. Âm thanh không lời của tình yêu thắm thiết. Âm thanh của dòng sông so sánh với người tài nữ đánh đàn đêm khuya với tiếng nước rơi nửa vời của mái chèo khuya. Âm thanh gợi liên tưởng đến âm nhạc cổ điển Huế – một giá trị văn hóa đặc trưng của cố đô. Sông Hương thực sự như một bản nhạc êm dịu giữa lòng thành phố Huế.
Tóm lại, qua các phép so sánh, nhân hóa và liên tưởng trữ tình, sông Hương hiện lên như một biểu tượng trung thành và trìu mến giữa cố hương; ngọt ngào, dịu dàng như bức tranh lụa huyền bí, nồng nàn, say đắm như bản nhạc êm ái.
2. Vẻ đẹp của sông Hương tại ngoại vi thành phố
Quan điểm của tác giả về sông Hương thay đổi dọc theo hành trình của nó. Khi rời xa miền thượng nguồn, sông Hương bắt đầu cuộc hành trình đầy thử thách và gian nan đến với thành phố Huế. Trước khi hòa vào nhịp sống của thành phố, dòng sông Hương vẫn để lại những dấu ấn riêng biệt. Hành trình ngược dòng sông qua Huế giống như câu chuyện tìm kiếm tình yêu đích thực của một nàng thiếu nữ trong cổ tích. Người tình xứ Huế, người tình sông Hương trở nên duyên dáng hơn dưới cái nhìn thơ mộng của tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường trong tác phẩm “Ai đã đặt tên cho dòng sông”.
Khi băng qua cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại, sông Hương giống như một cô gái xinh đẹp đang ‘ngủ say’ được ‘người tình mong đợi’ đánh thức. Dòng sông ‘chuyển mình liên tục’ ngay khi rời khỏi rừng, dường như háo hức gặp gỡ thành phố tương lai của mình. Nó ‘quay ngoắt’ và ‘uốn mình theo những đường cong mềm mại’ khi tiến về phía trước.
Dòng sông Hương được nhân hóa như đang nhảy múa qua các địa danh. Nó có lúc chảy theo hướng Bắc Tây quanh các bãi Nguyệt Biều, Lương Quán, rồi ‘vẽ một vòng cung tròn’ về phía đông bắc, ôm lấy đồi Thiên Mụ và thấp dần về phía Huế. Dòng chảy của sông Hương qua các địa danh như Ngã ba Tuần, Điện Hòn Chén, Ngọc Trản, Bãi Lương Biểu, Lương Quán, Vọng Cảnh, Tam Thai, Lựu Bảo được tác giả mô tả rất chi tiết, thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về địa lý và văn hóa. Độc giả cảm nhận như tác giả đã cùng con thuyền nhỏ ngược xuôi theo điệu Nam Ai, Nam Bình trên dòng sông Hương thơ mộng.
Tác giả yêu mến dòng sông của quê hương mình, nắm rõ hình dáng và những đường cong của nó. Đúng như Tố Hữu đã trìu mến nói: ‘Hương Giang ơi, bằng lòng tôi ngày đêm vẫn thương mình’. Ông miêu tả màu nước sông Hương ‘xanh thẳm’, hình dáng ‘mềm mại như dải lụa’, và sự nhộn nhịp của nó với ‘những con thuyền xuôi ngược nhỏ như những chuyến đò’. Ông say mê chiêm ngưỡng tấm gương sông lấp lánh ‘sáng xanh, trưa vàng, chiều tím’ dưới ánh phản chiếu của bầu trời Tây Nam kinh thành Huế.
Giữa núi non hùng vĩ, các lăng tẩm của vua Nguyễn và rừng thông tĩnh lặng, sông Hương mang vẻ đẹp ‘trầm tư như triết lý, như cổ thi’. Tác giả nhớ về một bài thơ xưa, gợi lên không khí và cảnh vật ‘thanh vắng’ và ‘lặng yên’ của rừng thông, dòng sông, thành quách và đồi núi nơi đây. Ai đã từng đến Khiêm Lăng (lăng vua Tự Đức) mới thực sự cảm nhận được vẻ đẹp của cảnh vật mà tác giả miêu tả.
Bốn phía núi non bị bao phủ bởi lớp mây mờ ảo.
Mảnh trăng cổ xưa, bóng cây tùng vĩnh cửu.
Khi đến với thành phố yêu dấu, mặt nước sông Hương trở nên huyền bí, ‘phẳng lặng’ dưới tiếng chuông chùa Thiên Mụ, hòa quyện cùng ‘tiếng gà gáy’ của những làng quê miền Trung du.
Một lần nữa, chúng tôi trân trọng bài văn gợi lại vẻ đẹp thơ mộng. Qua liên tưởng, suy ngẫm, so sánh và nhân hóa, tác giả đã khéo léo kết hợp kiến thức địa lý, văn hóa và thơ ca để miêu tả vẻ đẹp hữu tình của sông Hương từ Tuần đến Ngã ba Rác, chân núi Thiên Mụ.
Đây là bài viết của Mytour về chủ đề Cảm nhận sông Hương tại ngoại vi thành phố Huế được chọn lọc tốt nhất. Hy vọng bài viết mang lại giá trị cho các bạn. Xin chân thành cảm ơn quý độc giả.
