Dòng sông Quây Sơn, hùng vĩ và xanh biếc, quyến rũ trái tim trên đất Cao Bằng. Uốn lượn qua các địa hình, sông tạo nên phong cảnh hữu tình, và thêm vào đó, thác nước hùng vĩ - Thác Bản Giốc, làm cho hình ảnh trở nên tuyệt vời.
Sông Quây Sơn, có nghĩa là dòng sông bao quanh núi theo Hán Việt, hay còn được gọi là sông Quế Sơn hoặc theo tiếng Trung là sông Quy Xuân. Nguồn nước bắt đầu từ các khu suối ở huyện Tĩnh Tây, rồi chảy qua đất khu tự trị dân tộc Choang, tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc). Dòng sông chảy qua biên giới, nhập vào đất Việt Nam gần cửa khẩu Pò Peo, bản Nà Giào, xã Ngọc Côn (Cao Bằng).

Khám phá nơi sông Quây Sơn hòa mình vào đất Việt Nam

Vùng biên giới Pò Peo nổi tiếng với vẻ đẹp hoang sơ và hùng vĩ.
Qua lãnh thổ Việt Nam, sông bắt đầu hành trình về hướng nam, đi qua xã Đỉnh Phong, rồi chuyển hướng đông – đông bắc khi đến xã Đàm Thủy. Đến thác Bản Giốc, sông trở thành ranh giới tự nhiên giữa Việt Nam và Trung Quốc. Dòng chảy mang theo mình những cảm xúc khác nhau, từ những đoạn nước xiết qua đá vút, đến những khoảnh khắc nước yên bình như đang dừng lại. Đứng ở đỉnh núi cao trên đường vào khu bảo tồn vượn Cao Vít ở xã Ngọc Côn, bạn có thể ngắm nhìn toàn cảnh vùng đất mà sông Quây Sơn bắt đầu chảy vào lãnh thổ Việt Nam.

Bức tranh hữu tình của sông Quây Sơn trong buổi bình minh, khi đứng trên đỉnh núi tại xã Ngọc Côn.
Dòng sông mềm mại uốn lượn quanh co, một bên là dãy núi hiên ngang, một bên là những cánh đồng lúa mênh mông. Mỗi khi độ cao giảm, sông tạo ra những ghềnh nhỏ, tạo điều kiện cho người dân vượt qua bằng cách nhảy qua những tảng đá hoặc sử dụng những chiếc bè đơn giản để qua sông.


Cùng nhau vượt sông trên những chiếc bè mảng độc đáo làm từ các thân cây Vầu.
Những con đường chính ngang qua sông được kết nối bằng cầu treo nhẹ nhàng hoặc những cây cầu nhỏ bắc ngang. Mỗi khu vực sông đi qua đều tỏa sáng với vẻ đẹp riêng. Sông có nơi nằm im dưới bóng rợp của những cây Vầu xanh mướt, hay nơi khác ôm trọn những ngọn núi đá vôi, tạo ra bức tranh hòa mình trong vẻ đẹp huyền bí của nước sơn thủy. Sông Quây Sơn uốn lượn qua ruộng lúa như một dải lụa, hoặc chạy qua rừng cây đầy màu vàng đỏ trong mùa thu, làm cho mọi người đi ngang qua không thể không ngạc nhiên và say đắm.

Dòng sông Quây Sơn khi nằm im dưới bóng của những cây Vầu xanh mướt...

...Nơi khác, sông ôm trọn những ngọn núi đá vôi, tạo nên hình ảnh bóng núi in đẹp diệu xuống mặt nước sơn thủy hữu tình.
Cộng đồng dân cư ven sông sống chặt chẽ với dòng nước, hòa mình vào mọi sinh hoạt hàng ngày. Trên những cánh đồng bên bờ sông Quây Sơn, gặp loại đặc sản gạo nếp ong hạt to tròn, khi nấu chín mang hương vị ngon và dẻo thơm. Người dân thu hoạch từng đợt lúa, bó thành những gói nhỏ để mang về treo trên xà nhà, không chỉ sử dụng dần mà còn dành giữ để làm giống cho vụ sau. Bên cạnh cuộc sống hằng ngày, việc đưa tiễn người thân về thế giới bên kia cũng liên quan chặt chẽ đến dòng sông. Ở lễ tang, nơi an táng có thể là một cồn nổi giữa dòng sông, người thân đóng bè từ thân cây Vầu kết lại. Bè được kéo dọc theo nhánh sông, dưới bóng những rặng Vầu tạo nên khung cảnh không chỉ đẹp mắt mà còn đầy nghệ thuật, mang đến cảm giác khởi đầu mới trong cuộc sống ở thế giới tinh thần.

Bè được kéo dọc theo nhánh sông dưới bóng rợp của những cây Vầu, là hình ảnh đẹp mắt của việc đưa tiễn người đã khuất.
Dòng sông Quây Sơn chảy mềm mại, chỉ có những đoạn đá ghềnh tự nhiên làm nổi bật. Để duy trì mực nước đủ cao để tưới ruộng lúa, cộng đồng đã xây dựng những đập ngăn nước tạo ra những hồ nước rộng lớn với màu xanh biếc tuyệt vời.

Cộng đồng đã xây dựng những bể nước lớn với màu xanh biếc bằng cách đắp đập ngăn nước.
Ở một số vùng khác, khi không thể xây đập chặn nước, cộng đồng đã sáng tạo cử động nước theo dòng sông để tưới ruộng và sử dụng sức mạnh quay vòng để tạo ra chày giã gạo và các sản phẩm nông nghiệp khác. Trong những thời kỳ trước khi điện đến các làng, việc tận dụng năng lượng nước như vậy là phổ biến.

Cộng đồng đã sáng tạo cử động nước dọc theo sông, vừa làm đưa nước vào ruộng vừa tạo ra chày giã gạo và nông sản khác.
Dọc theo bờ sông Quây Sơn, có nhiều làng bản lịch sử với di sản văn hóa độc đáo và sâu sắc. Ngoài ra, có những kỳ quan thiên nhiên như động Ngườm Ngao, nhưng điều nổi bật nhất là thác Bản Giốc. Nằm ở Đàm Thủy, Cao Bằng, thác Bản Giốc là một trong những thác nước nổi tiếng không chỉ ở Việt Nam mà trên thế giới. Đây là điểm cuối cùng của sông Quây Sơn, nơi chia rẽ biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc. Thác Bản Giốc chia thành hai phần, gọi chung là thác Bản Giốc ở Việt Nam và cặp thác Đức Thiên – Bản Ước ở Trung Quốc, tạo nên một khung cảnh tuyệt vời với chiều rộng 208m.

Tổng quan thác chính (phía bên phải) và thác phụ (phía bên trái)

Thác phụ về phía nam được biết đến là Bản Ước, có lượng nước ít nên được coi là thác phụ.

Thác chính có tên Đức Thiên, chiều rộng khoảng 100m, chiều cao 70m, độ sâu 60m.
Thác Bản Giốc là thác nước lớn thứ tư trên thế giới, đặt tại đường biên giới giữa các quốc gia và là thác tự nhiên lớn nhất khu vực Đông Nam Á. Thác trải qua mùa khô và mùa mưa rõ ràng do vị trí địa lý. Mùa khô từ tháng 9 trở đi là thời kỳ thác cạn nhất. Cuối tháng 9 đầu tháng 10, khi nước thác giảm và lúa chín, cảnh quan xung quanh thác thay đổi màu sắc, tạo nên vẻ đẹp huyền bí.
Gần thác Bản Giốc là ngôi chùa Phật Tích Trúc Lâm Bản Giốc, nơi có tầm nhìn toàn cảnh đoạn sông Quây Sơn và thác Bản Giốc nằm hoàn toàn trên đất Việt Nam.

Đền Phật Tích Trúc Lâm Bản Giốc
Với gam màu xanh ngọc bích hay màu lam đặc trưng, dòng sông Quây Sơn như một biểu tượng của vẻ đẹp dịu dàng miền sơn cước. Sông Quây Sơn và Thác Bản Giốc là điểm đến lý tưởng trong bản đồ du lịch của tỉnh Cao Bằng, thu hút sự chú ý ngày càng tăng của du khách.
Tác giả: Phùng Thu Hiền
*Bài viết tham gia chương trình Mytour Golocal
Mytour Golocal là chương trình viết blog giới thiệu về những địa điểm đẹp trên khắp Việt Nam, thuộc chương trình Mytour Go & Share. Đây là cơ hội tuyệt vời để quảng bá du lịch địa phương. Đối với mỗi bài viết đạt yêu cầu, bạn sẽ nhận ngay 800.000 VND và có cơ hội trở thành Cộng tác viên của Mytour. Thông tin chi tiết về chương trình xem tại: https://trv.lk/golocal