Khám phá vẻ đẹp văn hóa của lễ hội Ok Om Bok tại Trà Vinh

Tìm hiểu về lễ hội Ok Om Bok

Lễ hội Ok Om Bok, còn gọi là lễ cúng trăng của người Khmer, là một trong những lễ hội truyền thống lớn nhất của cộng đồng này, với sự kiện nổi bật nhất diễn ra tại tỉnh Trà Vinh. Tổ chức vào khoảng tháng 10 âm lịch hàng năm, lễ hội nhằm tri ân Mặt Trăng vì đã giúp mùa màng bội thu và cuộc sống hạnh phúc. Đây không chỉ là dịp để người Khmer thể hiện lòng biết ơn với thiên nhiên mà còn là cơ hội thu hút khách du lịch đến trải nghiệm văn hóa đặc sắc.

Lễ hội Cúng Trăng Ok Om Bok của người Khmer ở Trà Vinh đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia vào năm 2015. Vì vậy, mỗi lần tổ chức lễ hội này, du lịch Trà Vinh luôn thu hút đông đảo du khách từ mọi nơi đến tham gia và vui chơi.

Lễ hội Ok Om Bok là một sự kiện thường niên do người Khmer tổ chức vào khoảng tháng 10 âm lịch. Hình ảnh: Cổng thông tin điện tử tỉnh Trà Vinh

Lịch sử và ý nghĩa của lễ hội Ok Om Bok

2.1 Sự hình thành của lễ hội Ok Om Bok

Lễ hội Ok Om Bok xuất phát từ tín ngưỡng thờ thần mặt trăng của người Khmer. Theo truyền thuyết, người Khmer tin rằng mặt trăng là thần linh mang ánh sáng, giúp cây cối phát triển, mùa màng bội thu và đời sống đầy đủ. Lễ hội này đã tồn tại hàng nghìn năm và trở thành phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người Khmer.

2.2 Ý nghĩa của lễ hội

Lễ hội Ok Om Bok đóng vai trò vô cùng quan trọng trong tín ngưỡng và văn hóa của người Khmer. Đây là dịp để thể hiện những giá trị tinh thần sâu sắc:

- Tôn vinh Thần Mặt Trăng: Đây là cơ hội để người Khmer thể hiện lòng biết ơn đối với Thần Mặt Trăng, người đã ban phước lành, giúp mùa màng bội thu và cuộc sống thêm phong phú.

- Cầu chúc bình an: Lễ hội là dịp để người dân gửi gắm nguyện vọng đến Thần Mặt Trăng, mong muốn được bảo vệ, che chở, mang đến mưa thuận gió hòa và cuộc sống hạnh phúc.

- Gắn kết cộng đồng: Lễ hội Cúng Trăng Ok Om Bok là dịp để người Khmer tụ tập, giao lưu, thắt chặt tình cảm cộng đồng và cùng nhau tham gia vào các hoạt động vui chơi giải trí.

Lễ hội là một phần không thể thiếu trong di sản văn hóa của người Khmer, được gìn giữ qua nhiều thế hệ. Ảnh: Báo Nhân Dân

Thời gian và địa điểm tổ chức lễ hội

3.1 Thời điểm tổ chức lễ hội

Lễ hội diễn ra vào ngày rằm tháng 10 âm lịch, tức đầu tháng 11 dương lịch, khi mùa mưa chuyển giao sang mùa khô. Gió mùa Đông Bắc thổi về mang theo không khí mát mẻ và hơi se lạnh. Theo quan niệm của người Khmer, nhờ Thần Mặt Trăng điều hòa thời tiết mà mùa màng mới bội thu, lúa đầy kho và thóc đầy bồ. Do đó, khi mùa mưa kết thúc, đồng bào Khmer tổ chức Lễ hội Ok Om Bok để tạ ơn Thần Mặt Trăng.

Lễ hội được tổ chức vào ngày 15 tháng 10 âm lịch hàng năm, khi trăng tròn và sáng nhất. Sự kiện kéo dài từ chiều tối đến khuya, với nhiều hoạt động văn hóa và nghệ thuật đặc sắc.

Người dân Trà Vinh háo hức chuẩn bị cho lễ hội Cúng Trăng. Ảnh: dulich.laodong

3.2 Địa điểm tổ chức lễ Cúng Trăng

Lễ hội Ok Om Bok của người Khmer được tổ chức ở nhiều địa phương trong tỉnh Trà Vinh. Tuy nhiên, nơi tập trung đông đúc nhất là các chùa Khmer và các khu vực có đông người Khmer sinh sống như huyện Trà Cú, huyện Cầu Ngang và thành phố Trà Vinh.

Các hoạt động chính trong lễ hội Ok Om Bok

4.1 Chuẩn bị lễ vật

Để chuẩn bị cho lễ hội Ok Om Bok, cộng đồng Khmer tập trung chuẩn bị các loại nông sản vừa thu hoạch như lúa nếp, dừa chín, chuối vàng, khoai môn, hoa quả… Các thanh niên Khmer sẽ chế biến những nông sản này thành các lễ vật cúng trăng. Đặc biệt, cốm dẹt là món lễ vật không thể thiếu, mang ý nghĩa gắn bó với nền văn minh lúa nước của người Khmer.

Cốm dẹt là món lễ vật quan trọng trong bàn cúng Thần Mặt Trăng. Ảnh: dulichtravinh

4.2 Nghi lễ Cúng Trăng

Lễ Cúng Trăng là nghi lễ trung tâm của lễ hội Ok Om Bok. Trong lễ này, người dân chuẩn bị mâm cúng với các lễ vật như cốm dẹt, chuối, dừa, bánh tét và trái cây. Nghi lễ được thực hiện trang trọng tại các chùa Khmer, thu hút đông đảo người dân và du khách. Bên cạnh đó, nhiều gia đình còn tổ chức lễ Cúng Trăng quy mô nhỏ hơn tại nhà để thể hiện lòng thành kính và sự biết ơn.

Lễ Cúng Trăng bắt đầu khi mặt trăng lên cao trên bầu trời. Người dân thắp hương, dâng lễ vật và cầu nguyện Thần Mặt Trăng ban cho mùa màng bội thu và cuộc sống hạnh phúc. Sau khi hoàn tất nghi lễ, mọi người cùng thưởng thức cốm dẹt và trao gửi những lời chúc tốt đẹp. Đây là nghi thức đặc trưng và quan trọng nhất trong lễ hội Ok Om Bok.

Nghi lễ Cúng Trăng được thực hiện vào buổi tối, khi mặt trăng đã lên cao. Ảnh: VOV

Ngày nay, nghi lễ thả hoa đăng được thay thế cho thả đèn gió để đảm bảo an toàn. Ảnh: Báo Nhân Dân

4.3 Các trò chơi dân gian

Lễ hội Cúng Trăng Ok Om Bok không thể thiếu các trò chơi dân gian, làm cho không khí thêm phần náo nhiệt và vui tươi. Bạn có thể tham gia nhiều trò chơi hấp dẫn như:

- Đua ghe ngo là môn thể thao dưới nước đầy kịch tính, thu hút đông đảo người tham gia. Đây là một phần của nghi lễ truyền thống, nhằm tạ ơn Thần Nước sau mùa gieo cấy và thu hoạch, tiễn đưa Thần Nước trở về biển cả khi mùa mưa kết thúc và chuyển sang mùa khô.

- Bên cạnh đua ghe ngo, lễ hội Ok Om Bok còn có nhiều trò chơi hấp dẫn khác như kéo co, đập nồi, đẩy gậy, đi cà kheo, chạy việt dã, và bóng chuyền thanh niên dân tộc…

- Những màn múa cổ truyền trên nền nhạc truyền thống của người Khmer được trình diễn bởi các nam nữ thanh niên, tạo nên không khí đặc sắc của lễ hội.

Đua ghe ngo là trò chơi thu hút sự chú ý lớn nhất từ người dân địa phương và du khách trong lễ hội Ok Om Bok. Ảnh: VOV