Khám phá về virus Hanta và các bệnh liên quan

1. Đặc điểm và tính chất của virus Hanta

Virus Hanta thuộc họ Bunyaviridae, là virus sống chủ yếu trong cơ thể các loài động vật gặm nhấm, đặc biệt là ở chuột. Virus này được tìm thấy đầu tiên tại Hàn Quốc, tên gọi Hantavirus bắt nguồn từ tên con sông Hanta - nơi virus lần đầu tiên được phân lập. 

Chuột là vật chủ tự nhiên của virus Hanta

- Tính gây bệnh: Virus Hanta có khả năng gây bệnh là nhờ vào các gai trên bề mặt giúp chúng bám vào và tiết ra các chất độc gây rối loạn hoạt động sinh lý bình thường của cơ thể. Ký chủ tự nhiên của loại virus này là các động vật gặm nhấm. Tại đó virus phát triển và gây bệnh thường không biểu hiện triệu chứng hoặc triệu chứng không rõ ràng. Ở người, bệnh do virus Hanta có thể không biểu hiện triệu chứng, triệu chứng nhẹ hoặc nặng.

- Tính chất: Virus có thể tồn tại trong phân, nước tiểu và các chất thải từ động vật bị nhiễm. Tuy nhiên, chúng dễ bị bất hoạt bởi nhiệt độ cao, các chất hoạt động bề mặt, dung môi hữu cơ hoặc các dung dịch tẩy rửa, sát trùng.

- Nuôi cấy: Virus được nuôi cấy trên các tế bào nuôi cấy, nhưng chúng không gây ra bệnh lý trên các tế bào này.

2. Virus Hanta gây ra những bệnh gì?

Hiện nay, cơ chế gây bệnh của virus Hanta vẫn chưa được nghiên cứu kỹ lưỡng do thiếu dữ liệu trên mô hình thực nghiệm. Virus này có thể gây ra nhiều dạng bệnh khác nhau ở con người, từ không triệu chứng đến các triệu chứng nặng nhẹ khác nhau. Có hai dạng bệnh nặng phổ biến là Hội chứng phổi (HPS) và Hội chứng thận kèm sốt xuất huyết (HFRS).

Hội chứng phổi (HPS)

Đối với Hội chứng phổi, virus gây ra nhiều tác động lên phổi, gan, túi mật. Trong đó, phổi là bộ phận chịu ảnh hưởng nhiều nhất. Ở giai đoạn đầu của bệnh, người bệnh có các triệu chứng giống như cúm thông thường, bao gồm: sốt, ho, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi, mất sức,… Khoảng từ 4 đến 10 ngày sau khi bị nhiễm bệnh, người bệnh bắt đầu có các triệu chứng nặng hơn: sốt cao, ho, khó thở, thở nhanh,… có thể gây ra tình trạng suy hô hấp.

Hội chứng thận kèm sốt xuất huyết (HFRS)

Ở Hội chứng thận kèm sốt xuất huyết, có sự tăng tính thấm của mạch máu, dẫn đến giảm huyết áp và gây ra rối loạn chức năng điều hòa nội tiết. Điều này ảnh hưởng đến hoạt động sinh lý của các bộ phận trong cơ thể, trong đó ảnh hưởng nặng nhất chính là đến thận. Người bệnh thường có biểu hiện sốt, đau cơ kéo dài từ 3 đến 7 ngày, sau đó có giảm tiểu cầu, hạ huyết áp và viêm nhiễm tiểu niệu. Tỷ lệ tử vong có thể từ 5 đến 10% tùy thuộc vào giai đoạn bệnh tiến triển.

Virus Hanta là nguyên nhân của hội chứng thận kèm sốt xuất huyết

Phương pháp chẩn đoán để phát hiện virus Hanta

Ai cần thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán virus Hanta?

- Người có những triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh do virus này gây ra, bao gồm các triệu chứng đã được đề cập ở phần trước. - Những người đã bị chuột cắn hoặc tiếp xúc với chất thải của chuột trong thời gian gần đây. - Người thường xuyên tiếp xúc với chuột, sống ở những nơi có nhiều chuột và các loài gặm nhấm khác hoạt động.

Những biểu hiện của virus Hanta rất giống với một số bệnh nguy hiểm khác như cúm A, cúm B, và dịch viêm phổi cấp do SARS-CoV-2 gây ra. Vì vậy, nếu bạn có các triệu chứng nghi ngờ, hãy đến gặp bác sĩ để được khám và làm các xét nghiệm chẩn đoán.

Cách chẩn đoán virus Hanta:

• Xét nghiệm vi khuẩn: Việc nuôi cấy mẫu bệnh phẩm có thể phát hiện có virus hay không. Tuy nhiên, phương pháp này mất nhiều thời gian và chỉ phù hợp cho mục đích nghiên cứu.

• Xét nghiệm PCR (Polymerase Chain Reaction): Đây là phương pháp nhanh và chính xác nhất để phát hiện virus trong máu hoặc mẫu cơ thể khác. Tuy nhiên, chi phí thực hiện khá cao nên không được sử dụng rộng rãi.

• Xét nghiệm miễn dịch: Bao gồm các xét nghiệm huyết thanh như miễn dịch huỳnh quang, miễn dịch enzyme,… để phát hiện các kháng thể tương ứng với virus.

PCR là phương pháp phát hiện virus Hanta nhanh chóng và chính xác

Biện pháp phòng tránh virus Hanta:

Hiện tại chưa có loại vaccine phòng virus Hanta cho con người, cũng chưa có loại thuốc chống virus đặc trị cho những bệnh do virus này gây ra. Để bảo vệ sức khỏe của bản thân và cộng đồng, mỗi người cần nâng cao ý thức phòng ngừa Hantavirus. Các biện pháp phòng tránh bệnh do virus Hanta gây ra:

• Diệt chuột và ngăn chúng xâm nhập vào khu vực sinh sống bằng cách đặt bẫy chuột, dọn dẹp nhà cửa thường xuyên.

• Hạn chế tiếp xúc với chuột, các loài gặm nhấm hoang dã và các sản phẩm, chất thải của chúng.

• Việc nuôi chuột thí nghiệm cần được thực hiện cẩn thận và đảm bảo an toàn vệ sinh và an toàn sinh học.

• Giữ gìn vệ sinh cá nhân và vệ sinh chung: rửa tay bằng xà phòng và nước sạch thường xuyên, đeo khẩu trang và áo quần bảo vệ khi phải làm việc trong môi trường không đảm bảo an toàn.

• Ngăn chuột xâm nhập vào các hộ nuôi trang trại.

Diệt chuột quanh khu vực sống để ngăn chặn sự lây nhiễm virus Hanta

Virus Hanta là nguyên nhân gây nên nhiều bệnh nguy hiểm cho con người, đặc biệt là ở những khu vực thiếu vệ sinh khiến động vật gặm nhấm sinh sôi, phát triển. Để phòng tránh virus Hanta, mọi người cần thực hiện tốt các biện pháp phòng bệnh và diệt chuột, làm sạch môi trường sống luôn sạch sẽ, thoáng đãng. Nếu nghi ngờ mắc virus, cần điều trị sớm tại các cơ sở y tế.