Khám phá xu hướng mới trong thị trường crypto - Phần 1: LSDfi

Thị trường tiền điện tử đã trải qua nhiều chu kỳ tăng trưởng mạnh với các xu hướng chính. Vậy xu hướng tiếp theo sẽ là gì?

Lời mở đầu

Thị trường cryptocurrency thu hút nhiều nhà đầu tư bởi tốc độ tăng trưởng đáng kinh ngạc. Vốn hóa tăng gấp trăm lần sau mỗi chu kỳ, và luôn có những đồng coin tăng trưởng đột phá. Tuy nhiên, lợi nhuận lớn đi đôi với rủi ro, không phải dự án nào cũng đạt được mục tiêu tăng trưởng. Để giảm thiểu rủi ro và tăng cơ hội lợi nhuận, cộng đồng crypto đã học được rằng đầu tư theo xu hướng là quan trọng.

Mỗi mùa bull đều có một xu hướng chính và các xu hướng phụ tạo nên bức tranh tổng thể của mùa đó. Chúng ta đã chứng kiến ICO, DeFi summer, GameFi season. Câu hỏi đặt ra là, xu hướng lớn tiếp theo của thị trường crypto sẽ là gì?

Để một xu hướng trở thành tâm điểm dẫn dắt thị trường, trước hết nó cần đủ mới lạ và hấp dẫn. Quan trọng nhất, xu hướng đó phải giúp nhà đầu tư kiếm được nhiều tiền trong thời gian ngắn.

Với xã hội nói chung và thị trường đầu tư nói riêng, kiếm tiền là yếu tố quyết định để thu hút người tham gia. Chiến lược truyền thông hiệu quả nhất là “truyền thông thực chứng”. Qua những người tham gia và làm giàu từ thị trường, nhiều người khác sẽ làm theo.

Cần nhấn mạnh rằng để một xu hướng hoạt động tốt, cần có dòng tiền xã hội dồi dào, tức là xu hướng phải phù hợp với điều kiện vĩ mô để đảm bảo rằng các “người chơi mới” có sẵn tiền. Nếu xét trên phạm vi rộng hơn về kinh tế xã hội, đây là hoạt động thu hút tiền sau khi bơm, còn khi dòng tiền trong xã hội bị thắt chặt, đó là lúc bắt đầu quá trình gom tài sản giá rẻ.

Kể từ khi thị trường rơi vào mùa đông từ cuối năm 2021 đến nay, chúng ta đã thấy nhiều mảnh ghép mới, bao gồm: LSDfi, Layer 2, SocialFi, RWA. Chuỗi bài viết này sẽ giúp chúng ta khám phá từng xu hướng nổi bật của thị trường để tìm ra mảnh ghép hoàn hảo cho mùa bull tiếp theo.

Memecoin là phần không thể thiếu của thị trường cryptocurrency, tuy nhiên nó hoạt động theo cách riêng biệt và khác với thị trường chính, do đó chuỗi bài viết sẽ không đề cập đến.

Chuỗi bài viết này hy vọng sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về các xu hướng tiềm năng cho chu kỳ tới, cũng như những kiến thức tổng hợp về từng mảnh ghép, giúp bạn dễ dàng thích nghi khi trend mới xuất hiện.

LSDfi - Mô hình kinh tế dựa trên token liquid staking

Như bạn đã biết, khi stake token vào giao thức, token đó thường bị khóa và mất tính thanh khoản. Các giao thức LSD (liquid staking derivatives) ra đời để giải quyết vấn đề này.

• Chi tiết về LSD

Khi stake token vào các giao thức LSD, bạn sẽ nhận được một token tương ứng với tỷ lệ 1:1 (gọi là liquid staking token). Khi cần, bạn có thể đổi token này để lấy lại tài sản đã stake.

Và kinh tế xoay quanh LST (liquid staking token) bắt đầu từ đây. Bạn có thể sử dụng LST tham gia vào các hoạt động tại các giao thức hỗ trợ như giao dịch, cho vay/đi vay, cung cấp thanh khoản,...

Không chỉ giúp giải phóng thanh khoản và tăng cường bảo mật cho giao thức, LSDfi còn mang lại cơ hội kiếm lợi nhuận cho người dùng.

Tiềm năng của LSDfi

LSDfi bắt đầu nổi lên từ đầu năm 2023 nhờ ảnh hưởng của bản cập nhật Ethereum Shanghai (Shapella). Cập nhật này cho phép người dùng linh hoạt stake và unstake, thúc đẩy tăng trưởng tỷ lệ stake và khởi nguồn cho trend LSDfi.

Tỷ lệ ETH được stake so với tổng cung hiện chỉ khoảng 21,99%, thấp hơn so với các mạng khác (Solana 71%, Cardano 63%, Aptos 86%, Sui 81%,...). Khi tỷ lệ stake tăng lên trong tương lai, các dự án thuộc hệ sinh thái LSDfi sẽ có lợi.

LSD mới phát triển mạnh trên Ethereum hiện tại, nhưng khi mở rộng sang các chuỗi khác, LSDfi hứa hẹn sẽ còn bùng nổ hơn.

Câu chuyện về LSDfi không dừng lại ở đây, khi các giao thức reStaking xuất hiện. Những giao thức này cho phép người dùng tiếp tục stake lại các liquid staking token đã được stake một lần, sau đó các restake token này tiếp tục tham gia vào hệ sinh thái LSDfi.

Dòng vốn tiếp tục được nhân lên, liệu sẽ có reStake của reStake trong tương lai không?

Câu chuyện này gợi nhớ tác giả về sản phẩm CDO (Collateralized Debt Obligation) trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Các nhà đầu tư đóng gói các khoản nợ dưới chuẩn thành các Synthetic CDO để bán, rồi tiếp tục đóng gói các Synthetic CDO lại và tạo ra CDO của CDO. Sau đó, họ thậm chí còn đóng gói thêm một lần nữa để tạo ra CDO tầng 3. Năm 2007, giá trị thị trường CDO đạt 62 nghìn tỷ USD, vượt cả GDP thế giới năm 2007 là 58,35 nghìn tỷ USD. CDO là một trong những nguyên nhân góp phần gây ra cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.

Các mảnh ghép trong hệ sinh thái LSDfi

Quay lại chủ đề LSDfi - Tài chính Liquid Staking Derivatives, hãy cùng xem xét các mảnh ghép trong hệ sinh thái này:

- Nhà cung cấp Liquid Staking: Các giao thức cung cấp dịch vụ staking, bao gồm các giao thức phi tập trung như Lido, Rocket Pool,... và các dịch vụ tập trung như Coinbase, Binance.

- CDP Stablecoin: CDP là viết tắt của Collateral Debt Position, có nghĩa là các vị thế nợ được thế chấp. Các giao thức CDP cho phép người dùng sử dụng LSD token làm tài sản thế chấp để mint stablecoin.

- DEX: Các giao thức cho phép người dùng giao dịch LST.

- Thị trường tiền tệ: Các giao thức hỗ trợ người dùng thế chấp LST để vay tài sản.

- Chỉ số LSD: Sản phẩm cho phép người dùng đầu tư vào 'rổ' các token LSD theo tỷ lệ của các dự án. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro trong quá trình đầu tư bằng cách đa dạng hóa danh mục thay vì chỉ nắm giữ một loại token.

- Chiến lược lợi nhuận: Sản phẩm hướng đến tối đa hóa lợi nhuận từ LST người dùng nắm giữ thông qua cung cấp thanh khoản, vay-thế chấp, restaking,...

Các dự án nổi bật

Hãy cùng khám phá một số dự án nổi bật trong hệ sinh thái LSDfi cập nhật đến tháng 9 năm 2023.

Pendle Finance

Pendle Finance là dự án thuộc lĩnh vực Chiến lược Lợi nhuận trong hệ sinh thái LSDfi. Pendle nhắm đến việc giúp người dùng quản lý và tối đa hóa lợi tức từ các token sinh lợi.

Ra mắt từ giữa năm 2021, nhưng chỉ sau khi tập trung vào mô hình LSDfi thì Pendle mới thực sự phát triển mạnh, đặc biệt sau khoản đầu tư từ Binance Labs.

Mô hình hoạt động

Pendle sử dụng phương pháp tách phần vốn và lợi nhuận tương lai của token có lợi nhuận, rồi xây dựng các công cụ để cho phép người dùng giao dịch chúng một cách độc lập. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn dưới đây.

Pendle có 3 phần chính:

• Phân tách lợi nhuận: Đóng gói và tách riêng phần vốn và lợi nhuận.
• AMM Pendle: AMM đặc biệt dành cho token vốn và lợi nhuận.
• vePENDLE: Mô hình veToken của Pendle.

Phân tách lợi nhuận

Đây là phần đặc biệt của Pendle. Đầu tiên, khái niệm token sinh lợi là token có khả năng mang lại lợi nhuận. Ví dụ, ETH không sinh lợi, nhưng khi bạn stake ETH với Lido và nhận về stETH, thì stETH là token sinh lợi, vì giữ stETH mang lại lợi nhuận trong tương lai từ giao thức.

Khi người dùng nộp token sinh lời vào Pendle, hệ thống chuyển đổi thành token mới gọi là SY (standardized yield tokens) theo tiêu chuẩn EIP-5115 do dự án phát hành. Sau đó, hệ thống tạo ra hai token khác:

• PT (principal token): Token gốc, biểu thị vốn đầu tư ban đầu. Sau khi đáo hạn, PT có thể quy đổi lại tài sản gốc theo tỷ lệ 1:1.
• YT (yield token): Token lợi nhuận, biểu thị số tiền lãi bạn nhận được khi đáo hạn.

Token PT và YT là những yếu tố chính trong mô hình giao dịch lợi suất của Pendle, được giao dịch qua một AMM đặc biệt, đây cũng là phần quan trọng thứ hai của Pendle.

AMM Pendle

AMM là nơi diễn ra giao dịch của PY và YT. Theo tài liệu từ Pendle, đường cong AMM có thể tùy chỉnh để đối phó với biến động lợi suất. Sự biến đổi lợi suất dự đoán được và ít hơn biến động giá, giúp Pendle tập trung thanh khoản, tăng độ sâu thị trường, và giảm trượt giá trong hoạt động AMM.

Kỹ thuật này tương tự mô hình thanh khoản tập trung, bạn có thể tìm hiểu thêm trong bài viết: Chuẩn bị hành trang đón sóng Concentrated Liquidity (Phần 2).

vePENDLE

Pendle dùng mô hình veToken cho token gốc PENDLE. Người dùng có thể khóa PENDLE trong thời gian dài nhất là 2 năm để nhận vePENDLE, thời gian khóa càng lâu thì số vePENDLE nhận được càng nhiều.

Quyền lợi khi nắm vePENDLE:

- Người sở hữu vePENDLE được nhận toàn bộ lợi nhuận tích lũy từ YT. Pendle phân phối toàn bộ 3% phí thu được cho holder vePENDLE.

- Lợi nhuận từ PT đã đáo hạn chưa đổi cũng được chia cho vePENDLE holder theo tỷ lệ nắm giữ.

- vePENDLE holder cung cấp thanh khoản cho pool được tăng thêm thưởng tối đa 250% theo số vePENDLE nắm giữ.

- vePENDLE holder tham gia bỏ phiếu pool nhận 80% phí giao dịch từ pool đó.

- vePENDLE holder có quyền tham gia quản trị giao thức bằng cách bỏ phiếu khuyến khích thanh khoản.

Từ lợi ích thứ tư và thứ năm dành cho holder vePENDLE, có thể thấy Pendle muốn khuyến khích người dùng tham gia quản trị của họ. Ai nắm giữ nhiều vePENDLE sẽ có quyền kiểm soát các chương trình khuyến khích theo ý họ, điều này không ảnh hưởng đến các nhà đầu tư nhỏ, nhưng rất quan trọng với những tổ chức lớn, tạo ra cuộc chiến giành quyền kiểm soát vePENDLE - Cuộc Chiến Pendle.

Các cách kiếm lợi với Pendle Finance

Trước khi tìm hiểu cách kiếm lợi với Pendle, hãy nhớ lại cách SY token tách gốc và lợi suất.

Ví dụ bạn gửi 1 stETH vào Pendle với kỳ hạn 26/12/2024, lãi suất 4,1%. Ngay bây giờ bạn sẽ nhận được:

• 1 PT-stETH trị giá 0,959 ETH
• 1 YT-stETH trị giá 0,041 ETH

Số lượng PT-stETH có giá trị 0,959 ETH vì hệ thống đã cắt 0,0041 ETH lợi nhuận tương lai từ phần gốc mà bạn đã nạp vào hệ thống để trả trước cho bạn. Nếu muốn chốt lợi ngay, bạn có thể bán YT-stETH trong pool để nhận ETH sử dụng cho mục đích khác. Còn phần gốc, đến ngày đáo hạn 1 PT-stETH sẽ được đổi lấy 1 ETH.

Bạn phải đầu tư thời gian chờ đợi, nhưng nếu không muốn chờ, bạn có thể bán ngay PT-stETH với giá đã bị chiết khấu lợi suất thông qua AMM của Pendle.

Từ đây, các chiến lược khai thác lợi nhuận trên Pendle được triển khai cho tất cả người dùng.

Chiến lược lợi nhuận cố định (Fixed-Yield Strategy)

Mua PT-token với mức giá giảm là chiến lược thông minh. Vì 1 PT-token có thể đổi được 1 token gốc khi đến hạn, bạn có thể mua PT-token từ người muốn bán sớm với giá giảm.

Như trong ví dụ trên, với lãi suất 4,1% trên stETH, bạn chỉ cần bỏ ra 0,959 ETH để mua 1 PT-stETH, token sẽ đổi lại 1 ETH khi đáo hạn.

Chiến lược này phù hợp cho những ai tin tưởng giá trị tài sản sẽ tăng trong tương lai và muốn giữ lâu dài để hưởng lợi từ lợi suất cố định và tăng giá của tài sản gốc.

Chiến lược lợi nhuận dài hạn

Mua YT-token là chiến lược dài hạn. Khi bạn mong đợi lợi suất của yield-bearing tokens tăng, hãy mua vào và bán ra để hưởng chênh lệch giá.

Tham gia cung cấp thanh khoản

Một chiến lược phổ biến cho các whales là cung cấp thanh khoản. Khi cung cấp thanh khoản cho pool, người dùng nhận được phí giao dịch, token PENDLE khuyến khích, PT fixed yield và phần thưởng từ tài sản sinh lời cơ sở. Nếu nắm giữ vePENDLE, người cung cấp thanh khoản có thể tăng phần thưởng lên tối đa 250%.

Khả năng phát triển

Pendle hướng tới mục tiêu trở thành giao thức quản lý lợi suất tổng thể. Hiện tại, Liquid Staking chỉ là một mảng Pendle khai thác. Trong tương lai, dự án có thể mở rộng sang nhiều lĩnh vực liên quan đến sinh lời, tiềm năng phát triển rất lớn.

Một sản phẩm nổi bật mới được Pendle hỗ trợ gần đây là RWA, thể hiện tầm nhìn xa của dự án.

Pendle đang tập trung phát triển multi-chain, hiện đã hỗ trợ Ethereum, Arbitrum, Optimism và BNBChain, và dự kiến mở rộng thêm nhiều chain khác trong tương lai.

TVL của Pendle hiện đạt 159 triệu USD, tăng 10 lần so với đầu năm 2023. Đây là mức tăng trưởng ấn tượng trong khi nhiều nền tảng khác đang sụt giảm TVL.

Tóm lại, yield-trading là một lĩnh vực mới trong DeFi. Pendle Finance đang dẫn đầu xu hướng với sản phẩm ổn định và được hỗ trợ bởi các tên tuổi lớn như Binance Labs, HashKey và CMS Holdings.

Khó khăn của Pendle là giải thích sản phẩm cho người dùng và duy trì vị trí dẫn đầu. Tuy nhiên, dự án có tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong tương lai.

EigenLayer

EigenLayer là một dự án tiên phong trong mô hình reStaking, cho phép người dùng tiếp tục stake lại token đã stake để kiếm thêm lợi nhuận và tăng cường bảo mật mạng lưới.

Một thách thức lớn đối với blockchain là duy trì sự phân quyền, đặc biệt trên Ethereum. Các ứng dụng trung gian và ứng dụng không tương thích EVM cần tạo mạng lưới tin cậy riêng, tiêu tốn tài nguyên. Khi số lượng ứng dụng tăng, sự phân quyền của bảo mật giảm.

EigenLayer giải quyết vấn đề này bằng mô hình reStaking, tập trung hóa và điều hướng lượng lớn LST của người dùng để tăng cường bảo mật mạng lưới.

Cấu trúc hoạt động của EigenLayer bao gồm hai phần:

Pooled Security: Tập trung tài nguyên từ nhiều nguồn để tạo ra khả năng bảo mật theo định hướng của validator.

Free-market Governance: Cho phép validator chọn cung cấp bảo mật cho ứng dụng hoặc giao thức cụ thể, tự thiết lập quy tắc và điều kiện, tạo ra môi trường quản trị tự do và cạnh tranh.

EigenLayer đang xây dựng một hệ thống bảo mật cho mạng lưới bằng cách gom tài nguyên vào một pool duy nhất. Sau đó, các giao thức cần bảo mật có thể đấu giá để điều hướng pool đến dApp của họ, tạo ra mô hình kinh tế cho EigenLayer.

EigenLayer đã nhận đầu tư trị giá 64,5 triệu USD từ nhiều quỹ lớn như Coinbase Ventures, Blockchain Capital, và Polychain Capital.

Sử dụng LST để đảm bảo an ninh mạng là hướng đi mới trong DeFi, và sự phát triển của lĩnh vực LSDfi hứa hẹn sẽ mở ra một thị trường bảo mật đầy tiềm năng cho EigenLayer.

Lybra Finance

Lybra Finance là một dự án CDP cho phép người dùng sử dụng LST để tạo ra stablecoin eUSD. eUSD có khả năng sinh lời do tài sản gốc thế chấp ở Lybra (ETH hoặc staked ETH) là những tài sản tạo ra thu nhập, vì vậy eUSD cũng được hưởng phần lãi đó miễn là vẫn giữ eUSD. Ngoài ra, eUSD có thể được dùng trong các hoạt động DeFi khác để gia tăng lợi nhuận.

Ngoài eUSD, phiên bản Lybra v2 còn cung cấp stablecoin peUSD đa chuỗi. Trong khi eUSD là stablecoin có khả năng sinh lời, peUSD là stablecoin không sinh lời và được neo giá 1:1 với eUSD.

Lybra hoạt động theo ba cơ chế chính:

Minting

eUSD và peUSD được tạo ra qua 2 loại vault:

• Rebase Vault: Sử dụng rebase LST (các token được điều chỉnh định kỳ) để mint eUSD.
• Non-Rebase Vault: Sử dụng non-rebase LST để mint peUSD, hoặc có thể chuyển đổi eUSD thành peUSD theo tỷ lệ 1:1.

Để duy trì peg ổn định cho eUSD so với USD, Lybra yêu cầu mức thế chấp tối thiểu là 150%. Có nghĩa là, để tạo ra 100 eUSD hoặc peUSD, bạn cần đảm bảo lượng LST thế chấp có giá trị ít nhất 150 USD.

Sự ra mắt peUSD trong phiên bản Lybra v2 là một bước tiến chiến lược, mang lại sự tự tin cho người dùng khi dùng stablecoin này trong các hoạt động DeFi mà không cần lo về lợi suất từ LST.

Quyền đổi chắc chắn

Đổi eUSD hoặc peUSD lấy tài sản gốc ban đầu. Bạn có thể đổi lấy ETH bất cứ lúc nào, và Lybra thu phí 0,5% (có thể thay đổi theo quyết định của Lybra Community DAO).

Thanh lý

Khi tỷ lệ thế chấp giảm dưới 150%, tài sản thế chấp sẽ tự động bị thanh lý. Lybra khuyên người dùng nên duy trì tỷ lệ thế chấp trên 200%.

Vì stablecoin cần phổ biến và có nhiều ứng dụng thực tế, đã có lúc eUSD chiếm hơn 80% thị phần. Dù thời gian gần đây thị phần giảm do cạnh tranh từ các giao thức CDP khác, Lybra vẫn dẫn đầu và duy trì vị thế. Chúng ta sẽ tiếp tục theo dõi sự tiến triển của dự án.

Trên đây là những dự án nổi bật trong lĩnh vực LSDfi được tác giả đánh giá cho đến tháng 9/2023. Ngoài những dự án đã đề cập, còn rất nhiều dự án khác trong các lĩnh vực liên quan của LSDfi.

Tạm thời kết thúc

LSDfi là lĩnh vực tôi rất yêu thích và tin rằng sẽ phát triển mạnh mẽ trong chu kỳ tới do khả năng mở rộng đáng kinh ngạc dù có tính chất hơi giống ponzi.

Từ việc stake ETH để nhận stETH đã là một hình thức tạo ra token mới. Sau đó, việc dùng stETH để thế chấp và mint ra stablecoin LSD cũng giống như thế chấp hư vô để tạo thêm hư vô. Sau đó, stablecoin lại tiếp tục được lưu thông trong hệ sinh thái DeFi, chưa kể đến các giao thức restaking. Cả hệ thống LSDfi đang hoạt động nhờ yield từ stake ETH và lạm phát của native token các giao thức.

Mặc dù có vẻ không bền vững, mô hình này đang thúc đẩy hệ sinh thái phát triển nhanh chóng và mạnh mẽ. Trong giai đoạn chuyển tiếp, những dự án có mô hình bền vững có thể kiểm soát lạm phát và tiến tới sự phát triển ổn định.

Mặc dù đã xuất hiện từ năm 2021, nhưng LSDfi mới thực sự phát triển và trở nên rõ ràng từ đầu năm 2023. Cuộc cạnh tranh giữa các giao thức staking đã xác định những người dẫn đầu, nhưng các mảng khác trong hệ sinh thái vẫn đang trong quá trình phát triển, và chúng ta còn một chặng đường dài với LSDfi phía trước.

Kudō