Bài viết được tư vấn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Vũ Thị Duyên - Bác sĩ Thận - Nội tiết - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour Hải Phòng. Bác sĩ có hơn 11 năm kinh nghiệm trong khám chữa bệnh nội khoa chung đặc biệt chuyên sâu về thận - Nội tiết.

Kháng insulin là một hiện tượng lâm sàng gây ra nhiều bệnh như đái tháo đường type 2, tiền đái tháo đường (rối loạn dung nạp glucose), béo phì, rối loạn lipid máu và tăng huyết áp. Tất cả thuộc về hội chứng chuyển hóa. Những vấn đề trong hệ thống tín hiệu insulin là cơ chế chủ chốt dẫn đến kháng insulin.

Insulin là một hormone quan trọng giúp mô phát triển, tăng trưởng và duy trì cân bằng nội môi glucose trong và ngoài tế bào. Tuyến tụy sản xuất insulin, giúp kiểm soát glucose trong máu bằng cách ức chế sản xuất glucose ở gan và tăng cường hấp thu glucose vào cơ xương và mô mỡ. Kháng insulin

Cơ chế đề kháng insulin được nghiên cứu chủ yếu dựa trên mô hình động vật và con người. Các nhà sinh lý sử dụng đồng vị phóng xạ để theo dõi con đường chuyển hóa glucose qua cơ xương, cơ tim, mô mỡ và gan. Tìm hiểu cho thấy cơ xương là nơi chủ yếu hấp thụ glucose dưới tác động của insulin. Khi glucose vào tế bào, nó sẽ được lưu trữ dưới dạng glycogen hoặc được oxy hóa tạo năng lượng.

Trong tế bào mỡ, insulin ức chế enzyme ly giải lipid, thúc đẩy lưu trữ glucose dưới dạng lipid. Đối với tế bào gan, insulin không chỉ kích hoạt vận chuyển glucose mà còn ngăn chặn sản xuất và giải phóng glucose, đồng thời tăng tổng hợp glycogen.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng trong điều kiện tăng đường huyết, tổng hợp glycogen là đường chính để chuyển hóa glucose, nhất là khi có kháng insulin. Hiện tượng này dẫn đến việc tế bào không hấp thụ glucose thêm nữa, góp phần làm tăng đường huyết.

Ức chế các enzyme chuyển hóa từ glucose tổng hợp glycogen và lipid là hậu quả của kháng insulin, đặt nền móng cho bệnh đái tháo đường type 2.

Trong điều trị đái tháo đường type 2, sự đề kháng insulin là đặc điểm phân biệt so với đái tháo đường type 1. Tế bào không còn nhạy cảm với insulin, giảm hấp thụ glucose, điều trị tập trung vào việc tăng sự nhạy cảm với insulin. Thuốc tăng nhạy cảm insulin giúp tăng vận chuyển glucose vào mô gan, mô mỡ và cơ vân, ngăn chặn sản xuất glucose và tăng tổng hợp glycogen.

Trong phòng ngừa đái tháo đường, việc giảm đề kháng insulin là quan trọng. Tăng cường vận động thể lực giúp tăng sự nhạy cảm của tế bào, tăng tiêu hao năng lượng và giảm đề kháng insulin. Những người có nguy cơ kháng insulin, như béo phì, cần tăng cường hoạt động thể lực để phòng ngừa đái tháo đường type 2.

Tóm lại, kháng insulin góp phần làm tăng đường huyết và là nguyên nhân chính của bệnh đái tháo đường type 2. Điều trị và phòng ngừa đều tập trung vào việc giảm đề kháng insulin.

Bài viết tham khảo nguồn: NCBI, diabetes.diabetesjournals.org