Buzz
Tắt và bật máy tính là điều chúng ta thường làm, nhưng bạn đã bao giờ tự hỏi khi nhấn nút nguồn thì điều gì sẽ xảy ra chưa?Khi nhấn nút nguồn, điện sẽ được cấp vào máy
Khi nhấn nút nguồn, máy tính bắt đầu nhận điện và truyền vào các linh kiện bên trong như bo mạch chủ, CPU, ổ đĩa, bộ xử lý đồ họa, và nhiều linh kiện khác.CPU khởi động UEFI hoặc BIOS
Bây giờ khi đã có nguồn điện, CPU bắt đầu hoạt động và công việc đầu tiên của nó là tải một phần mềm nhỏ, thường được lưu trữ trong một con chip trên bo mạch chủ. Trước đây, phần mềm này được gọi là BIOS (Basic Input / Output System). Còn trên các máy tính hiện đại, giải pháp thay thế cho BIOS chính là UEFI (Unified Extensible Firmware Interface).
UEFI bắt đầu kích hoạt các phần cứng
BIOS hoặc UEFI lưu trữ cấu hình mà bạn hoặc nhà sản xuất đã thiết lập cho máy tính trong một con chip đặc biệt trên bo mạch chủ. Thường thì con chip này được cấp nguồn bởi một cục pin mà chúng ta hay gọi là “pin CMOS”.
Khi UEFI đã load xong, nó sẽ kiểm tra các phần cứng để xác định liệu chúng hoạt động bình thường hay không. Ví dụ, nếu máy tính của bạn không có RAM, UEFI sẽ phát ra tiếng beep và hiển thị thông báo lỗi, dừng quá trình boot lại. Quá trình kiểm tra này được gọi là POST (Power On Self Test). Sau đó, UEFI sẽ tiếp tục kích hoạt các phần cứng còn lại của PC.Trong quá trình này, bạn có thể thấy biểu tượng của nhà sản xuất máy tính hoặc bo mạch chủ hiện ra, thường bạn sẽ nhấn nút để truy cập vào giao diện UEFI tùy chỉnh. Tuy nhiên, nhiều máy tính hiện đại vượt qua giai đoạn này rất nhanh, do đó bạn cần phải vào menu Boot Options của Windows để truy cập giao diện UEFI.UEFI nhượng quyền cho bộ nạp khởi động
Sau khi đã hoàn tất kiểm tra và kích hoạt phần cứng, UEFI sẽ tìm kiếm 'boot device' để khởi động hệ điều hành. Thông thường, thiết bị khởi động chính là ổ đĩa trong máy, nhưng đôi khi, trong một số trường hợp, người dùng sẽ cần khởi động từ một ổ USB, từ ổ DVD (để cài đặt hệ điều hành) hoặc từ một địa chỉ mạng cụ thể. Để đơn giản, chúng ta sẽ tập trung vào trường hợp phổ biến nhất: khởi động từ hệ điều hành đã cài đặt trên ổ đĩa.Bootloader đảm nhận việc khởi động hệ điều hành
Bootloader trên các máy tính chạy Windows được gọi là Windows Boot Manager (Bootmgr.exe), trên các hệ thống Linux thường là GRUB, còn trên máy Mac là boot.efi (đối với Mac dùng chip Intel, còn Mac dùng chip Apple Silicon thì tôi chưa có thông tin, chỉ biết chúng khác biệt khá nhiều).Nếu bootloader gặp lỗi, quá trình khởi động sẽ bị gián đoạn; nếu không, nó sẽ tiếp tục nhiệm vụ của mình mà không gặp trục trặc.
Trên Windows, Windows Boot Manager sẽ bắt đầu một chương trình khác được gọi là Windows OS Loader. Chương trình này sẽ tải các trình điều khiển phần cứng cần thiết để chạy kernel - phần lõi của hệ điều hành - và sau đó chạy kernel. Kernel tải các cấu hình hệ thống từ Registry vào bộ nhớ RAM để bắt đầu hoạt động, sau đó nó sẽ tìm kiếm các trình điều khiển phần cứng còn lại cần thiết để khởi động cùng hệ điều hành. Lúc này, kernel sẽ chạy một chương trình khác có tên là quản lý phiên làm việc (Smss.exe) để bắt đầu một phiên làm việc mới, tải các kernel cần thiết, sau đó bạn sẽ thấy màn hình chào mừng và màn hình đăng nhập.
Trên Linux, GRUB sẽ tải kernel của Linux, kernel tiếp tục gọi một chương trình khác được gọi là systemd để khởi động các dịch vụ và các tiến trình khác trước khi hiển thị màn hình đăng nhập cho người dùng.
Khi đến đây, máy tính đã hoàn tất quá trình khởi động và bạn đã có thể bắt đầu sử dụng nó.
Tham khảo: How To Geek
