Trong trường hợp xe bị tai nạn, các hệ thống an toàn trên xe ô tô sẽ tự động hoạt động để bảo vệ người trong xe tránh khỏi thương tích. Mỗi loại xe có cách hoạt động khác nhau, nhưng chung quy là khi có va chạm mạnh xảy ra, các thiết bị an toàn sẽ được kích hoạt để đảm bảo an toàn cho hành khách và tài xế.
Các tính năng an toàn bị động trên xe ô tô
Các tính năng an toàn hoạt động bị động sẽ được kích hoạt ngay sau khi xảy ra va chạm hoặc tai nạn. Các tính năng này được thiết kế để bảo vệ hành khách trong xe khi có tai nạn nghiêm trọng, giảm thiểu nguy cơ chấn thương và tử vong.
Khu vực hấp thụ lực va chạm (Crumple Zone)
Đây là các vùng ở phía trước và phía sau của xe được thiết kế để biến dạng và hấp thụ lực va chạm, giảm thiểu lực tác động vào khoang lái và hành khách. Các vùng này có khả năng hấp thụ khoảng 40-50% lực va chạm.
Khung cabin của xe
Khung bao bọc xung quanh cabin xe làm từ thép cường độ cao hoặc nhôm, có vai trò như một lồng thép bảo vệ hành khách. Khung cabin được thiết kế để duy trì hình dạng và không gian bên trong khi xảy ra va chạm.
Cột lái tự sụp
Khi xảy ra va chạm, cơ thể của người lái sẽ có xu hướng di chuyển về phía trước. Vị trí ngực của người lái nằm ngay trước vô-lăng, và nếu bị tác động mạnh, có thể gây chấn thương nguy hiểm. Cột lái tự sụp được thiết kế để giảm thiểu nguy cơ chấn thương khi va chạm vào vô-lăng. Thay vì sử dụng trục cứng, cột lái tự sụp được làm từ ống lồng. Khi xảy ra va chạm từ phía trước, hệ thống lái bị ép và đoạn ống lồng này sẽ bị nén lại để hấp thụ lực va chạm, từ đó giúp vô-lăng không va vào ngực người lái.
Túi khí (Airbag)
Các túi khí được lắp đặt ở vị trí như vô lăng, taplo, cửa sổ hoặc ghế, được bơm khí nén khi xảy ra va chạm để bảo vệ cơ thể hành khách và giảm thiểu chấn thương. Hệ thống túi khí được điều khiển bởi bộ điều khiển túi khí (ACU), nhận tín hiệu từ các cảm biến va chạm. Thời gian phản ứng của túi khí rất nhanh, chỉ khoảng 0,04 giây.
Dây đai an toàn (Seatbelt)
Đây là dây đai được gắn trên ghế xe, giữ người ngồi không bị rơi ra ngoài khi xảy ra va chạm. Dây đai an toàn có thể giảm tỷ lệ tử vong do tai nạn giao thông khoảng 45-50%. Có hai loại dây an toàn: dây an toàn hai điểm (buộc quanh eo) và dây an toàn ba điểm (buộc quanh eo và vai). Dây an toàn ba điểm được xem là hiệu quả hơn trong việc ngăn ngừa chấn thương ở ngực và đầu.
Gập ghế đúng vị trí
Một số dòng xe hạng sang như Mercedes được trang bị chế độ tự động đưa ghế ngồi về vị trí thẳng đứng sau va chạm, giúp người ngồi không bị trượt khỏi dây an toàn.
Cơ chế mở cửa tự động là trang bị cần thiết trên hầu hết các loại xe hiện nay, giúp cứu hộ người trong xe khi xảy ra tai nạn và người bị thương không thể tự mở cửa.
Đèn cảnh báo nguy hiểm sẽ tự động bật khi xe phanh gấp hoặc đâm vào vật cản, cảnh báo nguy hiểm cho các phương tiện khác.
Cần gạt mưa thường được kích hoạt khi xe va chạm vì vị trí của nó dễ bị tác động khi có va chạm xảy ra, đặc biệt là khi bị nước, dầu hoặc chất lỏng bắn lên.
Cửa mở tự động là tính năng an toàn quan trọng trên các loại xe, giúp người bị nạn trong xe có thể dễ dàng thoát ra trong trường hợp khẩn cấp.
Đèn cảnh báo nguy hiểm tự động hoạt động khi có va chạm hoặc phanh gấp, giúp cảnh báo nguy hiểm cho các phương tiện xung quanh.
Khi xảy ra va chạm, hệ thống tự động đưa ghế ngồi về vị trí thẳng đứng là tính năng đặc biệt trên các dòng xe cao cấp như Mercedes, giúp người ngồi không bị trượt khỏi dây an toàn.
Động cơ dưới sàn xe hơi
Động cơ của xe thường có trọng lượng trung bình từ 140-320 kg, được đặt trước tài xế và hành khách. Để tránh tình trạng động cơ trở thành mối nguy hiểm nặng khi va chạm mạnh, khung sườn được thiết kế để đảm bảo an toàn, khiến động cơ trượt xuống phía dưới khoang hành khách khi bị va đập.
Các tính năng an toàn chủ động trên ô tô
Các tính năng công nghệ chủ động bảo vệ an toàn giúp tài xế giảm thiểu nguy cơ tai nạn hoặc va chạm bằng cách cảnh báo hoặc can thiệp. Các tính năng này hỗ trợ người lái xe, giúp giảm thiểu rủi ro tai nạn khi lái xe.
Các hệ thống an toàn này hoạt động tự động, dựa trên cảm biến, camera, radar hoặc công nghệ thông minh khác để phát hiện và cảnh báo tình huống nguy hiểm, hoặc can thiệp vào hệ thống lái, phanh, động cơ.
Hệ thống phanh khẩn cấp tự động (AEB)
Hệ thống phanh khẩn cấp tự động (AEB) là tính năng quan trọng, có khả năng tự động phanh xe khi có nguy cơ va chạm với các phương tiện, người đi bộ, vật cản hoặc động vật trên đường. Sử dụng radar, laser và camera để quét đường đi phía trước và cảnh báo tài xế. Nếu tài xế không phản ứng kịp thời, hệ thống sẽ tự động phanh xe.
Hệ thống kiểm soát hành trình thích ứng (ACC)
Hệ thống ACC giúp tăng sự thuận tiện và thoải mái cho người lái xe. Sử dụng các cảm biến dựa trên camera hoặc radar để giảm hoặc duy trì tốc độ xe thông qua phân tích tốc độ của phương tiện phía trước. Có thể tự động dừng và khởi động xe trong điều kiện giao thông đông đúc.
Hệ thống chống bó phanh (ABS)
Hệ thống ABS giúp ngăn chặn bánh xe bị khóa cứng khi đạp phanh mạnh, tránh trượt đuôi xe hay mất lái. Điều chỉnh lực phanh cho từng bánh xe riêng biệt, giúp xe duy trì ổn định và dễ dàng điều khiển hơn.
Hệ thống cân bằng điện tử (ESC)
Hệ thống ESC giúp duy trì sự ổn định của xe khi có va chạm hoặc mất lái. Sử dụng các cảm biến để xác định độ trượt và hướng đi của xe. Khi phát hiện mất ổn định, hệ thống sẽ can thiệp bằng cách tự động phanh hoặc ngắt momen xoắn động cơ đến bánh xe.
Hệ thống hỗ trợ lái tự động (Active Steering Assist)
Hệ thống hỗ trợ lái tự động mới sử dụng cảm biến giống như công nghệ AEB. Thiết kế để tự động điều khiển xe tránh tai nạn khi AEB không đủ để ngăn va chạm. Hỗ trợ giữ xe không đâm vào các vật thể như lan can nếu lái xe không tập trung.
Hệ thống kiểm soát điểm mù (Blind Spot Monitor)
Hệ thống sử dụng radar để phát hiện phương tiện từ phía sau trong vùng điểm mù và hiển thị ánh sáng đỏ hoặc vàng cam trên kính cửa phù hợp. Các loại tiên tiến có thể cảnh báo khi nên đổi làn và ngăn ngừa va chạm khi đổi làn.
Trong thời đại hiện nay, hệ thống radar ngày càng cải tiến, giúp BSM phát hiện vật thể từ phía sau di chuyển nhanh hơn và từ xa hơn. Điều này giúp lái xe tránh nguy cơ va chạm khi đổi làn.
Hệ thống cảnh báo va chạm cắt ngang (Cross Traffic Alert)
Hệ thống này phát hiện các phương tiện, người đi xe đạp hoặc người đi bộ từ phía bên xe. Đây là công nghệ được tích hợp trên hầu hết mọi loại xe để hỗ trợ phát hiện nguy hiểm khi quay đầu và được gọi là hệ thống cảnh báo giao thông cắt ngang phía sau. Ngoài ra, công nghệ cảnh báo giao thông cắt ngang phía trước cũng ngày càng được sử dụng rộng rãi.
Tính năng phát hiện mệt mỏi của lái xe (Fatigue Detector)
Các dòng xe phổ biến có thể theo dõi hoạt động của người lái qua chân ga và vô-lăng, đo thời gian lái xe và phát hiện những hành vi bất thường cho thấy tình trạng mệt mỏi. Nếu xe nghi ngờ bạn đang lái mệt mỏi, nó sẽ kích hoạt cảnh báo chuông và hiển thị tin nhắn khuyên bạn nghỉ ngơi.
Phiên bản mới nhất của hệ thống EyeSight của Subaru sử dụng công nghệ nhận diện khuôn mặt để xác định hoạt động của mắt người lái và cảnh báo họ chú ý hoặc nghỉ ngơi. Ngoài ra, công nghệ này có thể nhận diện đến 5 người lái và sẽ điều chỉnh tư thế ghế và vị trí kính phù hợp cho từng người.
Hệ thống cảnh báo va chạm trước (Forward Collision Warning)
Tương tự như AEB, hệ thống này sử dụng radar hoặc cảm biến qua camera để giám sát khoảng cách giữa xe và các phương tiện hoặc người đi bộ phía trước để cảnh báo nguy cơ va chạm sắp xảy ra. Nếu phát hiện nguy cơ va chạm, hệ thống sẽ cảnh báo người lái qua âm thanh và đèn nhấp nháy trên bảng đồng hồ hoặc chiếu lên kính chắn gió. Tính năng này khác với AEB vì chỉ cảnh báo người lái mà không tự động phanh xe.
Hệ thống hỗ trợ nhận diện biển báo giao thông (Traffic-Sign Assist)
Hệ thống sử dụng camera để nhận diện biển báo tốc độ và cung cấp thông tin về giới hạn tốc độ cho người lái, đồng thời cảnh báo nếu xe vượt quá tốc độ cho phép. Trên một số mẫu xe như Holden Acadia, công nghệ này có thể kết hợp với chức năng giới hạn tốc độ để duy trì xe không vượt quá tốc độ giới hạn.
Hệ thống hỗ trợ tốc độ thông minh (Intelligent Speed Assist)
ISA là công nghệ đảm bảo an toàn sử dụng dữ liệu định vị GPS để xác định giới hạn tốc độ và cảnh báo nếu vượt quá. Hệ thống này có thể kết hợp với hệ thống kiểm soát hành trình thích ứng để điều chỉnh tốc độ xe phù hợp với giới hạn tốc độ.
Hệ thống cảnh báo rời làn đường (Lane-Departure Alert)
Công nghệ này dùng camera hướng xuống nhận dạng dấu làn đường và phát ra âm thanh hoặc rung vô-lăng khi phát hiện xe đi chệch làn. Trên Holden Acadia, hệ thống có thể rung nhẹ ghế lái để cảnh báo. Hoạt động trên cả làn giữa và 2 bên.
Hệ thống hỗ trợ giữ làn đường (Lane Keep Assist)
Hệ thống này hoạt động dựa trên cảnh báo rời làn đường, giúp điều khiển xe trở lại làn đường và giữ xe giữa các làn khi đi trên cao tốc. Tuy nhiên, nó sẽ ngừng hoạt động nếu người lái không giữ chắc vô-lăng, nhằm ngăn chế độ lái tự động.
Hệ thống đảm bảo an toàn trước va chạm (Pre-crash Safety System)
Khi phát hiện va chạm sắp xảy ra, hệ thống sẽ kích hoạt các thiết bị an toàn như căng dây đai để giảm thiểu tác động của va chạm. Một số xe sẽ tự động đóng cửa sổ để ngăn người ngồi bị bật ra và điều chỉnh ghế ngồi để tối đa hóa bảo vệ của túi khí. Công nghệ này sử dụng cảm biến như AEB hoặc phát hiện hành động đột ngột của người lái như phanh hoặc bẻ lái gấp.