Khi cơ thể con người có thứ gì đó 'càng nhanh', thì tuổi thọ cũng sẽ 'giảm sút' nhanh hơn.

Tuổi thọ của con người chịu ảnh hưởng từ rất nhiều yếu tố khác ngoài quá trình lão hóa tự nhiên.

Mỗi ngày, trái tim của chúng ta vận chuyển khoảng 2.000 lít máu qua hệ thống mạch máu dài tới 96.500 km. Một trái tim khỏe mạnh giữ cho tinh thần và thể chất luôn tràn đầy năng lượng. Có câu nói: 'Trái tim của mỗi người đập 2,5 tỷ lần trong suốt cuộc đời, ai đập hết trước sẽ ra đi trước'. Câu nói này nhấn mạnh tầm quan trọng của trái tim đối với tuổi thọ của chúng ta.

Mối liên hệ giữa nhịp tim và tuổi thọ không phải là điều mới mẻ, mà đã được nhận thức từ lâu không chỉ ở con người mà còn ở nhiều sinh vật khác trong tự nhiên. Ví dụ như loài rùa có tuổi thọ đáng nể với nhịp tim chỉ khoảng 6 lần mỗi phút, sống tới 277 năm, hay cá voi với nhịp tim từ 2 đến 37 lần mỗi phút, sống trung bình 80-90 năm.

Sự liên kết rõ ràng giữa nhịp tim nghỉ ngơi và tuổi thọ con người đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu.

Nhịp tim nghỉ ngơi là gì?

Nhịp tim lúc nghỉ ngơi là số lần tim đập trong một phút khi bạn không hoạt động. Nếu nhịp tim nghỉ ngơi trên 100 nhịp/phút thì được coi là nhịp tim nhanh, còn dưới 60 nhịp/phút thì là nhịp tim chậm.

Những yếu tố có thể tác động đến nhịp tim:

- Căng thẳng: Áp lực từ học hành, công việc, gia đình hay vấn đề tài chính có thể khiến bạn cảm thấy căng thẳng. Khi căng thẳng vượt quá ngưỡng chịu đựng, nó có thể làm tăng nhịp tim qua việc kích hoạt phản ứng chiến đấu của hệ thần kinh tự trị (ANS). Do đó, kiểm soát căng thẳng là một phần quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tim mạch.

- Thói quen ăn uống: Tiêu thụ quá nhiều caffeine, muối, đường và chất béo có thể làm tăng nhịp tim. Để cải thiện tình trạng này, bạn nên thay đổi chế độ ăn uống, giảm caffeine, đường và muối, đồng thời tăng cường ăn rau xanh và trái cây để hỗ trợ sức khỏe tim mạch.

- Bệnh tật: Một số bệnh lý như bệnh tim, rối loạn tuyến giáp, thiếu máu, hay các loại thuốc cảm có thành phần pseudoephedrine có thể khiến nhịp tim tăng cao. Điều trị và quản lý kịp thời có thể giúp cải thiện tình trạng nhịp tim và bảo vệ sức khỏe.

Liệu rằng nhịp tim nghỉ ngơi nhanh có phải là dấu hiệu cho thấy tuổi thọ sẽ ngắn hơn không?

Giáo sư Wen Qibang từ Đại học Y khoa Trung Quốc đã thực hiện một nghiên cứu sâu rộng về vấn đề này. Kể từ năm 1994, ông đã thu thập và phân tích gần 2 triệu hồ sơ khám sức khỏe. Kết quả của nghiên cứu cho thấy:

- Những người có nhịp tim khoảng 60-70 lần/phút, mỗi khi nhịp tim tăng thêm, tuổi thọ của họ có thể giảm đi khoảng 4 tháng.

- Những người có nhịp tim từ 70 đến 80 lần/phút sẽ có tuổi thọ ngắn hơn khoảng 3 năm so với những người có nhịp tim 60 lần/phút.

- Tương tự, những người có nhịp tim từ 80 đến 90 lần/phút sẽ giảm tuổi thọ khoảng 5 năm; từ 90 đến 100 lần/phút, tuổi thọ giảm 8 năm; và nếu nhịp tim vượt qua 100 lần/phút, tuổi thọ giảm đi 13 năm.

Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), những người có nhịp tim trên 90 BPM sẽ đối mặt với nguy cơ cao hơn về bệnh tim mạch và tỷ lệ tử vong cao hơn so với những người có nhịp tim trong khoảng 60-70 BPM.

Những phát hiện này dường như khẳng định mối liên hệ giữa nhịp tim và tuổi thọ.

Giải thích cho hiện tượng này là do sự hoạt động của trái tim và quá trình trao đổi chất trong cơ thể. Khi nhịp tim quá nhanh, trái tim phải làm việc nhiều hơn để duy trì sự lưu thông máu hiệu quả.

Nhịp tim đập quá nhanh sẽ tạo áp lực lớn lên trái tim, dẫn đến nguy cơ phì đại tim, suy tim và nhiều bệnh lý tim mạch khác theo thời gian. Thêm vào đó, nhịp tim cao cũng làm rối loạn quá trình trao đổi chất, gây tiêu hao năng lượng quá mức và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể cũng như tuổi thọ.

Những rủi ro sức khỏe do nhịp tim nhanh gây ra là gì?

Theo Aboluowang, nhịp tim nhanh có thể gây ra những rủi ro sức khỏe sau đây:

- Mệt mỏi cơ tim

Khi tim đập nhanh liên tục, nó phải làm việc quá sức, dẫn đến mệt mỏi cơ tim, có thể gây phì đại tim và suy tim theo thời gian. Suy tim là một tình trạng nghiêm trọng khiến tim không thể bơm máu hiệu quả, ảnh hưởng đến việc cung cấp máu và oxy cho các cơ quan trong cơ thể.

- Rối loạn nhịp tim

Trong những trường hợp nhẹ, rối loạn nhịp tim chỉ gây cảm giác đập nhanh trong ngực, nhưng nếu tình trạng nghiêm trọng hơn, rối loạn nhịp tim có thể dẫn đến ngất xỉu hoặc thậm chí tử vong đột ngột. Đối với những người đã có tiền sử bệnh tim, nhịp tim nhanh có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh và tăng nguy cơ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng hơn.

- Các bệnh tim mạch khác

Nhịp tim nhanh cũng có thể liên quan đến những vấn đề tim mạch khác như tăng huyết áp và xơ vữa động mạch. Tăng huyết áp làm tim phải làm việc vất vả hơn để duy trì lưu thông máu, trong khi xơ vữa động mạch gây hẹp và tắc nghẽn mạch máu. Nhịp tim nhanh có thể làm tình trạng này nặng hơn, dẫn đến nguy cơ cao hơn của các vấn đề như thiếu máu cục bộ và nhồi máu cơ tim.

Tuy nhiên, mối liên hệ giữa nhịp tim và tuổi thọ không hoàn toàn là một quy luật cứng nhắc. Dù nhịp tim nhanh có thể làm tăng nguy cơ bệnh tim và tử vong, nhưng điều đó không có nghĩa là nhịp tim chậm luôn đồng nghĩa với sự an toàn.

Nhịp tim chậm thường không gây ra triệu chứng rõ rệt, trừ khi nhịp tim giảm xuống dưới 40 - 45 lần/phút. Khi đó, trái tim không thể bơm đủ máu và oxy cho cơ thể, dẫn đến nhiều triệu chứng nghiêm trọng như mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, ngất xỉu, đau đầu liên tục, đau ngực và khó thở.

Những triệu chứng nghiêm trọng của nhịp tim chậm có thể đe dọa tính mạng, bao gồm đau thắt ngực, tê đau cánh tay trái, đau cứng vùng hàm hoặc lưng trên, đau đầu dữ dội, rối loạn vận động và mất khả năng ngôn ngữ. Khi gặp phải những triệu chứng này, cần phải được cấp cứu ngay lập tức.

Nhịp tim trong khoảng nào là an toàn cho sức khỏe?

Nhiều chuyên gia tim mạch cho rằng nhịp tim nghỉ ngơi từ 60 đến 100 nhịp/phút là mức bình thường. Tuy nhiên, theo Aboluowang, các nghiên cứu gần đây cho thấy nhịp tim từ 50 đến 80 nhịp/phút khi nghỉ ngơi là ‘phạm vi lý tưởng’, giúp duy trì sức khỏe tim mạch tốt nhất.

Những người có nhịp tim thường xuyên vượt quá 100 nhịp/phút hoặc nhịp tim quá chậm nên đặc biệt chú ý và nên tìm kiếm lời khuyên từ bác sĩ để xác định xem có cần can thiệp hay không, cũng như để loại trừ các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.

Các phương pháp để duy trì nhịp tim ổn định:

Để giữ nhịp tim khỏe mạnh và ổn định, bạn có thể thực hiện những điều sau đây:

- Tập thể dục đều đặn

Việc tập thể dục vừa phải, như đi bộ nhanh, bơi lội, đạp xe hoặc tập thể dục nhịp điệu, có thể giúp cải thiện chức năng tim và phổi, tăng sức bền của cơ tim và làm giảm nhịp tim khi nghỉ ngơi. Đồng thời, tập thể dục cũng giúp cơ thể chống lại căng thẳng hiệu quả hơn và giảm nhịp tim tăng do stress. Tuy nhiên, bạn cũng cần lưu ý không nên tập luyện quá sức và nhớ khởi động trước và sau mỗi buổi tập.

- Có giấc ngủ chất lượng tốt

Ngủ không đủ hoặc có giấc ngủ kém có thể khiến nhịp tim tăng cao vì cơ thể cần nhiều năng lượng hơn để bù đắp cho sự thiếu nghỉ ngơi. Để duy trì nhịp tim ổn định, hãy xây dựng thói quen ngủ tốt, đảm bảo ngủ đủ giấc mỗi đêm và tạo ra một môi trường ngủ yên tĩnh và dễ chịu.

- Học cách thư giãn và quản lý căng thẳng hiệu quả

Sự căng thẳng và lo âu kéo dài có thể khiến nhịp tim của bạn tăng cao liên tục. Để khắc phục điều này, hãy tìm các phương pháp thư giãn như thiền, yoga, hít thở sâu hoặc trò chuyện với người thân và bạn bè để chia sẻ cảm xúc và nhận được sự hỗ trợ cần thiết.

- Từ bỏ các thói quen xấu có hại

Những thói quen xấu như hút thuốc hay uống rượu có thể gây hại cho tim mạch và các cơ quan khác, làm tăng nhịp tim và huyết áp. Bằng cách từ bỏ những thói quen này, bạn có thể giúp nhịp tim trở lại bình thường và cải thiện sức khỏe tim mạch của mình.

Nguồn: Aboluowang, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ