Tóm tắt
I. Giới thiệu
- Mở đầu vấn đề: Ý nghĩa và trách nhiệm của văn chương: phản ánh sâu sắc cuộc sống qua góc nhìn và tâm trạng của từng tác giả về con người, cuộc sống.
- Đặt vấn đề: trích dẫn ý kiến...
- Phạm vi của bài viết: Hai tác phẩm Lão Hạc (Nam Cao) và Cô bé bán diêm (Andersen)
II. Nội dung chính
1. Những nỗi lo âu và suy tư của Nam Cao về số phận những người nông dân qua truyện ngắn Lão Hạc:
a. Nhân vật Lão Hạc:
- Sống một cuộc đời trung thực, lương thiện, nhưng lại gặp nhiều khó khăn, bất hạnh.
+ Sống trong nghèo khó, khổ cực.
+ Chết trong cảnh đau buồn, đau đớn.
- Những suy tư về cuộc đời con người của Lão Hạc được thể hiện qua câu 'Nếu được sống lại, có lẽ kiếp chó cũng sẽ tốt hơn, ít khổ đau hơn kiếp người như tôi'.
- Triết lí của ông giáo: Cuộc sống không phải lúc nào cũng...theo một cách nhìn khác.
b. Con trai của Lão Hạc: Một ví dụ cho số phận không một lối thoát của thanh niên nông thôn.
2. Những nỗi lo âu và suy tư của Nam Cao về số phận của những trí thức nghèo trong xã hội:
- Ông giáo, một người có văn thơ tâm hồn, đầy nhân cách, lại phải trải qua cảnh nghèo đói: bán những quyển sách...
3. Những nỗi lo âu của Andersen về số phận của những đứa trẻ nghèo trong xã hội:
- Cô bé bán diêm chịu đựng nỗi khổ về vật chất
- Cô bé bán diêm gánh chịu nỗi khổ về tinh thần, thiếu tình thương, sự quan tâm từ gia đình và xã hội
4. Tổng kết
- Mô tả những số phận đau thương...? Sự trải nghiệm hiện thực sâu sắc
- Sự đồng cảm, sẻ chia, tiếng nói của lòng nhân ái đòi hỏi quyền sống của con người...? Tinh thần nhân đạo cao quý.
III. Kết luận
- Tóm lại vấn đề.
- Nhận định về giá trị của 2 tác phẩm.
Mẫu Văn
Mỗi tác phẩm văn học đều mang trong mình những sứ mệnh khác nhau. Và sau mỗi trang sách ấy, đều có những nỗi niềm băn khoăn trăn trở của tác giả về số phận con người. Lão Hạc của Nam Cao và Cô bé bán diêm của An-đéc-xen là những tác phẩm đầy trăn trở như vậy.
Nhân vật lão Hạc của Nam Cao đại diện cho số phận của người nông dân với cuộc sống mòn mỏi trong chờ đợi và hy vọng mong manh mà cuộc sống cô đơn gặm nhấm tâm hồn và thể xác già nua của lão Hạc. Lão phải sống cô đơn buồn tủi, trong những ngày xa con, lão chỉ có 'cậu Vàng' làm bạn. 'Vàng' là kỷ niệm thiêng liêng của đứa con để lại, càng thương nhớ con lão càng quý mến con Vàng. Lão âu yếm trò chuyện với nó như người ông hiền hậu ân cần với đứa cháu ngoan. Yêu thương cậu vàng như vậy nhưng bị dồn vào bước đường cùng, lão đành làm một việc nhẫn tâm là phải bán nó đi. Khi kể lại với ông giáo, lão đau đớn xót xa tột cùng: 'Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những nếp nhăn xô lại ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít...”. Lão khổ tâm dằn vặt vì chuyện bán chó. Và cái đói cứ đeo đẳng làm cho lão dù đã phải bòn củ chuối, rau má, sung luộc để kiếm bữa cho qua ngày mà vẫn không xong. Cuối cùng lão phải kết liễu cuộc đời bằng liều bả chó xin được của Binh Tư. Ôi cái chết thật đau đớn và dữ dội, lão 'vật vã trên giường, đầu tóc rũ rượi, áo quần xộc xệch, lão tru tréo, bọt mép sùi ra...'. Hình ảnh lão Hạc gợi trong ta ký ức buồn đau của thảm cảnh 2 triệu người chết đói năm 1945 trước khi cách mạng tháng Tám nổ ra.
Người nông dân trong xã hội cũ gặp nhiều đau khổ bất hạnh là thế nhưng vượt lên trên những đau khổ bất hạnh đó, họ vẫn luôn giữ trọn những phẩm chất cao đẹp của mình mà đọc tác phẩm dù hiện thực có buồn thương nhưng nhân cách và phẩm chất cao quý của họ vẫn ngời sáng trong đêm tối khiến ta thêm tin yêu con người, tin yêu cuộc sống.
Qua nhân vật lão Hạc ta lại cảm nhận được tâm hồn và tình yêu tha thiết, niềm tin cháy bỏng và một nhân cách cao thượng đáng nể trọng của người nông dân già nua nghèo hèn phải tìm đến cõi chết. Nếu nói lão Hạc chết vì đói nghèo quả là hoàn toàn chưa hiểu hết ý đồ của nhà văn. Nam Cao đã khơi vào 'luồng chưa ai khơi' trong hiện thực lúc bấy giờ là tinh thần trách nhiệm, tình yêu thương nhân ái, đức hy sinh cao cả của người cha trong hoàn cảnh vật lộn với cái đói. Lão Hạc chết là để bảo toàn danh dự và nhân cách, để giữ trọn tình yêu cho con, để thanh thản ra đi sau những gửi gắm về mảnh vườn, tiền cưới vợ cho con, tiền lo ma chay để khi ra về nơi miền cực lạc xa xôi còn có hàng xóm lo cho. Chính sự chất phác lương thiện đã giúp lão có những hành động đầy tự trọng ấy, lão không muốn liên lụy đến ai mà chỉ âm thầm chịu khổ một mình
Lão Hạc còn là người rất đôn hậu và cao cả, lão đã khóc hu hu, đã xót xa đến tột cùng khi phải bán con chó, lão ân hận, lão khóc như người có tội, lương tâm lão bị dày vò, cắn dứt chỉ vì không thuỷ chung với một con chó. Lòng nhân ái của lão khiến ta cảm động biết nhường nào.
Những đức tính khiến chúng ta phải cảm phục nhất ở lão Hạc đó là lòng yêu thương con bao la, đức hy sinh cao cả. Chính tình yêu con đã giúp lão ngăn con không bán vườn. Lúc khoẻ lão cố cày thuê cuốc mướn, đồng áng từ lúc bình minh đến khi hoàng hôn buông xuống, tất cả chỉ để dành dụm cho con ít tiền. Nhưng sau trận ốm, lão đã chẳng còn gì, thương con nên lão không muốn tiêu phạm vào một đồng tiền nào dành cho con. Lão nhịn ăn, nhịn mặc, một lòng vì con: để rồi lão đã chọn con đường quyên sinh để giữ trọn mảnh vườn cho con. Cái chết dữ dội và kinh hoàng lắm. Lão thương con ngay đến những giây phút cuối cùng của cuộc đời, nhưng lòng lão thanh thản đến êm dịu.
Đến với em bé bán diêm thì đây là một nhân vật đáng thương, chịu thiệt thòi cả về vật chất lẫn tinh thần. Bà mất, cô bé sống tủi cực với người cha nghiện ngập bắt cô bé đi bán diêm. Trong lần cuối cùng của cuộc đời, cô bé đã có những ước nguyện bình thường với bao người nhưng với em thật xa vời. Có lẽ phải tìm đến cái chết, em mới thoát khỏi những đau khổ của cuộc đời.
Cái chết của cô bé cũng vô cùng thương tâm, gây ám ảnh với bạn đọc. Buổi sáng đầu tiên của năm mới, mọi người ai cũng vui vẻ, rạng rỡ nhưng em bé lại một mình chết ở xó tường, em chết vì lạnh, vì lòng người vô cảm không ai quan tâm, giúp đỡ em. Nhưng khi chết trên mặt em đôi má vẫn hồng, đôi môi như đang mỉm cười, vì em đã thoát khỏi cuộc sống bất hạnh, được đến với người bà yêu quý của mình. Thực tế đây là một cái kết mang tính chất bi kịch. Hạnh phúc với mỗi con người là ở thực tại, ở trần thế này nhưng em phải đến thế giới khác mới được hưởng trọn vẹn niềm hạnh phúc ấy.
Có thể nói, cả cô bé bán diêm và lão Hạc đều chọn cho mình cái chết để kết thúc cuộc đời đầy rẫy những nỗi đau của họ. Đây chính là những trăn trở, băn khoăn trong lòng các tác giả. Cái chết tưởng tiêu cực nhưng chứa đựng trong đó là những trái tim nhân đạo sâu sắc. Chính cái chết của họ mới giúp họ chấm dứt cuộc sống đau khổ. Chính cái chết ấy mới khiến mọi người thức tỉnh về những phận đời nhỏ bé trong xã hội.