Buzz
1. Các đặc điểm nổi bật của khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa
Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa thường có những đặc điểm nổi bật như sau:
1.1 Về đặc tính nhiệt đới
- Tổng bức xạ hàng năm cao, với cán cân bức xạ thường xuyên ở mức dương.
- Nhiệt độ trung bình năm trên toàn quốc đều vượt 20 độ C (ngoại trừ các vùng núi cao), phù hợp với tiêu chuẩn khí hậu nhiệt đới.
- Ánh sáng mặt trời phong phú, số giờ nắng mỗi năm thay đổi từ 1400 đến 3000 giờ, tùy theo khu vực.
1.2 Đặc điểm ẩm
- Lượng mưa lớn và phân bố đều trong năm, dao động từ 1500 đến 2000mm.
- Độ ẩm không khí cao, luôn trên 80%, và mức độ ẩm thường duy trì dương tính.
1.3 Đặc điểm gió mùa
GIÓ MÙA ĐÔNG
- Gió mùa đông bắc
- Hiện diện từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau tại miền Bắc (từ dãy Bạch Mã trở ra). Đây là thời kỳ mà khối khí lạnh từ phương Bắc di chuyển theo hướng Đông Bắc vào lãnh thổ Việt Nam.
- Đặc trưng thời tiết là đầu mùa đông thường khô lạnh, còn cuối mùa đông thì lạnh ẩm.
- Gió mùa Đông bắc hoạt động theo từng đợt và sẽ bị dãy Bạch Mã chặn lại khi di chuyển xuống phía Nam.
- Gió Tín phong bán cầu Bắc
- Được xác định từ Đà Nẵng ở vĩ tuyến 16° Bắc trở vào Nam. Gió tín phong bán cầu Bắc thổi theo hướng Đông Bắc, gây mưa cho vùng ven biển Trung Bộ. Đây cũng là nguyên nhân tạo mùa khô ở Nam Bộ và Tây Nguyên.
GIÓ MÙA HẠ
- Vào đầu mùa hè: Khối khí nhiệt đới ẩm từ Bắc Ấn Độ Dương di chuyển theo hướng Tây Nam vào Việt Nam, gây mưa lớn cho các tỉnh đồng bằng Nam Bộ và Tây Nguyên. Đồng thời, hiệu ứng phơn xuất hiện ở vùng đồng bằng ven biển Trung Bộ và phần Nam khu vực Tây Bắc.
- Vào giữa và cuối mùa hè: Gió Tây Nam thổi mạnh, gây mưa lớn và kéo dài ở khu vực Nam Bộ và Tây Nguyên. Hoạt động của gió mùa Tây Nam kết hợp với dải hội tụ nhiệt đới là nguyên nhân gây mưa lớn vào mùa hè ở cả hai miền Bắc và Nam.
Nhờ vào sự luân phiên của các khối khí theo mùa, khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa đã tạo ra sự phân chia rõ rệt về thời tiết ở ba miền của Việt Nam.
- Miền Bắc: Có mùa hè oi ả và mưa nhiều, mùa đông lạnh lẽo và khô hanh. Thêm vào đó, miền Bắc còn trải qua mùa Xuân và mùa Thu.
- Miền Nam: Được đặc trưng bởi hai mùa rõ rệt là mùa mưa và mùa khô.
- Miền Trung: Có hai mùa chính là mùa mưa và mùa khô, nhưng mùa mưa thường kéo dài đến mùa thu và đông hơn.
2. Tại sao khí hậu Việt Nam lại mang đặc trưng nhiệt đới ẩm gió mùa?
Khí hậu Việt Nam rất đặc biệt: nóng nhưng không khô như Tây Nam Á hay Bắc Phi, nóng ẩm nhưng không quanh năm như các quần đảo Đông Nam Á. Miền Bắc có mùa đông lạnh hiếm có, trong khi miền Nam có mùa khô kéo dài.
Đặc điểm khí hậu này là do Việt Nam nằm trong vùng nội chí tuyến, với khí hậu nhiệt đới. Sự hoạt động mạnh mẽ của gió mùa và ảnh hưởng của biển Đông đã tạo ra lượng mưa và độ ẩm phong phú cho nước ta, hình thành nên khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa.
3. Đặc điểm nhiệt đới ẩm gió mùa của khí hậu Việt Nam được quyết định bởi vị trí địa lý của quốc gia này.
3.1 Đặc điểm nhiệt đới
- Nguyên nhân: Việt Nam nằm trong vùng nội chí tuyến ở Bắc bán cầu.
- Biểu hiện: Tổng lượng bức xạ cao, luôn đạt mức dương. Nhiệt độ trung bình trên toàn quốc đều vượt 20 độ C (ngoại trừ vùng núi cao), đáp ứng tiêu chuẩn khí hậu nhiệt đới. Nhiều nắng, tổng số giờ nắng tại các vùng dao động từ 1400 - 3000 giờ mỗi năm.
3.2 Đặc điểm ẩm
- Nguyên nhân: Vị trí tiếp giáp với biển Đông.
- Biểu hiện: Lượng mưa lớn, trung bình hàng năm từ 1500-2000mm. Độ ẩm không khí cao, trên 80%, và luôn duy trì ở mức dương.
3.3 Đặc điểm gió mùa
Việt Nam nằm trong vùng nội chí tuyến của bán cầu Bắc, nên gió Tín Phong bán cầu Bắc hoạt động quanh năm. Đồng thời, khí hậu nước ta còn chịu tác động mạnh mẽ từ các khối khí theo mùa, với hai mùa gió chính là gió mùa đông và gió mùa hạ.
Với vị trí địa lý đặc biệt, mọi nơi trên lãnh thổ Việt Nam đều trải qua hai lần mặt trời lên thiên đỉnh mỗi năm, đảm bảo lượng nhiệt lớn trên toàn quốc. Do đó, toàn quốc nhận được lượng bức xạ cao, cân bằng bức xạ quanh năm luôn dương, và nhiệt độ trung bình năm vượt 20 độ C (trừ vùng cao), cùng với nhiều giờ nắng.
Với vị trí là một bán đảo bên bờ biển Đông (thuộc Tây Thái Bình Dương), Việt Nam được hưởng ảnh hưởng từ biển Đông và các khối khí từ các vùng biển nhiệt đới ẩm. Khi các khối khí này đến nước ta, chúng gặp phải các địa hình chắn gió và nhiễu động khí quyển, dẫn đến lượng mưa lớn với trung bình từ 1500-2000mm/năm. Ở những nơi có sườn núi tiếp xúc với gió biển hoặc vùng núi cao, lượng mưa có thể lên tới 3500-4000mm/năm. Độ ẩm không khí khá cao, trên 80% (trừ một số khu vực như Tây Nghệ An và cực Nam Trung Bộ có độ ẩm thấp hơn).
Nhờ vào chế độ nhiệt-ẩm phong phú, Việt Nam duy trì rừng cây xanh quanh năm và ngành nông nghiệp có thể canh tác từ 2 đến 3 vụ mỗi năm. Tuy nhiên, độ ẩm cao cũng gây ra nhiều vấn đề như dịch bệnh, nấm mốc và vi sinh vật gây hại cho cây trồng, vật nuôi và sức khỏe con người.
4. Tác động của kiểu khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa đối với đời sống xã hội
Kiểu khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa ở Việt Nam mang lại cả lợi ích và thách thức đối với cuộc sống của người dân. Cụ thể như sau:
4.1 Ảnh hưởng đối với hoạt động nông nghiệp
- Lợi ích: Đặc trưng với độ ẩm cao, nhiệt độ ấm và lượng mưa dồi dào giúp phát triển nông nghiệp lúa nước và tạo cơ hội đa dạng hóa cây trồng cũng như vật nuôi.
- Thách thức: Thời tiết thất thường như lũ lụt, hạn hán, và các đợt rét đậm, rét hại có thể làm gián đoạn hoạt động canh tác, ảnh hưởng đến thời vụ và việc phòng chống thiên tai.
Độ ẩm cao tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của dịch bệnh, ảnh hưởng tiêu cực đến cây trồng và vật nuôi.
4.2 Ảnh hưởng đối với sản xuất và đời sống hàng ngày
- Lợi ích: Khí hậu này thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của các ngành như lâm nghiệp, thuỷ sản, du lịch và giao thông vận tải. Ngoài ra, khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa còn tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động khai thác và xây dựng trong mùa khô.
- Thách thức: Sự phân chia mùa và chế độ nước sông ngòi ảnh hưởng trực tiếp đến các ngành công nghiệp khai thác, giao thông và du lịch.
Độ ẩm cao có thể làm khó khăn trong việc sản xuất và bảo quản thiết bị, máy móc cũng như nông sản. Thiên tai và bão lũ thường xuyên gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Hơn nữa, môi trường thiên nhiên của khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa dễ bị suy thoái.
5. Đặc điểm sinh vật trong môi trường khí hậu nhiệt đới gió mùa
Môi trường nhiệt đới gió mùa là nơi phong phú và đa dạng về đời sống sinh vật.
Sự thay đổi theo mùa có tác động sâu rộng đến thiên nhiên và cuộc sống của người dân trong khu vực.
Thảm thực vật ở khu vực này thay đổi đáng kể tùy vào lượng mưa và sự phân bố mưa trong năm. Ở những khu vực mưa nhiều, rừng có nhiều tầng lớp nhưng không dày đặc như rừng rậm xanh quanh năm; chủ yếu là cây rụng lá vào mùa khô. Ngược lại, ở những nơi ít mưa chủ yếu là đồng cỏ nhiệt đới cao. Vùng cửa sông và ven biển được phù sa bồi đắp chủ yếu là rừng ngập mặn, tạo môi trường sống lý tưởng cho nhiều loài động vật, cả trên cạn và dưới nước.
Khí hậu nhiệt đới gió mùa rất lý tưởng cho việc trồng các loại cây lương thực nhiệt đới như lúa nước và cây công nghiệp. Đây cũng là một trong những khu vực tập trung đông dân cư nhất trên thế giới.
Mytour vừa cung cấp thông tin về Đặc điểm của khí hậu nhiệt đới gió mùa. Hy vọng rằng những thông tin này sẽ hữu ích cho quý độc giả. Xin cảm ơn và chúc quý vị một ngày tốt lành!
