Khí hậu ôn đới

Khí hậu ôn đới bao gồm các khu vực nằm ở vĩ độ từ gần cận nhiệt đới đến gần các vòng cực của Trái Đất, nằm giữa khu vực nhiệt đới và khu vực lạnh, với khoảng cách từ chí tuyến đến vòng cực ở cả hai bán cầu. Phần lớn vùng này nằm ở bán cầu Bắc, với chỉ một phần nhỏ ở bán cầu Nam. Khí hậu ôn đới đặc trưng với sự thay đổi rõ rệt giữa các mùa và hiện diện ở cả Bắc bán cầu lẫn Nam bán cầu. Trong khu vực này, khí hậu có thể dao động từ khí hậu hải dương với sự biến thiên nhiệt độ nhỏ và lượng mưa lớn đến khí hậu lục địa với sự thay đổi nhiệt độ lớn hơn và khô hơn. Theo khí tượng học, gió thịnh hành chủ yếu có hướng tây-đông.

Khí hậu

Khí hậu ôn đới đóng vai trò trung gian giữa khí hậu nhiệt đới và khí hậu cực lạnh.

Vì nằm ở vị trí trung gian, khí hậu ôn đới thường xuyên biến đổi. Những đợt không khí nóng từ chí tuyến và những đợt khí lạnh từ vùng cực có thể xâm nhập bất ngờ, dẫn đến những đợt nóng hoặc lạnh đột ngột, ảnh hưởng xấu đến sản xuất nông nghiệp và đời sống con người, đặc biệt là ở các vùng nội địa xa xôi. Tại miền Đông Hoa Kỳ, khi có những đợt khí nóng hoặc lạnh đột biến, nhiệt độ có thể thay đổi từ 10°C đến 15°C chỉ trong vài giờ. Gió Tây ôn đới cùng các khối khí từ đại dương cũng góp phần vào sự biến động liên tục của thời tiết ôn đới, làm cho việc dự đoán trở nên khó khăn.

Đặc điểm phân hóa môi trường

Thiên nhiên ôn đới biến đổi theo bốn mùa: xuân, hạ, thu, đông. Mỗi vùng trong khu vực ôn đới có những đặc điểm môi trường riêng biệt, tùy thuộc vào vĩ độ, ảnh hưởng của dòng biển và gió Tây ôn đới.

Bờ Tây lục địa chịu ảnh hưởng từ dòng biển ấm và gió Tây ôn đới, tạo ra khí hậu ôn đới hải dương: ẩm ướt quanh năm, mùa hè mát mẻ, mùa đông không quá lạnh. Vào sâu trong nội địa, khí hậu trở nên đặc trưng hơn: lượng mưa giảm, mùa đông lạnh và có nhiều tuyết, mùa hè nóng bức. Thảm thực vật chuyển dần từ tây sang đông: từ rừng lá rộng sang rừng hỗn giao và cuối cùng là rừng lá kim.

Ở các vĩ độ cao, mùa đông rất lạnh và kéo dài, mùa hè ngắn và mưa nhiều. Gần chí tuyến, khí hậu mang đặc trưng của môi trường địa trung hải: mùa hè nóng và khô, mùa đông ấm áp, mưa nhiều vào mùa thu và đông. Thảm thực vật cũng thay đổi từ bắc xuống nam: từ rừng lá kim sang rừng hỗn giao, rồi đến thảo nguyên và rừng cây bụi gai.

• Khí hậu ôn đới lạnh
• Khí hậu hải dương
• Khí hậu lục địa
• Khí hậu hàn đới
• Khí hậu nhiệt đới
• Khí hậu cận nhiệt đới
• Các loại khí hậu

Tài liệu tham khảo

• Sách giáo khoa Địa lý lớp 7 (tái bản lần thứ 17), Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam