Buzz
Mình được chẩn đoán mắc trầm cảm từ cuối năm ngoái. Nhưng mình đã quyết định không nói cho mẹ biết và điều trị tâm lý mỗi hai tuần một lần mà không để mẹ biết. Mỗi khi đi gặp chuyên gia, mình thường nói dối mẹ rằng đi cà phê với bạn.
Lí do mình giấu mẹ là vì mình không muốn mẹ lo lắng thêm về mình. Bố mình vừa qua đời không lâu, và gia đình mình đã trải qua một chuỗi biến cố. Mẹ đã phải gánh vác nhiều trách nhiệm, và mẹ cũng đang gặp một số vấn đề về sức khỏe của riêng mình. Nếu mẹ biết, điều đó chỉ khiến mẹ thêm phiền lòng.
Một lý do khác khiến mình giấu mẹ là vì mình cảm thấy thế hệ của mẹ không tin vào sức khỏe tinh thần. Mình tham gia vào một cộng đồng trên Facebook có tên là Subtle Asian Mental Health - nơi người trẻ châu Á chia sẻ vấn đề tâm lý và tìm kiếm sự hỗ trợ.
Phần lớn những câu chuyện mà mọi người chia sẻ trong nhóm liên quan đến việc bố mẹ không hiểu hoặc không hỗ trợ họ về mặt tinh thần. Họ kể về việc tâm sự với bố mẹ về các vấn đề tâm lý, nhưng chỉ nhận được những phản hồi cho rằng họ quá yếu đuối, sinh ra đã được “sướng” nên không thể biết khó khăn, hoặc họ chỉ biết than vãn mà không chủ động tìm kiếm giải pháp...
Mẹ mình cùng thuộc thế hệ với những phụ huynh đó. Vì vậy, mình tự thấy rằng, việc tâm sự với mẹ cũng sẽ không thay đổi gì. Mình hiểu rằng thế hệ đó lớn lên trong chiến tranh, phải lo lắng từng bữa cơm, từng miếng áo, và không có thời gian để quan tâm đến sức khỏe tinh thần. Đối với mình, đó là một khía cạnh mà mình và mẹ mãi mãi không thể cùng hiểu biết.
Mọi thứ tiếp tục trôi qua cho đến đầu năm nay, khi mình phải đi kiểm tra sức khỏe theo chương trình của công ty. Bác sĩ khuyên mình nên ăn kiêng để giảm cân - điều mà mình không muốn làm, vì thức ăn luôn là điều mà mình tìm kiếm khi buồn chán. Mình phải thú nhận với bác sĩ về vấn đề trầm cảm của mình, và bác sĩ đã ghi chép nó vào hồ sơ khám bệnh tổng quát.
Khi mình mang bệnh án về nhà, mẹ đã yêu cầu xem. Lúc này, mình biết rằng không thể giấu mẹ nữa. Mình lấy hết can đảm mở miệng:
“Có điều này mà con đã giấu mẹ lâu rồi, mẹ hãy nghe con nói nhé.”
“Chuyện gì vậy con?”
“Con đang gặp vấn đề với trầm cảm…”
Ngay sau đó, có một khoảnh khắc yên lặng kéo dài. Mình đã lo sợ rằng mẹ sẽ hoảng loạn hoặc nghĩ rằng mình đang 'tự kỷ ám thị' như những người khác mà mình nghe kể.
Nhưng không phải vậy. Mẹ lật từng trang bệnh án, rồi thở dài và nói rằng mẹ đã nghi ngờ điều này từ khi thấy mình xé quần áo cũ, nhưng sau đó quên không hỏi vì bận rộn.
Gần đây, mình thường xé quần áo cũ hoặc nhổ cây dại, bởi vì điều đó khiến mình cảm thấy như 'tiêu diệt' được những cảm xúc tiêu cực. Lúc này, mình nhận ra rằng mẹ hiểu về trầm cảm nhiều hơn mình nghĩ.
“Mẹ muốn nói với con rằng đôi khi mẹ cũng cảm thấy rất mệt mỏi. Sau chuyện của bố con bị ốm, rồi lại có những rắc rối với họ hàng, và mẹ còn phải đối mặt với những người làm việc không tốt trong nhà. Không giải quyết được vấn đề nào, và ai có thể giúp thì họ đã giúp hết cỡ. Vì vậy, đôi khi mỗi tối con thấy mẹ cứ gọi điện cho bác sĩ để giảm stress…”.
Hóa ra, mẹ mình đang gặp phải những vấn đề tương tự. Mẹ cũng đối mặt với nhiều vấn đề cùng một lúc, và có thể đã trải qua trầm cảm mà không nhận ra. Điều khác biệt chính là mẹ không nhìn nhận chúng như là trầm cảm hoặc lo âu, và cách mà chúng biểu hiện ở hai mẹ con khác nhau.
Một điểm khác biệt quan trọng nữa là cách mà mẹ giải quyết vấn đề. Việc gọi điện thoại để “xả stress” có thể là điều bình thường đối với thế hệ của mẹ. Nhưng đối với thế hệ của mình, điều này có thể khiến bạn bè cảm thấy khó chịu, vì họ không sẵn lòng chấp nhận những cảm xúc tiêu cực từ người nói. Vì thế, mình lựa chọn tìm kiếm tư vấn tâm lý, dù hiện tại nó vẫn chưa giải quyết được vấn đề của mình.
“Con tư vấn có tốt không? Cẩn thận bị lừa đó con”.
Dường như điều mẹ lo sợ nhất lúc đó là mình bị… lừa, sau khi nghe mức giá tư vấn là 720,000/giờ. Điều này cũng dễ hiểu, bởi vì mẹ mình chưa từng trải qua dịch vụ này bao giờ. Mình cần phải giải thích rằng đây là địa chỉ mà đồng nghiệp giới thiệu, và tất cả các nhà tâm lý ở đó đều có chứng chỉ mới được phép hành nghề.
“Ừ thôi giờ có bệnh thì phải chữa thôi con ạ. Vấn đề này không giải quyết được trong một chốc lát đâu. Đành đi từ từ thôi con ạ, không cần phải vội vàng”.
Cuộc trò chuyện kết thúc êm đềm hơn mình tưởng. Mình khá ngạc nhiên khi mẹ không hoảng sợ hay phủ nhận vấn đề. Mẹ đã công nhận rằng trầm cảm là một bệnh, một vấn đề tâm lý cần tìm đến chuyên gia để giải quyết.
Không chỉ thế, ngày hôm sau chị họ mình nhắn tin hỏi thăm. Chị nói là mẹ đã kể chuyện cho chị, và nhờ chị tâm sự thêm cùng mình, bởi vì mẹ con mình thường không hợp nhau. “Thôi thì con không có anh chị em ruột, cháu rảnh rỗi lúc nào thì động viên em nó giúp dì”, mẹ mình nhờ chị như thế.
Hóa ra mẹ con mình vẫn có thể tìm ra tiếng nói chung trong chuyện sức khỏe tâm lý, điều quan trọng là cách tiếp cận đúng đắn. Mình đã học được điều này từ mẹ, trong cách bà quan sát mình xé quần áo.
Dù đã phải giấu kín một thời gian, nhưng mình tin rằng việc tiết lộ cho mẹ vào thời điểm thích hợp là đúng đắn nhất. Bởi lúc đó, mẹ không phải lo lắng chuẩn bị cho ngày Tết, và cũng rất muốn biết về tình trạng sức khỏe tổng quát của mình. Nếu mình kể cho mẹ sớm hơn một vài tháng, không chắc mẹ đã đủ bình tĩnh để tiếp nhận thông tin này.
