Bằng chứng sớm nhất về căn bệnh ung thư ở người đến từ một họ hàng đầu tiên của con người sống cách đây khoảng 1,7 triệu năm.
Ung thư không phải là căn bệnh mới mẻ, nó đã tồn tại từ rất lâu trong lịch sử loài người, theo trang Live Science. Có sự chứng minh rằng ung thư đã ảnh hưởng đến con người từ thời tiền sử thông qua nghiên cứu hài cốt. Bằng chứng sớm nhất về ung thư ở người đến từ một nhóm đầu tiên của con người cách đây khoảng 1,7 triệu năm.
Một cá thể, có thể thuộc về loài Paranthropus robustus hoặc Homo ergaster, được phát hiện mang một khối u ác tính ở xương ngón chân trái. Bộ hài cốt được phát hiện trong hang Swartkrans, một mỏ đá vôi tại Nam Phi, nơi được coi là nơi xuất phát của loài người. Đây là điểm mấu chốt cho việc nghiên cứu tổ tiên của con người.
Khi so sánh hình ảnh CT của hóa thạch xương ngón chân với hình ảnh của ung thư xương nguyên phát hiện nay, các nhà nghiên cứu nhận ra hóa thạch này có hình dạng giống với u ác tính, theo một nghiên cứu năm 2016 trên Tạp chí Khoa học Nam Phi.
Trường hợp ung thư đầu tiên được ghi nhận cách đây 1,7 triệu năm và được phát hiện trong xương ngón chân của một nhóm đầu tiên của loài người. (Ảnh: Patrick Randolph-Quinney, UCLAN)
U ác tính là một trong những loại ung thư xương phổ biến nhất ở người, thường gặp ở trẻ em, thanh thiếu niên và người trẻ tuổi đang trong giai đoạn phát triển, theo Hiệp hội Ung thư Mỹ.
Đối với trường hợp ung thư từ thời tiền sử như đã được đề cập, mặc dù tuổi của nạn nhân không được xác định rõ, nhưng có dấu hiệu cho thấy đó là một người đã trưởng thành, các nhà nghiên cứu cho biết.
Theo một nghiên cứu độc lập vào năm 2016 trên Tạp chí Khoa học Nam Phi, đã phát hiện một khối u lành tính còn lâu đời hơn trên một cá thể của loài Australopithecus sediba, cũng là họ hàng với con người (nhưng đã tuyệt chủng), sống cách đây 1,9 triệu năm. Chuyên gia nhận định rằng, việc phát hiện trường hợp ung thư cổ nhất thường xảy ra ở xương không có gì ngạc nhiên, bởi vì xương là một trong số ít các mô có thể tồn tại trong hồ sơ hóa thạch.
'Xương là một trong số ít các mô có thể được bảo tồn trong hóa thạch,' Bruce Rothschild, nhà cổ sinh vật học động vật có xương sống tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Carnegie ở Pittsburgh, nhấn mạnh.
Tuy nhiên, thậm chí khi ung thư được phát hiện trong hóa thạch, nó thường không thể nhìn thấy bằng mắt thường và cần kiểm tra kỹ lưỡng hơn để phát hiện ra — như trường hợp ung thư xương ngón chân đã được đề cập.
'Khoảng 1/3 trường hợp ung thư có thể tự biểu hiện. Nhưng để xác định xem có gì ẩn bên trong xương hay không, bạn cần phải thực hiện chụp X-quang. Hầu hết các nhà nghiên cứu bệnh học [ngày nay] đều sử dụng chụp X-quang trước khi đưa ra chẩn đoán về khối u liên quan đến xương.', giáo sư Rothschild giải thích.
Ghi chú sớm nhất về ung thư
Mặc dù trường hợp ung thư trong hóa thạch xương ngón chân tuổi 1,7 triệu năm là trường hợp sớm nhất được biết đến ở hominin, một nhóm bao gồm cả con người hiện đại, nhưng ghi chép đầu tiên về bệnh ung thư không xuất hiện cho đến rất lâu sau đó.
Vào năm 3000 trước Công nguyên, Imhotep — một nhà toán học, bác sĩ và kiến trúc sư người Ai Cập cổ đại — đã sáng tác tác phẩm nổi tiếng được gọi là Cuốn Giấy cói Edwin Smith. Cuốn sách này được xem là một tài liệu quan trọng về các vấn đề liên quan đến chấn thương cơ thể và các phương pháp phẫu thuật. Trong đó, ông mô tả chi tiết về 48 trường hợp y học, trong đó bao gồm cả một số trường hợp liên quan đến nghiên cứu về ung thư vú. Bản văn này được viết bằng hieratic, một hệ thống chữ viết cổ của Ai Cập, và sau đó được dịch sang tiếng Anh bởi nhà khảo cổ học người Mỹ James Henry Breasted.
Cuốn Giấy cói Edwin Smith được biên soạn bởi Imhotep - nhà toán học, bác sĩ và kiến trúc sư người Ai Cập cổ đại, là tác phẩm văn bản đầu tiên trong lịch sử được biết đến đề cập đến bệnh ung thư.
Trong đó, Imhotep miêu tả chi tiết các đặc điểm của các loại khối u khác nhau, bao gồm cả 'khối u mềm' và 'khối u cứng'. Ông cũng mô tả về một khối u ở vú là 'khối u phồng lên ở vú', mát, cứng và đặc như 'trái cây chưa chín' nằm dưới da. Trong khi ông đưa ra một số phương pháp điều trị cho các tình trạng y tế khác trong tác phẩm của mình, dưới phần 'phương pháp điều trị' cho khối u vú, ông viết rằng, 'Không có phương pháp nào.'
Cuốn sách của Imhotep là một cái nhìn sâu sắc vào phẫu thuật y học từ hàng nghìn năm trước bởi người Ai Cập cổ đại, được coi là một trong những bác sĩ phẫu thuật tiên tiến nhất thế giới, đồng thời cung cấp bằng chứng sớm nhất về ung thư từng được ghi nhận.
Tham khảo Live Science