Khi nào nên kiểm tra tai và những điều cần lưu ý khi thực hiện

1. Kiểm tra tai là gì? Khi nào cần thực hiện?

Kiểm tra tai là quá trình kiểm tra phần bên trong của tai (bao gồm màng nhĩ và ống tai) bằng cách sử dụng dụng cụ ống soi tai. Dụng cụ này là một thiết bị cầm tay bao gồm đèn và kính lúp giúp phóng to các cấu trúc bên trong tai và loa soi tai. 

Phương pháp kiểm tra tai thực hiện rất đơn giản và không gây không thoải mái cho bệnh nhân.

Mục đích của phương pháp này là giúp phát hiện và chẩn đoán các bệnh lý ở tai khi bệnh nhân có các triệu chứng bất thường như đau tai, tai chảy mủ, ráy tai vón cục, mất thính lực, có dị vật trong tai, quá nhiều ráy tau, nhiễm trùng, thủng màng nhĩ,... Sau khi khám tai giúp đánh giá sơ bộ những tình trạng này, bệnh nhân sẽ được chỉ định nội soi tai mũi họng để quan sát rõ hơn cấu trúc bên trong tai, từ đó đưa ra kết luận chính xác hơn về bệnh.

Phương pháp kiểm tra tai rất đơn giản và không xâm lấn nên không gây khó chịu cho bệnh nhân

Khám tai được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Kiểm tra sức khỏe định kỳ bao gồm kiểm tra tai;

• Tìm hiểu nguyên nhân gây đau tai, mất thính giác, cảm giác đầy hoặc giảm áp lực trong tai;

• Trẻ sốt, quấy khóc không rõ nguyên nhân nghi ngờ viêm tai giữa hoặc nhiễm trùng tai;

• Xác định vị trí nhiễm trùng trong tai, có thể là viêm tai giữa hoặc ở ống tai ngoài;

• Tìm dị vật mắc kẹt trong tai;

• Đánh giá hiệu quả của các phương pháp điều trị bệnh ở tai đã áp dụng trước đó.

• Biểu hiện mất thính lực: khi bệnh nhân nghe không rõ tiếng đài, tiếng tivi và cần phải tăng âm lượng lớn hơn so với trước đây để nghe rõ, khi nghe người khác nói cần họ phải nhắc lại nhiều lần,...;

• Nghe thấy tiếng u u, tiếng ồn trong tai, cảm giác có nước trong tai kèm theo các triệu chứng như mất thăng bằng, chóng mặt,... 

Tình trạng giảm thính lực có thể diễn ra dần dần ở 1 hoặc cả 2 tai theo dạng tăng nặng dần, đôi khi là bất ngờ (điếc đột ngột), người đang nghe bình thường đột nhiên nghe kém.

2. Các bước kiểm tra tai

2.1. Chuẩn bị dụng cụ

• Các loại đèn: đèn soi tai, đèn Clar;

• Loa soi tai nhiều kích thước;

• Khay thuốc, đèn cồn, que tăm bông, bông gòn,...

Bệnh nhân ngồi đối diện với bác sĩ và ở cùng mức độ cao. Ở trẻ em, cần có người lớn bế hoặc giữ trẻ ngồi yên.

2.2. Quy trình kiểm tra tai  

• Bác sĩ điều chỉnh ánh sáng và quan sát bên trong tai: mép tai, rãnh tai sau, tai giữa, khu vực sau tai có thể phát hiện viêm da tai, zona tai, tiếp tục của dịch tai, ung thư da vành tai,...;

• Áp dụng áp lực vào các điểm đau:

• Điểm gần chóp tai;

• Điểm phía sau xương chóp tai;

• Điểm phía trước tai: kéo về phía trên và dưới mép tai có thể phát hiện ra các vấn đề ở ống tai như mụn nhọt hoặc viêm nhiễm ống tai;

• Điểm phía sau tai.

Dụng cụ kiểm tra tai

Những điểm đau này thường là dấu hiệu cảnh báo về các vấn đề xương chũm như viêm tai xương chũm mạn tính, viêm xương chũm cấp,...

Kiểm tra ống tai ngoài:

Bác sĩ sẽ kéo vành tai ra sau hoặc kéo lên trên, sau đó sử dụng đèn clar để soi vào ống tai giúp chẩn đoán viêm ống tai ngoài, viêm ống tai có mụn nhọt, dị vật trong ống tai ngoài, polyp và nấm trong ống tai ngoài,...

Kiểm tra màng nhĩ:

• Đặt loa soi vào ống tai một cách nhẹ nhàng để quan sát màng nhĩ, bóng xương búa, cán xương búa, nón sáng, cột nhĩ, màng nhĩ căng, màng nhĩ trùng,... Trong trạng thái bình thường, màng nhĩ sẽ sáng và trong suốt giúp quan sát rõ ràng các cấu trúc trên;

• Kiểm tra màng nhĩ giúp chẩn đoán các vấn đề như viêm màng nhĩ, thủng màng nhĩ, viêm tai giữa cấp và viêm tai giữa thanh dịch (hay viêm tai màng nhĩ đóng kín),... Ngoài ra cần chú ý đến sự thay đổi về độ bóng, màu sắc, độ nghiêng,...;

• Trong trường hợp bệnh nhân bị thủng màng nhĩ, cần kiểm tra kỹ lỗ thủng ở màng trùng hay màng căn, kích thước và hình dạng của lỗ thủng, có nằm gần khung xương không, thủng một hoặc nhiều lỗ, bờ lỗ thủng có mềm mại hay nhẵn nhụi, có polyp hay không,...

Kiểm tra vòi nhĩ:

Để kiểm tra xem vòi nhĩ có bị tắc hay không, bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp sau:

• Nghiệm pháp Valsava: bệnh nhân ngậm miệng, bịt mũi sau đó thổi phồng 2 má. Vòi nhĩ sẽ thông nếu bệnh nhân nghe thấy tiếng kêu trong tai;

• Nghiệm pháp Toynbee: bệnh nhân ngậm miệng, bịt mũi và nuốt nước bọt. Vòi nhĩ sẽ thông nếu bệnh nhân nghe thấy tiếng nuốt trong tai;

• Nghiệm pháp Politzer: bệnh nhân ngậm nước và bịt một bên mũi. Bác sĩ sẽ sử dụng bóng cao su để bơm không khí vào phía mũi không bịt, đồng thời bệnh nhân sẽ nuốt nước. Vòi nhĩ sẽ thông nếu bệnh nhân nghe thấy tiếng trong tai.

Khám vòi nhĩ nhằm mục đích đánh giá chức năng hoạt động của vòi nhĩ và phát hiện sớm các vấn đề như hẹp hoặc giãn rộng vòi nhĩ, viêm tai giữa kèm thủng màng nhĩ hoặc không thủng màng nhĩ, đánh giá tình trạng tai trước và sau khi phẫu thuật, chẩn đoán các vấn đề về suy giảm thính giác hoặc ù tai không phải do viêm tai.

Ngoài ra, bác sĩ cũng cần thăm dò thêm về nghề nghiệp của bệnh nhân, ví dụ như nếu họ là thợ lặn hoặc phi công, điều này có thể ảnh hưởng đến tai do sự chênh lệch áp suất giữa môi trường bên trong và bên ngoài tai trong một thời gian dài.

Khám tai giúp phát hiện những vấn đề lạ ở cơ quan này

Có thể nói rằng khám tai không phức tạp, không cần xâm nhập và giúp đánh giá sơ bộ chức năng của tai, từ đó hỗ trợ chẩn đoán bệnh và đề xuất phương pháp điều trị thích hợp.

Chuyên môn về Tai Mũi Họng tại Bệnh viện Đa khoa Mytour tụ hợp nhiều bác sĩ có kinh nghiệm cùng với thiết bị hiện đại, tham gia vào quá trình khám và chẩn đoán các vấn đề về tai mũi họng. Mytour đã thành công trong việc chẩn đoán nhiều trường hợp tai bệnh ở cả trẻ em và người lớn như: chấn thương, khối u, viêm nhiễm, dị hình tai, lão thính,... và tiến hành các thủ thuật đo chức năng tai như đo âm thanh tai, đo nhĩ lượng, đo thính lực, đo chức năng vòi tai,... giúp chẩn đoán nhanh chóng và chính xác hơn.