1. Ý nghĩa của lễ Tất niên
Lễ Tất Niên, hay còn gọi là Tiệc Tất Niên hoặc Year End Party (YEP), là một sự kiện quan trọng vào cuối năm. Từ 'Tất' nghĩa là kết thúc, hoàn tất, và 'Niên' nghĩa là năm. Tiệc Tất Niên là buổi tiệc tổng kết và đánh giá năm qua.
Theo sách 'Tục thờ cúng của người Việt' của NXB Văn hóa - Thông tin, dịp Tết và Xuân là lúc con cháu tụ tập đông đủ. Sau khi tiến hành lễ cúng và thờ, mâm cỗ sẽ được hạ xuống để con cháu cùng thưởng thức và nhận lộc.
Tiệc Tất Niên đánh dấu sự kết thúc năm cũ và chào đón năm mới với mong ước về hạnh phúc, may mắn và thành công. Thường tổ chức vào chiều ngày 30 Tết, bữa cơm Tất Niên là dịp đoàn viên thiêng liêng, kết nối các thế hệ trong gia đình. Gia đình nào có đông đủ thành viên tham gia được xem là gia đình 'phúc lộc đầy đủ', mang lại nhiều may mắn.
Tùy theo phong tục từng vùng miền, lễ cúng Tất Niên thường được tổ chức trước, sau đó chủ nhà có thể mời bạn bè hoặc người thân tham gia tùy theo truyền thống của gia đình.
Mọi người sẽ cùng nhau ôn lại kỷ niệm, vượt qua hiểu lầm và đau buồn của năm cũ, và hướng tới một năm mới với nhiều hứa hẹn tốt đẹp. Đặc biệt, khoảnh khắc Giao thừa là thời điểm thiêng liêng khi đất trời hòa quyện, mọi sự sống hồi sinh với hy vọng mới. Đối với nhiều người, việc sum họp gia đình trong thời khắc này là điều quý giá nhất.
Bữa cơm Tất Niên không chỉ là dịp sum họp gia đình mà còn là nghi thức kết thúc năm cũ và đón chào năm mới. Sau bữa cơm, gia đình chuẩn bị cúng Giao thừa để tiễn năm cũ và mời ông Công ông Táo về trần thế tiếp quản bếp núc. Đây cũng là thời điểm con cháu bày tỏ lòng tri ân đối với tổ tiên.
Mâm lễ cúng Tất Niên có thể thay đổi tùy thuộc vào phong tục và điều kiện gia đình, từ trang trí lộng lẫy đến đơn giản. Tuy nhiên, một số thành phần truyền thống như hương hoa, vàng mã, đèn nến, trầu cau, rượu, trà, bánh chưng vẫn là phần không thể thiếu và được bày biện trang trọng.
Ngày Tất Niên là dịp quan trọng với người Việt, khi những người con cháu xa quê trở về sum họp với ông bà, cha mẹ. Dù có bận rộn thế nào, mọi người đều dành thời gian quây quần bên bữa cơm vào ngày 30 Tết để cảm nhận sự ấm cúng của gia đình.
Hình minh họa (nguồn sưu tầm)
2. Thời điểm và giờ cúng Tất Niên năm Giáp Thìn 2024 như thế nào là phù hợp?
Tại Việt Nam, Tất Niên thường được tổ chức vào ngày cuối cùng của năm theo lịch Âm, tức ngày 30 tháng 12 Âm lịch, hay ngày 30 Tết. Nếu năm có đủ 30 ngày tháng Chạp, ngày này sẽ là ngày cuối cùng của năm. Còn trong những năm thiếu ngày, Tất Niên sẽ được tổ chức vào ngày 29 tháng 12 Âm lịch, tức ngày 29 Tết.
Một số gia đình chọn tổ chức lễ cúng Tất Niên sớm hơn vào các ngày 25, 26, 27 hoặc 28 tháng Chạp. Dù có thể linh hoạt trong việc chọn ngày, thời điểm tốt nhất vẫn là vào hai ngày cuối năm để mọi người có thời gian chuẩn bị và tham gia đầy đủ.
Ví dụ, Tất Niên năm 2024 sẽ được tổ chức vào ngày 8/2/2024 (29 tháng Chạp) và 9/2/2024 (30 tháng Chạp).
Theo truyền thống Việt Nam, ngày Tất Niên có thể là ngày 30 tháng Chạp (trong năm có đủ 30 ngày) hoặc ngày 29 tháng Chạp (trong năm thiếu ngày). Lễ cúng thường diễn ra vào buổi chiều hoặc tối. Sau khi lễ cúng xong, gia chủ có thể mời khách đến dự bữa cơm Tất Niên. Cách tổ chức lễ cúng cũng có thể thay đổi tùy theo phong tục của từng vùng.
Dưới đây là lịch cúng Tất Niên với danh sách các ngày và giờ tốt để bạn tham khảo:
Ngày 26 tháng Chạp (tức 5/2/2024 dương lịch), là ngày Kỷ Hợi, tháng Ất Sửu, năm Quý Mão. Những giờ đẹp trong ngày 26 tháng Chạp bao gồm:
- Ất Sửu (1 giờ đến 3 giờ sáng): Ngọc Đường
- Mậu Thìn (7 giờ đến 9 giờ sáng): Tư Mệnh
- Canh Ngọ (11 giờ đến 13 giờ trưa): Thanh Long
- Tân Mùi (13 giờ đến 15 giờ chiều): Minh Đường
- Giáp Tuất (19 giờ đến 21 giờ tối): Kim Quỹ
- Ất Hợi (21 giờ đến 23 giờ tối): Bảo Quang
Ngày 29 tháng Chạp (tức 9/2/2024 dương lịch), là ngày Nhâm Dần, tháng Ất Sửu, năm Quý Mão. Dưới đây là các giờ tốt trong ngày 29 tháng Chạp:
- Canh Tý (23 giờ đến 1 giờ sáng): Thanh Long
- Tân Sửu (1 giờ đến 3 giờ sáng): Minh Đường
- Giáp Thìn (7 giờ đến 9 giờ sáng): Kim Quỹ
- Giờ Ất Tị (9 giờ - 11 giờ): Bảo Quang
- Giờ Đinh Mùi (13 giờ - 15 giờ): Ngọc Đường
- Giờ Canh Tuất (19 giờ - 21 giờ): Tư Mệnh
Ngày 30 tháng Chạp (tức 9/2/2024 dương lịch), tức ngày Quý Mão, tháng Ất Sửu, năm Quý Mão. Những giờ hoàng đạo trong ngày 30 tháng Chạp là:
- Giờ Nhâm Tý (23 giờ - 1 giờ): Tư Mệnh
- Giờ Giáp Dần (3 giờ - 5 giờ): Thanh Long
- Giờ Ất Mão (5 giờ - 7 giờ): Minh Đường
- Giờ Mậu Ngọ (11 giờ - 13 giờ): Kim Quỹ
- Giờ Kỷ Mùi (13 giờ - 15 giờ): Bảo Quang
- Giờ Tân Dậu (17 giờ - 19 giờ): Ngọc Đường
3. Những gì cần chuẩn bị cho mâm cúng tất niên?
3.1. Mâm cúng tất niên ở Miền Bắc
Tại miền Bắc, mâm cỗ cúng Tất niên thường được bày biện đầy đủ, tùy thuộc vào kích thước bàn ăn. Với mâm cỗ nhỏ, thường có 4 bát và 4 đĩa; mâm cỗ lớn có thể có 6 bát và 6 đĩa hoặc 8 bát và 8 đĩa. Một số gia đình còn làm mâm cỗ lớn với cấu trúc xếp cao, thậm chí lên đến 2 hoặc 3 tầng.
Cụ thể, bốn bát trong mâm cỗ gồm: Bát giò heo hầm măng lưỡi lợn, bát bóng thả, bát miến và bát mọc. Bốn đĩa trên mâm cỗ thường có: Đĩa giò lụa, đĩa chả quế, đĩa thịt gà và đĩa thịt heo. Mâm cỗ Tất niên nổi bật với sự đa dạng và phong phú, không chỉ mang đến hương vị tinh tế mà còn tượng trưng cho sự sum vầy và may mắn trong năm mới của người miền Bắc.
3.2. Mâm cúng tất niên ở Miền Trung và Miền Nam
Mâm cỗ Tất niên của người Miền Trung, như miền Bắc và miền Nam, cũng là nguồn cảm hứng cho các gia đình khi mọi người đều bận rộn chuẩn bị cơm cúng Tất niên. Tuy không bị giới hạn số lượng bát đĩa theo quy tắc như miền Bắc, mâm cỗ miền Trung vẫn bao gồm các món truyền thống như giò lụa, thịt gà, thịt lợn, măng khô và miến xào.
Trong mâm cỗ Tất niên miền Nam thường thấy các món đặc trưng như bánh tét, canh măng, thịt kho tàu, chả giò, nem, gỏi tôm thịt... Người Nam ưa chuộng món nguội với các món không thể thiếu như bánh tét, củ cải ngâm nước mắm, canh măng, canh khổ qua nhồi thịt, thịt kho tàu, gỏi tôm thịt, thịt lợn luộc, dưa giá, nem, chả giò và củ kiệu, tất cả được bày biện trên bàn cúng.
4. Một số điểm cần lưu ý khi cúng Tất niên
Lễ cúng Tất niên, dù không cần quá trang trọng, vẫn yêu cầu gia chủ chú ý một số điều quan trọng tương tự như các lễ cúng khác trong năm.
Dù lễ cúng Tất niên không yêu cầu sự cầu kỳ, nhưng gia chủ không nên lơ là. Tùy điều kiện gia đình, mâm cúng có thể ít hay nhiều, nhưng phải có các món truyền thống và được bày biện sạch sẽ, chu đáo.
- Để buổi lễ cúng Tất niên diễn ra trang trọng, gia đình nên dành thời gian dọn dẹp sạch sẽ bàn thờ và khu vực xung quanh trước khi bắt đầu lễ cúng.
- Bữa cơm Tất niên là dịp quan trọng để cả gia đình quây quần, vì vậy việc có mặt đầy đủ các thành viên là rất cần thiết để tạo nên không khí ấm cúng và đoàn tụ.
- Tất niên là thời điểm gia đình sum họp sau một năm làm việc, đặc biệt là với các thành viên xa nhà. Vì thế, cần tránh cãi vã và chửi mắng, thay vào đó, hãy chia sẻ niềm vui và những câu chuyện tích cực để tạo bầu không khí hạnh phúc.
Trên đây là toàn bộ thông tin của Mytour về việc cúng Tất niên năm Giáp Thìn 2024, bao gồm thời gian và ngày tốt. Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết!