'Khi tiền lên mạng': Tại sao mọi người lại bỏ lỡ phát hiện quan trọng nhất trong 500 năm qua

Nếu nhìn vào quá khứ hàng trăm năm, chỉ có phát minh về báo in và Internet có tác động lớn nhất đối với nhân loại. Internet và báo in đã cho phép chúng ta demokratizálja az információt; cùng với đó là sự phổ cập và nâng cao kiến thức đến người dân trên toàn thế giới.

Vậy tôi đang nói về cái gì đây? Ijiri đã tạo ra thứ gì mà đáng kinh ngạc đến vậy?

Đó chính là Kế toán Tam-phân. (triple entry accounting)

Hả, cái gì?

Bạn không nghe nhầm đâu, tôi nói thật đấy.

Dù sao cũng đừng cảm thấy tiếc nuối nếu bạn đang bỏ lỡ cuộc cách mạng đó. Nó không được phổ biến trên các phương tiện truyền thông chính thống. Khi giáo sư Ijiri qua đời vào năm 2017, hầu hết mọi người đều không biết đến công việc của ông. Cuốn sách nổi tiếng nhất của ông, Kế toán Động lượng và Sổ Sách Ba-bên, không nhận được bất kỳ đánh giá nào trên Goodreads (trang web giới thiệu, đánh giá sách). Vì vậy, bạn không phải là người duy nhất đã bỏ lỡ nó.

Hãy thử tìm kiếm từ khóa “Kế toán Tam-phân” xem.

4970 kết quả, với thời đại của Google như hiện nay, thì như thế không khác gì là không tồn tại. Những người mới chỉ xuất hiện trên Facebook hoặc Youtube tuần trước đều cho ra nhiều kết quả hơn thế.

Thử coi tiếp xem, đường link đầu tiên dẫn tới Wikipedia, nhưng vẫn chỉ ở dạng sơ khai. Thứ tư xuống là một bài báo từ năm 2005, Ijiri thậm chí không được đề cập ở trang đầu tiên.

Vậy tại sao nó lại quan trọng đến vậy nếu không ai biết về nó?

Bởi vì nó chỉ được áp dụng từ năm 2008, nên tác động của nó vẫn chưa thấy. Nhưng hãy chờ xem, nó sẽ trở thành một làn sóng cực lớn và thay đổi hoàn toàn cuộc sống và xã hội của chúng ta.

Làm sao tôi biết?

Để hiểu lý do, chỉ cần đào sâu vào mảng gợi cảm nhất của lịch sử. (nd: đúng vậy, 'gợi cảm', hihi)

KẾ TOÁN: CHỦ ĐỀ GÂY SỐC NHẤT TRONG LỊCH SỬ

Nói đơn giản: Không có kế toán, bạn sẽ không đọc bài này trên iPad, hoặc điều khiển xe trong khi nghe nhạc trên Zing.mp3. Thiếu kế toán, không có thương mại, không buôn bán. Thiếu thương mại, không có máy bay, tàu hỏa, máy kéo, không có động cơ hơi nước, tòa nhà cao tầng hay máy tính. Sẽ không có quốc gia, không có tàu, không có tàu vận tải chở hàng ra khắp nơi trên thế giới từ những vùng đất xa xôi.

Thực tế, nếu không có kế toán, chắc chắn bạn vẫn phải đi săn hoặc kiếm ăn ở rừng rậm.

Như bạn có thể biết, chỉ có hai đột phá về kế toán trong lịch sử thế giới.

Cả hai đã tạo ra những bước tiến lớn trong nhận thức, nâng cao tính phức tạp của xã hội và sự tiến bộ của nhân loại.

Bước đột phá đầu tiên là Kế toán Đơn

Ngày xưa, chúng ta chỉ đi lang thang trong rừng săn bắt, ngắm nhìn những ngôi sao hoặc cày cấy trên cánh đồng. Tiềm năng phát triển của chúng ta bị hạn chế. Chúng ta sống với bộ tộc hoặc gia đình, sau đó đi săn bắn và hái lượm. Cha mẹ của chúng ta cũng làm như vậy, sau đó là cha mẹ của họ, và cả cha mẹ của cha mẹ của họ trong một chu kỳ không có hồi kết.

Và kế toán đã phá vỡ chu trình đó.

Lần đầu tiên trong lịch sử, chúng ta có khả năng tự tạo ra một lối sống hoàn toàn khác so với thời kỳ chỉ dùng tay để lấy thức ăn cho vào miệng.

Bằng chứng đầu tiên về Kế toán Kép là từ người Sumer cách đây khoảng 5000 năm trên tấm đá khắc chữ hình nêm ( Nd: một dạng chữ viết sớm nhất của loài người). Đúng vậy, những người Sumer, người đã biến tấu cho chúng ta Sử thi Gilgamesh, câu chuyện cổ nhất ghi chép trong lịch sử. Hệ thống chữ viết như thế này đơn giản nhưng hiệu quả. Bạn chỉ cần ghi chú vào sổ, và, tôi nợ bạn 50 đô la.

Khi bạn có thể theo dõi sự sở hữu của người khác, thì kinh doanh bắt đầu mở rộng ra quy mô lớn hơn nhiều. Đó là lý do vì sao các vị vua và hoàng hậu thời cổ đại có thể xây dựng những tòa lâu đài, thành lập quân đội chuyên nghiệp và tạo ra những kỳ quan kinh ngạc cho nhân loại.

Tuy nhiên, Kế toán Kép không phải lúc nào cũng tốt. Nó chỉ giải quyết được một phần vấn đề. Kế toán viên duy nhất vào thời điểm đó là em trai của các vị vua vì nói chung, chỉ có thể tin tưởng vào gia đình mình. Anh ta chỉ cần xóa một dòng trong sổ, và số tiền đó sẽ biến mất. Không ai có thể kiểm tra, không ai có thể kiểm toán, không ai có thể ký hợp đồng. (nd: nói rõ ra là thời điểm đó chỉ có quý tộc giữ văn bản, nông dân đến thực hiện giao dịch, vấn đề ghi chép chỉ do quý tộc thực hiện).

Điều đó có nghĩa thương mại chỉ diễn ra nội bộ. Các vị vua và hoàng hậu giao dịch với quý tộc, họ chiếm lấy hầu hết số tiền cho bản thân và để lại ít cho dân chúng chúng ta chết đói. Đó là cách các triều đại mạnh mẽ từng tồn tại một thời trong lịch sử.

Và sau đó, Kế toán Kép xuất hiện để giải cứu tình hình

Cho đến năm 1400, hệ thống kế toán đơn chiều đã bộc lộ sự lỗi thời của nó. Khi đó, thuyền biển có khả năng di chuyển rộng lớn đã xuất hiện. Điều này có nghĩa là mọi người có thể thực hiện giao dịch với những người họ chưa từng gặp mặt. Với thương mại biển trở thành phương tiện vận chuyển hàng hóa quan trọng nhất đến những vùng đất xa xôi, các thành phố cảng như Venice đã trở thành trung tâm của thế giới cổ đại và là điểm nối cho thương mại toàn cầu. Tuy nhiên, với quá nhiều giao dịch diễn ra, hệ thống kế toán đơn đã dần bộc lộ nhược điểm của nó. Khi đó, việc làm giả sổ sách trở nên dễ dàng hơn. Cuốn sổ của mọi người đã trở thành một cuộc lộn xộn không kiểm soát với nhiều sai sót và thất thoát. Và với sự chồng chất của nhiều ngành nghề, sai sót càng trở nên phổ biến hơn.

Nhiều nền văn minh từ người Ý vào những năm 1300, tới người Triều Tiên cổ đại, và cả Caliphê Hồi giáo thứ hai đã phát triển các hệ thống kế toán kép. Tuy nhiên, các hệ thống đó vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu.

Và khi tất cả điều kiện đã sẵn có, chúng ta đã đạt được phát minh quan trọng nhất trong lịch sử nhân loại: báo in. Nếu không có nó, tri thức sẽ bị lãng quên, dù đã có những bước tiến lớn trong một lĩnh vực nào đó, nhưng cuối cùng cũng sẽ mất đi vào quên lãng. Báo in, do đó, cho phép mọi người tạo ra hàng trăm nghìn bản sao và điều này đồng nghĩa với việc kiến thức sẽ được bảo tồn và lưu thông, thay vì biến mất cùng người tạo ra nó.

Vào khoảng năm 1400, một tu sĩ tên Phanxicô đã hoàn thiện hệ thống kế toán kép, và từ đó nó nhanh chóng trở thành tiêu chuẩn với các thương gia tại Venice. Tất cả nhờ vào khả năng bảo quản của bản in giấy.

(Nd: Hãy tưởng tượng, mỗi ngày có hàng ngàn giao dịch diễn ra, và mọi người phải viết từa lưa trên giấy da vốn chất lượng rất kém, khiến cho việc viết và lưu trữ trở nên rất bất cập, lộn xộn. Do vậy, in ấn đã khiến giấy gỗ trở nên phổ biến, văn bản được phổ cập hơn, quy củ hơn, từ đó thương mại phát triển là dễ hiểu. Kế toán kép ở đây là văn bản nay đã được phổ biến cho cả 2 bên cùng giữ, chứ không phải kế toán đơn, một chiều như thời xưa.

Ví dụ:

- Kế toán đơn:

+ Hôm nay thu 100 bịch sữa --> Sổ ghi “cộng 100 bịch sữa”.

+ Hôm nay bán 50 bịch giá 1000 mỗi bịch  --> Sổ trừ 50 bịch, cộng 50.000 đồng.

Giống như cách bà bán tạp hóa ghi sổ, chỉ là mình tự ghi vào sổ của mình.

- Kế toán kép:

+ Hôm nay Bán 100 con bò cho A giá 5 triệu đồng mỗi con--> Sổ A cộng 100 con bò, và trừ đi 500 triệu đồng, đồng thời Sổ B trừ 100 con bò, cộng 500 triệu đồng.

+ Hai bên ký vào 2 biên bản mua bán, mỗi người giữ 1 tờ, để nếu thằng kia nói xạo thì quăng tờ mình giữ cho nó xem.

Tức là kế toán kép đòi hỏi thay đổi trong tài khoản của cả 2 bên. Bên này ghi Có thì bên kia ghi Nợ, kiểu bạn chuyển khoản cho người ta thì tk bạn bị trừ, người ta được cộng vậy.

Điều này mở ra một chương mới cho thương mại toàn cầu. Bây giờ hàng hoá có thể di chuyển dễ dàng đến tất cả các đế chế trên khắp lục địa.

Và khi chúng ta nhìn vào hiện tại, thì ngày nay vẫn sử dụng một hệ thống kế toán kép như vậy. Nếu bạn thực hiện giao dịch chuyển khoản ngân hàng, bạn đang sử dụng hệ thống kế toán kép.

Tuy nhiên, lịch sử lại lặp lại, và chính hệ thống kế toán kép cũng dần lỗi thời.

Lấy công ty Enron làm ví dụ. Họ đã thực hiện mọi biện pháp để làm giả sổ sách. Họ đã quản lý để che giấu khoản nợ hàng tỷ đô la.

Và đây là nơi Kế toán Tam-phân xuất hiện.

Bình minh của Kế toán Tam-phân

Hầu hết mọi người đã bỏ lỡ sự đột phá của giáo sư Ijiri vì nó nằm trên hai lĩnh vực khá mơ hồ và chưa phổ biến: mật mã và kế toán.

Rất hiếm khi gặp một người có kinh nghiệm về một trong hai lĩnh vực đó, chưa kể cả hai. Nếu không có sự hiểu biết liên ngành như vậy, không có gì ngạc nhiên khi phát minh của ông đã trôi vào lãng quên.

Và có một lĩnh vực mà ông ấy đã tiên phong. Lúc đó mã hóa vẫn còn lạ lẫm với cộng đồng. Nếu bạn làm việc trong ngành công nghệ thông tin, bạn có thể nhớ vụ scandal chip Clipper, nơi NSA (cơ quan tình báo quốc gia Mỹ) đã cố gắng cài mã độc vào tất cả các đoạn mã. Đó là chuyện của năm 1993. Ijiri xuất bản tác phẩm của ông vào năm 1989. Nó đã đi qua chừng đó thời gian mà vẫn không được ai chú ý đến.

Sau đó, vào năm 2006/2007, một lập trình viên tự học đã gây chấn động toàn hệ thống. Anh ấy đã tạo ra một loại tiền tệ thay thế, mang tính phi tập trung (hay còn gọi là phân tán).

Nó được gọi là Bitcoin.

'   Bitcoin chính là ứng dụng thực tiễn đầu tiên của kế toán Tam-phân.   '

Bây giờ tôi biết bạn nghĩ gì. Xin vui lòng không kể một câu chuyện dài dòng khác về cách Bitcoin đã thay đổi thế giới! Nhưng đảm bảo với bạn, cho dù Bitcoin tồn tại hay thất bại, thì công nghệ blockchain (chuỗi khối) vẫn sẽ tiếp tục tiến bước và phát triển rực rỡ, cũng như kế toán Tam-phân vậy. Các tập đoàn và chính phủ ban đầu đã chế nhạo nó thì nay đang chạy đua để áp dụng sức mạnh của nó.

Tại hội nghị thượng đỉnh gần đây tại thành phố New York, tôi đếm sơ đã thấy các tập đoàn IBM, Intel, Microsoft, Ngân hàng Trung ương Đức, Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ, Ngân hàng Thế giới, Cơ quan tiền tệ Hồng Kông, Toyota, Fidelity và Citi bank trong số những người tham dự. JP Morgan tuyên bố họ đã kết hợp các giao thức dẩn danh của Zcash (nd: 1 loại tiền mã hóa) vào công nghệ blockchain của họ, một ý tưởng mà mới chỉ vài năm trước đây còn được cho là điên rồ.

Nhưng hãy nhớ điều này: Chúng ta chỉ đang ở giai đoạn sơ khai của những gì chúng ta có thể làm với công nghệ blockchain.

Chúng ta đã trải qua đủ thử thách với tiền mã hóa, kiếm lợi và giao dịch, nhưng trong thực tế, các loại tiền này vẫn còn hạn chế trong việc sử dụng, chỉ mới quen thuộc với những nhà đầu cơ và nhà đầu tư ban đầu.

Nhưng công nghệ blockchain có khả năng mang lại nhiều lợi ích hơn, đặc biệt với sự tiến bộ của mã hóa.

MỘT LIỀU THUỐC ĐỂ CHÚNG TA TRƯỞNG THÀNH

Kế toán tam-phân, cùng với blockchain và mã hóa, tạo nên một phương tiện để chúng ta đồng thuận về một sự kiện khách quan. Kế toán tam-phân không phải là khái niệm khách quan, mà đơn giản là một mệnh đề triết học phức tạp mà ta có thể bỏ qua ở thời điểm này.

Nói một cách đơn giản, hai bên đã đạt được sự đồng thuận trong một giao dịch. Bên thứ ba xuất hiện và xác nhận giao dịch của cả hai bên. Đây là bằng chứng rằng một giao dịch đã diễn ra giữa hai bên, vượt ra ngoài những ghi chú mà mỗi bên lưu trong kế toán kép.

(Giải thích theo ngữ cảnh:

Ví dụ, khi bạn A chuyển tiền online cho B, B muốn xác nhận việc chuyển tiền đã được thực hiện hay chưa, A phải chụp màn hình giao dịch của mình và gửi cho B.

Những gì A chụp chỉ là một biên lai được ngân hàng xác nhận, không phải là giao dịch đang diễn ra (nghĩa là số tiền đang được chuyển đi). Nếu tiền không đến sau một thời gian dài, bạn sẽ phải liên hệ với ngân hàng để kiểm tra, điều này rất phiền toái, vì bạn không có khả năng kiểm tra giao dịch đó một cách độc lập. Điều này phản ánh sự thiếu minh bạch trong các giao dịch tiền tệ, cho phép ngân hàng giả mạo giao dịch, đó là lý do một số ngân hàng bất ngờ phá sản, hoặc các đế chế tài chính gian lận hàng tỷ đô la.

Với kế toán tam-phân, việc theo dõi giao dịch trở nên dễ dàng hơn. Bạn có thể quan sát giao dịch khi đang diễn ra, thay vì phải chờ đợi tiền chuyển đi hoặc tiền nhận về.

Sau khi thực hiện lệnh chuyển tiền, bạn sẽ nhận được một liên kết (link) thể hiện giao dịch đang diễn ra, bạn chỉ cần gửi liên kết đó cho người nhận để họ biết rằng mọi thứ vẫn ổn.)

Tôi biết bạn đã bắt đầu cảm thấy bối rối với những lý thuyết này rồi. Bạn có thể đặt câu hỏi: điều này quan trọng như thế nào đối với tôi? Tôi sẽ có được gì từ việc này?

Có rất nhiều lợi ích.

TÔI ĐÃ GIÀNH CHIẾN THẮNG TRONG CUỘC BÌNH CHỌN

Vậy còn việc bầu cử thì sao?

Việc bỏ phiếu gặp nhiều trở ngại ngày nay. Đối với các quốc gia dân chủ tiên tiến, việc này thường gặp nhiều sự lo ngại và nghi ngờ. Còn đối với các quốc gia dựa vào một lĩnh vực kinh tế cụ thể như chuối, dầu hỏa,... hay các quốc gia đang phát triển và các chế độ độc tài trên khắp thế giới, việc bỏ phiếu thường không có ý nghĩa gì cả.

Có bao nhiêu người đã bỏ phiếu?

Họ đã thực sự bỏ phiếu chưa?

Việc bỏ phiếu của họ đã được ghi lại không?

Phiếu bầu của họ có thể phản ánh ý định của họ không?

Chúng ta phải làm thế nào để kiểm phiếu cuối cùng một cách dễ dàng và nhanh chóng?

Chúng ta có thể tin tưởng vào cuộc kiểm toán đó không?

Và đó mới chỉ là phần nhỏ của vấn đề.

Nói chung, việc kiểm đếm phiếu bầu một cách chính xác vẫn đầy rủi ro. Ngay cả vào năm 2017, hệ thống bầu cử vẫn gặp nhiều lỗi lầm, chúng ta phải hoàn toàn phụ thuộc vào sự trung thực của các cuộc kiểm tra và sự cân nhắc quyền lực trong các hệ thống để ngăn chặn gian lận. Có cả các máy bỏ phiếu độc quyền mà chúng ta không thể kiểm tra hoặc tin tưởng, trong đó có rủi ro lớn khi chuỗi lệnh độc quyền của máy có thể bị thay đổi.

(Nd: Nếu bạn không hiểu vấn đề này, hãy xem xét về bầu cử Mỹ năm 2017. Sau khi kết quả được công bố, một số bang đã kêu gọi kiểm phiếu vì nghi ngờ gian lận. Họ đã chi hàng triệu đô la và sau nhiều quá trình phức tạp, họ vẫn không chắc chắn về kết quả, bởi kiểm phiếu thủ công hoặc kiểm tra máy đều không tạo ra sự tin tưởng tuyệt đối. Câu hỏi là, làm sao tôi biết nếu tôi bỏ phiếu cho Clinton nhưng máy lại tính ra kết quả là Trump? Làm thế nào để tôi kiểm tra kết quả đó?)

Công nghệ Blockchain có thể thay đổi tất cả điều đó bằng cách đảm bảo rằng phiếu bầu có thể được kiểm chứng chính xác và công khai.

Những gì chúng ta sẽ thấy trong tương lai không xa là việc hợp nhất hệ thống bỏ phiếu E2E (kiểm phiếu từ đầu đến cuối, và các hệ thống sẽ dựa trên blockchain).

E2E có nghĩa là tất cả mọi người trong dân số, kể cả cử tri cá nhân, đều có thể xác minh kết quả. Mọi người đều biết phiếu bầu của họ đã được ghi chép chính xác và họ có thể tự kiểm tra. Họ không cần phải tin ai nói với họ rằng kiểm phiếu là chính xác như chúng ta làm hôm nay. Họ cũng có thể xác minh tất cả phiếu bầu của người khác một cách chắc chắn. Mặc dù có sự minh bạch này, công nghệ blockchain vẫn giữ sự ẩn danh cho người bỏ phiếu, ngăn chặn sự ép buộc và tư duy bầy đàn.

Chúng ta vẫn chưa thực hiện được những điều như vậy (ngoại trừ việc giữ cho phiếu bầu bí mật). Chúng ta có thể công bố kết quả bầu cử nhưng không thể chứng minh điều đó, đó là lý do tại sao Trump  đôi khi tuyên bố rằng ông giành được đa số phiếu bầu thông thường với hai triệu phiếu nhiều hơn so với đối thủ. Hệ thống E2E sẽ thay đổi điều đó. Các chính trị gia có thể không ưa điều này, vì họ được lợi khi tuyên bố kết quả là giả mạo, nhưng không may cho họ, vì người dân muốn kiểm tra quyền bỏ phiếu của mình.

Có nhiều ví dụ về cách hệ thống E2E đang được sử dụng hiện nay, chẳng hạn như dự án Helios của Ben Adida tại Trung tâm Nghiên cứu Thống kê Xã hội của Harvard. Dự án chưa đóng góp nhiều cho các cuộc bầu cử quốc gia, nhưng đã được áp dụng ở quy mô nhỏ cho các cuộc bình chọn cơ bản trên toàn trường. Hãy coi đó là các thử nghiệm ban đầu.

Tuy nhiên, cũng có không ít lời phê phán về công nghệ blockchain, mà tôi sẽ thảo luận sau đây:

BITCOIN NHƯ HỘI CHỨNG HOA TULIPS

(Nd: Hội chứng hoa tulips, một thời hoa tulips từng gây ra cơn sốt tại Hà Lan, nó được xem là xa xỉ, mỗi bông có giá bằng cả một năm lao động của một người bình thường, sau đó bất ngờ giảm giá trở lại đúng với giá trị thực của nó. Hội chứng hoa tulips nhấn mạnh hiện tượng đẩy giá lên quá giá trị thực của một thứ gì đó.)

Bạn quen với câu chuyện này rồi. Bitcoin giống như một cơn sốt tulips và không có giá trị thực sự. Chỉ có những người dại dột và những chuyên gia máy tính mới thấy nó là đáng giá.

Đây là một lập luận so sánh thiếu sâu sắc. Nó phản ánh sự thiếu khả năng phê phán. Giống như việc đọc một hai bài viết chỉ trích cay nghiệt trên Vnexpress hoặc Vozforums và tự tin rằng mình đã hiểu đúng. Đó không phải là cách suy nghĩ chính xác.

Tôi khẳng định với bạn: Hoa tulips thực sự không có giá trị nội tại. Chúng chỉ là hoa. Chúng đẹp và chỉ có vậy thôi.

Mặt khác, Bitcoin mở ra một phương pháp hoàn toàn mới giúp làm trơn các giao dịch, tạo ra những nền tảng ứng dụng phi tập trung mà bạn sẽ sử dụng hàng ngày trong vòng ba đến năm năm. (nd: Decentralize – phi tập trung, hoặc tản quyền, là cách thức phân tán quyền lực, ví dụ như bầu cử Mỹ chẳng hạn, chỉ có 1 số người được quyền kiểm phiếu – do vậy dễ sinh ra tiêu cực; phi tập trung sẽ tạo cơ hội cho toàn xã hội được kiểm phiếu công khai)

Bạn không tin à? Hãy xem công ty khởi nghiệp Status làm mẫu. Status đã thu hút được 270 triệu đô la (nd: số tiền lớn) để xây dựng một ứng dụng kiểu Wechat nhưng mang tính phi tập trung. Có người sẽ nói rằng không phải lúc nào cũng phải có nhiều tiền thì mới có giá trị.

Cho dù bạn không thích, cách họ tiếp cận là thông minh. Điều đó có nghĩa là họ có thể thành công. Vì sao? Bởi vì WeChat.

WeChat không phổ biến ở Mỹ (nd: VN thì rất nổi tiếng), nhưng nó được sử dụng bởi 890 triệu người ở Trung Quốc và châu Á. Ban đầu chỉ là một ứng dụng trò chuyện, nhưng bây giờ nó trở thành một nền tảng di động khổng lồ, các plugin của nó cung cấp mọi dịch vụ từ mua vé đến tìm hiểu tình trạng giao thông trước khi bạn đi mua sắm. Dân Trung Quốc sử dụng WeChat trong mọi khía cạnh của cuộc sống.

Vấn đề lớn duy nhất là WeChat không thể mở rộng ra ngoài Trung Quốc vì nó bị kiểm soát tập trung bởi chế độ độc tài. Điều này có nghĩa là, việc phi tập trung sẽ phải đi qua một quãng đường dài để cách mạng hóa điện toán di động và mang sức mạnh đó đến với thế giới phương Tây.

Nếu bạn cho rằng tất cả các ICO (nd: hình thức huy động vốn của các start-up) đều là kế hoạch Ponzi (đa cấp) và bạn không thể nhận thấy tiềm năng của một ứng dụng WeChat phi tập trung, thì bạn chắc chắn còn rất lâu mới hiểu được tiềm năng của Blockchain.

Nếu Status thành công, 270 triệu USD chỉ là một phần nhỏ so với tiềm năng của nó.

NGƯỜI KHỦNG CẢNH CÔNG NGHỆ!

Chỉ có người khủng cảnh công nghệ mới mê tiền ảo thôi!

Nếu bạn chỉ mới biết đến Internet, chắc chắn bạn đã tự hỏi khi thằng nhóc điên Jeff Bezos hợp tác tạo ra một công ty nhỏ tên là Amazon để bán sách trên nền tảng gọi là Internet, một thứ mà chỉ có những người mê công nghệ mới hiểu. Như là ‘Ủa, ngoài đường đầy tiệm sách, tự dưng lại mất công lên cái Internet để mua sách làm gì?’.

Và về chuyện Steve Jobs và Woz đã cùng nhau chế tạo máy tính trong gara nhà họ thì sao?

Thời điểm đó, mọi người còn tự hỏi máy tính là cái gì? Chỉ có những người mê công nghệ cần nó.

Cả máy tính lẫn Internet thời đó đều không có giá trị gì to lớn. Nhưng những người tiên phong ấy đã đủ thông minh để nhìn xa trông rộng, xây dựng những dự án với tinh thần tò mò và nhận ra tiềm năng của chúng trong khi mọi người vẫn chê trách họ.

Đó cũng chính là điều chúng tôi, lũ điên, tìm thấy trong Bitcoin, tiền mã hóa và blockchain hiện nay, ngay cả khi mọi người đang bỏ qua nó.

NHƯNG ... NHƯNG KHÔNG ỔN ĐỊNH

Bạn cũng biết điều này. Tiền mã hóa (hay còn gọi là tiền ảo) không ổn định. Nó có thể tan tành trong một đêm. Bạn có thể mất rất nhiều tiền.

Lập luận này không cung cấp thông tin gì hữu ích cả.

Mọi thứ đều có thể tan tành qua một đêm.

Không có gì là không thể tan rã.

Còn ai nhớ vụ khủng hoảng bất động sản tại Mỹ vào năm 2008 không?

Thị trường chứng khoán đã sụp đổ trong những thập kỷ 20, 80, và 90 phải không?

Dưới đây là chỉ số Dow Jones trong 100 năm qua để minh họa:

Nhìn vào biểu đồ, chúng ta có thể nhận thấy xu hướng tăng của thị trường trong dài hạn. Trông thật là đẹp đẽ. Tuy nhiên, điều này chỉ là một phần của câu chuyện.

Bạn nhìn thấy những đỉnh gai chĩa xuống đúng không? Trong khoảng thời gian này, thị trường trông khá ổn định, nhưng những đoạn nhọn đó, mặc dù nhỏ nhưng lại là những lần khiến mọi người mất rất nhiều tiền. Nếu bạn ở trong giai đoạn đó, nó có thể gây tổn thương cho bạn. Chỉ khi phóng to từng giai đoạn, bạn mới thấy được vấn đề.

Hãy cùng nhìn xem. Đây là phóng đại vào cuộc suy thoái những năm 20 

Từ góc nhìn này, nó có vẻ khác biệt hoàn toàn đúng không?

Và tiêu đề bài báo này thì sao? Tiêu đề đề cập đến cuộc khủng hoảng năm 1987, được biết đến với tên Thứ Hai Đen, khi mà bất ngờ mọi người quay trở lại công việc và phát hiện ra thị trường đã sụp đổ chỉ trong một đêm.

Đó là cách mà thị trường đầu tư hoạt động. Nguy cơ cao, nhưng phần thưởng cũng lớn.

Trong khi mọi người lo lắng về biến động bất thường của thị trường, các nhà đầu tư kỳ cựu lại ưa thích điều đó. Họ hiểu rằng sụp đổ của thị trường là cơ hội, trong khi người mới tham gia thì ca ngợi về việc thị trường bị chi phối và hy vọng không thực tế vào sự phát triển không ngừng.

Bitcoin có vẻ không thể đoán trước trong ngắn hạn, điều đó là hiển nhiên, nhưng trong tương lai dài thì rõ ràng đang có xu hướng tăng lên.

Hãy đầu tư khi mọi người cho rằng một thứ gì đó không đáng giá, và giữ chặt nó khi mọi người đang hoảng loạn bán ra là cách giúp mọi thứ diễn ra suôn sẻ. Đó là lý do tại sao Warren Buffet trở nên giàu có trong khi bạn không. Ông ấy mua cổ phiếu Coca-Cola khi mọi người nghĩ rằng công ty sắp phá sản. Đó là những gì ông ấy làm. Ông ấy nhìn thấy tiềm năng trong những công ty bị định giá thấp, trong khi người khác đang bán ra mạnh mẽ.

NHƯNG... NHƯNG CHƯA CÓ GÌ ĐẢM BẢO CHO NÓ

Một trong những chỉ trích lớn nhất và không hợp lý nhất về các loại tiền mã hóa như Bitcoin và Ethereum là chúng không có giá trị cốt lõi ngoài niềm tin mà chúng ta đặt vào. Tôi không thể đếm được đã có bao nhiêu ý kiến giống như vậy trong rất nhiều bài báo và diễn đàn. Hãy lắng nghe điều này từ tôi:

Không có gì có giá trị cốt lõi ngoài trừ giá trị mà chúng ta gắn vào nó.

Đúng vậy, có lẽ thực phẩm, nước, nơi trú ẩn là những thứ có giá trị nội tại, nhưng ngoài những nhu cầu cơ bản đó, những thứ khác thì sao? Không nhiều. Ngay cả vàng và kim cương cũng chỉ là một đống phân trông có vẻ lấp lánh mà chúng ta đào lên khỏi mặt đất và chúng ta thích nó chỉ vì nó lấp lánh thế. Nó không có giá trị thực sự và hầu như không có bất kỳ tiện ích nào.

Tiền mà chúng ta đang sử dụng cũng chỉ là những mảnh giấy không khác gì, nó có giá trị vì chúng ta gán giá trị cho nó.

Nhưng đồng tiền đó, bạn nói, được chính phủ Hoa Kỳ công nhận. Đúng vậy, nhưng nó còn giá trị gì trong một tình huống khủng hoảng nghiêm trọng? Bạn nghĩ tình hình ở Zimbabwe hiện nay thế nào?

Chúng ta thường nghĩ về niềm tin (nd: niềm tin là ‘tiền luôn luôn có giá trị’) như một khái niệm cố định. Nhưng không phải vậy.

Niềm tin là một khái niệm đang thay đổi.

Nếu chính quyền của tôi ổn định trong năm mươi năm và sau đó một loạt các kẻ vô trách nhiệm được bầu lên để thực hiện những hành động ngu ngốc, thì tiền trái phiếu chính phủ trở nên vô giá trị, cũng như sự đảm bảo từ chính quyền.

Sự ủng hộ từ một thực thể tập quyền không đảm bảo gì cả. Nhiều lần trong lịch sử, tiền tệ của các quốc gia công nghiệp đã suy thoái mặc dù được chính phủ bảo vệ. Hãy xem tình hình khủng hoảng của nước Đức trước WWI, mà là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến WWII.

J.P. Morgan đã từng được Bộ Kho bạc Hoa Kỳ cứu vớt chỉ vì họ phá sản.

Nhưng đây là thế giới hiện đại, bạn nói. Những điều như thế sẽ không xảy ra nữa.

Chắc chắn vậy.

Lần trước khi tôi kiểm tra, chỉ có khoảng bảy mươi năm từ khi cuộc chiến lụt lịch sử này diễn ra, gây hậu quả khủng khiếp cho hành tinh, phá hủy nền kinh tế và cướp đi sinh mạng của 50 triệu con người. Đó chỉ là một khoảnh khắc so với sự vĩnh cửu của loài người. Nếu bạn nghĩ rằng chúng ta đã phát triển rất nhiều kể từ đó, với nhiều chính phủ trên thế giới đoàn kết đứng lên sau chiến tranh, xây dựng mối quan hệ mật thiết trong bảy mươi năm qua, thì tôi nghĩ bạn vẫn đang mơ mộng về câu chuyện cổ tích. Câu chuyện cổ tích tôn vinh bản chất tốt đẹp của con người. Nhưng bản chất của con người luôn mang trong mình điều xấu xa từ xa xưa, và nó có thể bùng nổ bất cứ lúc nào.

Nhưng đợi đã, bạn nói, USD có giá trị thực sự cũng như một cửa hàng có giá trị và hơn nữa, nó còn là công cụ giao dịch thương mại!

Nhưng Bitcoin và các loại tiền mã hóa ngày càng trở nên quý giá khi chúng được ủng hộ bởi các công ty khởi nghiệp, cùng hàng ngàn ứng dụng có bản quyền mà các công ty đang xây dựng cho chúng ngay bây giờ.

Ngày mai chúng sẽ có giá trị hơn vì chúng cung cấp quyền bỏ phiếu, chơi trò chơi, phát hành cổ phiếu và thậm chí cung cấp an ninh cho các ngân hàng danh tiếng.

Điều này đủ chứng minh rằng chúng có giá trị rất lớn so với việc chỉ dùng để mua bán bánh tráng và trứng vịt lộn.

Ồ, cần phải nhấn mạnh rằng Bitcoin có xu hướng tăng dài hạn, trong khi đồng đô la Mỹ thì đang giảm. Đồng đô la đang mất giá trị dần dần, làm giảm sức mua của bạn giống như một căn bệnh ung thư lan rộng trong cơ thể suốt nhiều năm mà bạn không nhận ra hoặc cảm nhận được. Đó chính là hiện tượng lạm phát. Một ngày nào đó bạn sẽ tỉnh giấc và nhận ra rằng đồng đô la của bạn đã giảm giá trị nhiều lần vì nó được thiết kế để mất giá trị theo thời gian.

Hôm qua tô phở giá 20.000, hôm nay là 30.000, và ngày mai có thể là 50.000, trong khi mức thu nhập của bạn vẫn cứ như cũ qua các năm, giờ bạn đã hiểu rõ về hiện tượng lạm phát rồi đấy.

Bitcoin và Ethereum không chỉ đơn giản là các tài sản như vàng hay bạc hoặc cổ phiếu trong một công ty.

Chúng là một phần không thể thiếu của nền kinh tế.

Khó nhìn thấy ngay bây giờ bởi vì chúng là một phần của một nền kinh tế (nd: thị trường tiền mã hóa) đầy biến động.

Trong khoảng từ năm đến mười năm tới, nền kinh tế của quốc gia này sẽ phát triển thành một trong những nền kinh tế lớn nhất thế giới, tiếp theo là vị trí thứ hai, và sau cùng là vị trí dẫn đầu toàn cầu. Lúc đó, mọi người sẽ tự hỏi, tại sao họ không nhận ra điều đó trước đây? Họ sẽ ước mong được quay về quá khứ, nơi mà họ đã bỏ lỡ cơ hội lớn như một khu rừng toàn bộ mặc dù họ chỉ nhìn thấy vài cây gỗ!

Hãy tưởng tượng rằng bạn đã mua cổ phiếu của Hoa Kỳ từ khi những người di cư đầu tiên đặt chân đến và đuổi người Da đỏ ra khỏi Manhattan.

Tác giả Tuệ Ngôn.