Khi tuổi thanh xuân không còn là tuổi thanh xuân
“Các nhà đầu tư thế giới thường nghĩ về Việt Nam như một quốc gia trẻ trung, đang lên và chứa nhiều tiềm năng nhất trong số các thị trường mới nổi. Họ ấn tượng với con số tăng trưởng về dân số, về sự kiện là 58% người VN dưới tuổi 25, và theo nhãn quan của người Âu Mỹ, đây là phân khúc sáng tạo và cầu tiến nhất của bất cứ xã hội nào. Họ tìm đến VN mong những đột phá kỳ diệu và một vận hành năng động kiểu thung lũng Silicon. Sau vài năm tung tiền mua tiềm năng và cơ hội, họ thường thất vọng và âm thầm bỏ đi. Tại sao? Tại vì họ đã nhầm, một người có số tuổi còn trẻ không có nghĩa là sự suy nghĩ và vận hành của người đó cũng phải trẻ trung như số tuổi, nhất là khi họ lớn lên trong một xã hội khép kín, ít tiếp xúc với thế giới.
Tôi thất vọng vô cùng khi về lại Việt Nam và gặp toàn những ông cụ non mới trên 20 tuổi đời: Nhút nhát, cầu an, thụ động, chỉ biết ăn nhậu, và đua đòi theo thời thế. Họ sống như các ông già đã về hưu, họ nói năng như một con vẹt, lập đi lập lại những giáo điều, khẩu hiệu đã hiện diện hơn trăm năm. Họ làm việc như một con ngựa bị bịt kín đôi mắt để chỉ nhìn thấy con đường một chiều trước mắt.
Trong khi thế giới đang hồi sinh với thế hệ trẻ tự tin tràn đầy năng lực cho những thử thách của thế kỷ 21, thì người trẻ VN đang lần mò trong bóng tối của quá khứ, với sự khuyền khích của các nhóm muốn giữ quyền lực và bổng lộc. Tôi tự hỏi, sao quê hương mình… già nua nhanh như vậy? Những nhiệt huyết đam mê của tuổi thanh niên bây giờ chỉ dành cho những trận đá bóng của Châu Âu? Tôi nhìn vào những nghèo khó của dân mình so với láng giềng chỉ là một tình trạng tạm thời. Nhưng tôi lo cho cái tư duy già cỗi của tuổi trẻ sẽ giữ chân VN thêm nhiều thập niên nữa.”
— Alan Phan
Trong khi Alan Phan cho rằng tuổi thanh xuân của chúng ta già nua thì tôi lại không nghĩ vậy, thậm chí là hoàn toàn ngược lại, tôi cho rằng, tuổi thanh xuân Việt Nam ta không già, mà là quá trẻ, trẻ tới mức không thể trưởng thành, không muốn trưởng thành và làm mọi cách để từ chối việc trưởng thành. Tuổi thanh xuân của chúng ta – tất nhiên không phải là tất cả – gần như dành trọn thời gian của mình chỉ để vui chơi, những thú vui phù phiếm, chỉ lo chuyện ăn cho ngon, mặc cho đẹp, mua sắm cho nhiều, thật nhiều đồ chơi càng tốt. Đồ chơi của tuổi thanh xuân thì thật tốn kém, xe cộ, điện thoại, đồ công nghệ, hàng hiệu…
Tuổi thanh xuân của chúng ta không muốn và từ chối việc tự lập, muốn được sống trong gia đình êm ấm thật lâu, lâu mãi mãi. Việc tự lập tự nhiên trở nên vô cùng khó khăn giống như một trận tử chiến. Mọi người chắc chẳng xa lạ gì với những hình ảnh: Những thanh thiếu niên được cha mẹ chăm sóc như những đứa trẻ dù họ đã qua tuổi ấy vài chục năm rồi. Những thanh niên chờ đợi cha mẹ chu cấp từ ăn uống đến quần áo, xin việc từ a đến z và lo cho họ từ đôi vớ đến chiếc áo mưa mỗi khi ra đường.
Những hình ảnh đó, thật đáng buồn. Tuổi thanh xuân của chúng ta như những cây tầm gửi, sống dựa vào gia đình, vào xã hội, không tạo ra giá trị gì, không có tư duy, sáng tạo và sản xuất, chỉ thích ăn chơi, hưởng thụ và được phục vụ. Tuổi thanh xuân chúng ta không chỉ không trở thành đòn bẩy mà thậm chí còn trở thành gánh nặng cho gia đình, cho xã hội. Thử hỏi có đáng buồn không?
Alan thất vọng khi tuổi thanh xuân Việt Nam giống như ông già, tôi thì thất vọng khi tuổi thanh xuân Việt Nam toàn là con nít, gần như không biết gì, không thể quyết định, không thể này, không thể kia, sợ hãi này, lo lắng nọ. Văn hóa, nếp sống, tư duy của chúng ta khiến cho nhiều thế hệ trẻ ném bay tuổi thanh xuân vào sọt rác mà không hề thương tiếc. Một lần nữa, thử hỏi có đáng buồn hay không?
Chung quy thì, dù quá già hay quá trẻ cũng vậy, thế hệ trẻ của chúng ta đang tự đánh mất mình, đánh mất cái thời tươi đẹp nhất của cuộc đời mình. Hoặc là, chúng ta không đánh mất, nhưng, tuổi thanh xuân của chúng ta đang bị ai đó trộm đi.
“Tình yêu” khiến tuổi thanh xuân chúng ta chết dần
Ai đã đánh cắp tuổi trẻ của chúng ta: văn hóa, truyền thống, giáo dục, tư duy, truyền thông? Tất cả những yếu tố đó đều góp phần làm cho tuổi trẻ của chúng ta phát triển chậm chạp, uể oải, thụ động và không đào sâu như hiện nay. Nhưng, còn một lý do không kém phần quan trọng, đó là yếu tố gia đình, đặc biệt là những bậc phụ huynh yêu thương, họ chính là những người trực tiếp đánh cắp tuổi trẻ của chúng ta, một cách tàn nhẫn mà họ chẳng bao giờ thừa nhận.
Phụ huynh đã lấy đi những điều mà tuổi trẻ xứng đáng được tận hưởng, lấy đi từ con cái những năm tháng tuổi thơ đầy tiếng cười cùng bạn bè, cùng những trò chơi dân gian. Và thay vào đó, họ ép con cái vào những buổi học căng thẳng từ sáng sớm đến tối khuya, học thêm, học kèm, không ngừng học. Nhìn thế hệ trẻ bị ép học quá nhiều thứ, tôi cảm thấy may mắn khi được trải qua một tuổi thơ đúng nghĩa, tràn đầy tiếng cười và những trò chơi vô tư.
Phụ huynh đã lấy đi khả năng tự lập của chúng ta
Tôi thường thấy các phụ huynh luôn sẵn sàng chạy đến đỡ con khi chúng ngã, thậm chí chỉ vì một cú ngã nhẹ.
Tôi thường thấy những bà mẹ còn bón cơm cho con dù chúng đã đi học lớp 1, đồng thời làm mọi thứ cho chúng từ việc mặc quần áo đến mang balo, không để chúng tự làm điều đó.
Tôi đã thấy người mẹ quỳ xuống xỏ giày cho cậu con trai lớn đã học đến cấp 2.
Tôi đã thấy những người mẹ chu toàn chu đáo, từ việc lấy cho cậu con trai lớn từ đôi vớ đến chiếc áo mưa mỗi khi ra ngoài, và không ngừng dặn dò những công việc nhỏ nhặt như thể cậu ấy đang đi chiến trận.
Tôi đã thấy những người mẹ quyết không để con mình làm việc nhà, từ việc nấu cơm, rửa chén, tất cả đều để lại cho mẹ. Kết quả, những đứa con này luôn tự hào về mẹ, và tất nhiên, luôn vâng lời mẹ, không cần nhắc nhở gì.
Tôi đã chứng kiến những bậc cha mẹ cứng rắn ép con phải mua đồ này, đăng kí học trường kia, theo ngành nọ, làm việc ở đâu.
Đáng sợ hơn nữa, tôi biết có những phụ huynh còn can thiệp vào việc kết hôn và sinh con của con cái, thậm chí từng quyết định nhỏ nhặt trong gia đình con... Rất nhiều trường hợp như vậy. Và đa số, đứa con chỉ lặng im nghe theo, ý kiến, kế hoạch của chúng không được coi trọng bởi cha mẹ.
Rốt cục, tuổi trẻ Việt Nam không thiếu chính kiến, nhưng chính kiến của họ thường bị coi thường, trà trộn và đặc biệt là bị cha mẹ làm mờ. Họ đã công khai lấy đi sự độc lập của thế hệ trẻ Việt Nam.
Phụ huynh cướp đi cả ước mơ của chúng ta, thay vào đó là ước mơ của riêng họ.
Trước đây, với lo lắng về chiến tranh, nghèo đói, phụ huynh không thể nghĩ đến việc theo đuổi ước mơ, nguyện vọng của mình. Họ đặt con cái vào những ước mơ còn dang dở của chính mình, hy vọng sẽ thấy nó thực hiện. Một số phụ huynh đòi hỏi con cái theo đuổi những ước mơ mà họ từng bỏ lại. Dù có lý do của mình, nhưng vẫn gây buồn khi con cái không được tôn trọng quyết định của mình.
Nếu ngày nay, giấc mơ làm công nhân hoặc viên chức cản trở khát vọng kinh doanh, sự lấn át sẽ lặp lại với thế hệ sau. Phụ huynh thường muốn con cái theo đuổi những gì họ đã bỏ lỡ. Điều này làm họ cảm thấy hạnh phúc và thấu hiểu, nhưng cũng làm họ mất tự do và không thể sống cuộc đời của mình. Họ mong con cái nghe theo, không phản đối. Tuy nhiên, điều này làm chúng ta mất khả năng quyết định và thất vọng.
Tình yêu của phụ huynh vô điều kiện nhưng đôi khi làm hạn chế sự phát triển của thế hệ trẻ. Họ cố kiểm soát cuộc sống, khả năng và tương lai của con cái dưới cái bóng của tình yêu đó. Tình yêu đó thường mang tính ích kỉ cá nhân, không thật sự vì con cái như họ nghĩ.
Hãy quyết định mạnh mẽ chiếm lại tuổi trẻ của bạn
Đối với các bạn trẻ, nếu muốn sống đúng với ý nghĩa của tuổi trẻ, trước hết, hãy học cách tự lập. Đừng tự hào về sự chăm sóc từ gia đình, về điều kiện sống hay vị trí công việc đã sẵn có. Tuổi trẻ cần ý nghĩa hơn những điều đó. Giá trị của bản thân là từ những gì mình tạo ra cho cuộc sống. Hãy luôn nhớ điều đó.
Đối với những bạn trẻ trong hoàn cảnh khó khăn, hãy dừng việc than vãn và oán trách. Hãy tự nhận trách nhiệm và cố gắng cải thiện hoàn cảnh, để tuổi trẻ không bị lãng phí.
Nếu bạn có ước mơ, hoài bão, mà bị phụ huynh ngăn cản, hãy thuyết phục họ bằng những quan niệm thời đại và hành động thiết thực. Hãy chứng minh bạn là người trưởng thành và tự lập. Đôi khi bạn cần mạnh mẽ để giành lại tuổi trẻ, nhưng hãy cam kết chứng minh bạn đủ trưởng thành để chịu trách nhiệm về nó. Bạn có làm được không?
Tuổi trẻ không chỉ là thời kỳ trẻ con
Tuổi trẻ là thời điểm phải dũng cảm khám phá, sáng tạo và sống hết mình với những ước mơ, niềm đam mê. Tuy nhiên, các bậc phụ huynh, dưới cái tình yêu, thậm chí là dưới bức vẻ tình yêu, đã vô tình lấy cắp đi tuổi trẻ của chúng ta. Chúng ta phải đứng lên, khẳng định tuổi trẻ cho bản thân mình. Hãy đi theo đúng con đường, làm những điều mà chúng ta cảm thấy đúng, thể hiện những giá trị của bản thân mình thay vì trở thành những 'con rối' của ý muốn của các bậc phụ huynh. Hoặc, nếu có thể, hòa giải được cả hai giá trị, đó là tốt nhất.
Tôi viết những dòng này không phải để mỉa mai hay phủ nhận tình yêu thương của các bậc cha mẹ dành cho con cái. Tôi chỉ muốn nhắc nhở rằng, tuổi trẻ của Việt Nam đang trở nên thụ động, yếu đuối và phụ thuộc như hiện nay. Các bậc phụ huynh cần phải chấp nhận một phần trách nhiệm. Họ cần mở lòng để thay đổi những quan niệm cũ kỹ từ những thời đại trước, không nên áp đặt chúng lên con cái quá nhiều như hiện tại.
Nếu bạn được sinh ra trong một gia đình linh hoạt với cha mẹ chỉ định hướng thay vì ép buộc, nơi bạn được tự do theo đuổi những ước mơ của mình, như tôi, thì bạn là một trong số những người may mắn. Bởi có biết bao nhiêu bạn trẻ khác đang phải chịu đựng mỗi ngày trên con đường mà họ không lựa chọn, làm những việc mà họ không muốn chỉ để làm hài lòng cha mẹ. Thực sự, có rất nhiều người xung quanh chúng ta phải sống như vậy. Thật là một sự lãng phí cho tuổi trẻ. Thật đáng tiếc.
Hãy dứt bỏ việc than thở, hãy nhanh chóng tìm cách, giành lại tuổi trẻ cho bản thân.
Tác giả: Phi Tuyết