Kho báu văn hóa - Nhà cổ Mã Mây Hà Nội

Trong câu ngạn ngữ dân gian về Thăng Long Hà Nội, có câu nói:

Hà Nội - Khám phá nét đẹp văn hiến qua thời gian

1. Đánh thức kí ức với căn nhà cổ

Bước chân chạm nhẹ, khám phá bí mật dưới tán cây

Di tích lịch sử, tình cảm với ngôi nhà di sản

Gửi xe ngay đối diện, chìm đắm trong chuyện ký ức

Chia sẻ câu chuyện đời, người qua lại trên con phố

Ngôi nhà cổ Mã Mây - Di sản lịch sử và kiến trúc độc đáo

Chứng nhân thời gian, ấn bản lịch sử từ năm 1890

2. Hành trình lịch sử của ngôi nhà

Ngôi nhà 87 Mã Mây đã trải qua nhiều sự đổi chủ, từ một thương gia bán thuốc bắc năm 1954 đến 1999. Trong 6 năm, 5 gia đình đã gắn bó và để lại dấu ấn. Sau đồng thuận tái định cư, ngôi nhà được trùng tu và hoàn thiện nhờ hợp tác giữa Hà Nội và Toulouse (Pháp) vào 27/10/1999.

Bản đồ bố trí không gian của ngôi nhà cổ

Bảng tên “Ngôi nhà di sản” - Niềm tự hào của phố Mã Mây và cả Hà Nội

3. Kế hoạch tổ chức không gian bên trong ngôi nhà

TẦNG 1: Mặt tiền - Cửa hàng - Sân khô - Nhà sau - Bếp - Khu vệ sinh

Phần mặt tiền được thiết kế mở ra phố, tận dụng làm cửa hàng và không gian giao tiếp. Điều độc đáo nằm ở việc sử dụng khung gỗ linh hoạt thay vì tường đóng cứng. Cửa lùa linh hoạt, dễ dàng đóng mở, tạo nên sự sáng tạo trong kiến trúc tổng thể của ngôi nhà.

Cửa lùa - Sự linh hoạt và sáng tạo trong thiết kế kiến trúc

Tiếp theo là sân trước, nơi hứng trọn ánh sáng và gió trời, làm nguồn nước sạch cho sinh hoạt. Đó là không gian tràn ngập ánh trăng và hương thơm từ chén quỳnh, nơi những đêm trăng rằm trở nên thi vị bởi những câu thơ của người Hà Nội xưa.

Khu vực sân trước được trang trí bằng các chậu cây, tạo cảnh quan gần gũi với thiên nhiên.

Trong những ngày lạnh giá của mùa đông, căn nhà vẫn tỏa ra sự ấm áp, tình cảm.

Tủ trưng bày đồ gốm sứ vẫn được giữ gìn cẩn thận, làm bổ sung cho vẻ đẹp truyền thống của không gian.

Bàn trà kèm ghế gụ in đậm dấu ấn của thời gian

Bức tranh mang tên “Lý ngư vọng nguyệt” trang trí trang trọng

Bức tranh mô tả hình ảnh cá chép dưới ánh trăng tròn, không chỉ là sự chờ đợi cho kỳ thi mà còn ẩn chứa thông điệp sâu sắc về việc tránh xa những giá trị hư ảo.

Phía sau sân là một gian nhà hậu, kho hàng và căn bếp. Dụng cụ nấu ăn truyền thống với củi rơm tái hiện không khí của quá khứ, kết nối tâm hồn với cố nhân.

Dụng cụ bếp quen thuộc: kiềng, chõ, chum, rế - mỗi gia đình Việt đều sở hữu

Bếp lửa không chỉ là nơi nấu ăn mà còn là biểu tượng văn hóa độc đáo của người Việt, với niềm tin vào ông táo - vị thần linh cai quản bếp nhà. Câu chuyện về tình yêu, hy sinh của Trọng Cao, Thị Nhi, và Phạm Lang là nguồn cảm hứng cho nghệ thuật trang trí bếp.

Táo Quân và vai trò quan trọng của Phạm Lang, Trọng Cao, Thị Nhi trong việc trông coi đất đai, nhà cửa, và chợ búa. Câu thơ dân gian nói về sự độc lập giữa vợ chồng, không giống như ông táo với mô hình một vợ hai chồng.

Góc nhìn từ nhà hậu nhìn ra gian nhà xanh mướt, tô điểm bởi bóng cây rợn ràng.

Lên tầng hai, bắt đầu với phòng thờ và phòng ngủ

Khu vực thờ cúng và nơi nghỉ ngơi được sắp xếp một cách hài hòa.

Bàn thờ gia tiên đẹp mắt nằm bên trái từ cầu thang, tôn vinh tổ tiên với sự trang trọng.

Thờ cúng tổ tiên không chỉ là nghi lễ truyền thống mà còn là biểu tượng tinh thần, với các đồ trang trí tượng trưng cho ngũ hành.

Phòng xưa thường liên thông để giải quyết vấn đề riêng tư ít được chú ý.

Khu vực tiếp theo ở tầng 2 là nơi gia chủ ngồi thư giãn và thưởng thức trà ngâm thơ. Đây cũng là không gian ông bà dùng để dạy con cháu học. Điểm độc đáo trong kiến trúc là cửa thiết kế theo phong cách “Thượng song hạ bản”, trang trí bằng hình khắc gỗ tứ quý, giúp gia chủ vừa có thể nghỉ ngơi vừa quan sát khu vực buôn bán.

Sập gụ và tủ chè, hình ảnh quen thuộc trong những gia đình trung lưu Hà Nội ngày xưa.

Trang phục truyền thống của người Hà Nội được tái hiện với đầy đủ chi tiết và màu sắc.

Góc sân yên bình nhìn từ tầng 2

Khu vực cuối cùng ở tầng 2 phía sau phòng ngủ của ông bà là sân phơi đồ và đồng thời cũng được sử dụng để trồng cây cảnh.

Sân vườn lát nền gạch đỏ tươi tắn, bao phủ bởi sắc xanh của cây cỏ và cây cảnh.

4. Một số thông tin chi tiết và lưu ý quan trọng

Khám phá ngôi nhà giúp tôi hiểu hơn về cuộc sống của người Hà Nội xưa, thấy sự tài tình trong sắp xếp không gian sống. Tính cách phản ánh lối sống tứ đại đồng đường của họ, nhiều thế hệ cùng sống dưới một mái nhà, tôn trọng lẫn nhau. Đất thủ đô xinh đẹp, con người chân thành, hòa nhã. Nét đẹp này vẫn được giữ nguyên trong những nếp nhà coi trọng giá trị truyền thống.

Tác giả: Nguyễn Thị Thu Hoài
*Bài viết tham gia chương trình Mytour Golocal

Mytour Golocal giới thiệu những địa điểm đẹp Việt Nam, cơ hội nhận 800.000 VND và trở thành Cộng tác viên. Chi tiết tại: https://trv.lk/golocal