Khoa học đã khám phá cơ chế giúp não biến trải nghiệm thành ký ức lâu dài, bạn cũng có thể thử xem.

Cách để kiềm chế hiện tượng 'trí nhớ cá vàng'.

Theo định nghĩa, ký ức là quá trình liên tục lưu trữ thông tin theo thời gian, chúng tạo ra một 'kịch bản' để người ta có thể suy luận và hành động trong thực tế. Mặc dù được mô tả như vậy, nhưng ký ức vẫn chứa đựng nhiều bí ẩn.

Một số sự kiện được não bộ ghi nhận rõ ràng mặc dù đã xảy ra lâu, trong khi có những sự kiện sớm bị quên lãng dù mới diễn ra ngày hôm qua. Để giải thích điều kỳ lạ này, các nhà nghiên cứu đã tiến hành một loạt các nghiên cứu, và báo cáo mới được công bố trên tạp chí Science vào cuối tháng Ba.

Họ phát hiện rằng não bộ của con người cũng như một số loài động vật có vú khác có cơ chế chọn lọc trải nghiệm cuộc sống, đánh giá xem thông tin nào đủ quan trọng để biến nó thành ký ức lâu dài, và thông tin nào nên bị quên lãng.

Thí nghiệm trên chuột đã cho thấy rằng trong khi não bộ tỉnh táo, các tế bào trong vùng hồi hải mã sẽ sáng lên theo một mẫu hình được các nhà khoa học gọi là 'gợn sóng não sắc sảo', đánh dấu nơi những trải nghiệm quan trọng để giúp não bộ lưu giữ chúng khi ngủ.

Mặc dù thử nghiệm được tiến hành trên chuột, một số quá trình xử lý của não động vật có vú không thay đổi nhiều qua các giai đoạn tiến hóa, do đó, phát hiện mới có thể giúp ta hiểu hơn về cách hoạt động của não bộ con người. Đây là quan điểm của giáo sư khoa học thần kinh György Buzsáki.

Trong thí nghiệm, giáo sư Buzsáki và nhóm nghiên cứu đã cho chuột đi tìm đường ra khỏi mê cung, với mồi ngọt đặt ở lối thoát. Các điện cực được gắn vào não chuột để theo dõi hoạt động não bộ trong quá trình 'tẩu thoát', và dữ liệu được ghi lại vào máy tính.

Nhóm nghiên cứu đã quan sát thấy rằng khi chuột dừng lại ăn, các sóng não sắc sảo đã xuất hiện liên tục trong não, đôi khi có đến 20 lần. Khi chuột ngủ, những sóng này được 'phát lại' trong não: đây chính là cách mà não biến trải nghiệm ban sáng của chuột thành ký ức lâu dài.

Nhờ giấc ngủ, não bộ đã quyết định xem trải nghiệm nào đủ quan trọng để biến thành ký ức. Các nhà nghiên cứu cũng nhận thấy rằng những sự kiện không gây ra sóng não sắc sảo sẽ không được lưu giữ. Theo giáo sư Buzsáki, sự kiện đánh dấu sự kiện đáng nhớ thường diễn ra vào buổi sáng một cách vô thức.

“Không phải chúng ta tự quyết định, mà là não bộ tự quyết định,” giáo sư nói.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho rằng chúng ta vẫn có cách riêng để tăng cơ hội biến trải nghiệm thành ký ức lâu dài.

Theo ông Buzsáki, nếu sau một trải nghiệm, chúng ta dành một khoảnh khắc thư giãn (giống như những gì con chuột trong thí nghiệm đã làm), điều này có thể giúp não biến sự kiện thành ký ức lâu dài. Não cần một khoảnh thư giãn, không tập trung vào bất cứ điều gì, để sóng não sắc sảo có cơ hội hình thành.

Ví dụ, ông Buzsáki nói rằng nếu bạn liên tục xem một mùa phim truyền hình, bạn chỉ nhớ được tập cuối cùng mình xem. “Nếu muốn ghi nhớ một bộ phim vừa xem, bạn nên dành chút thời gian thư giãn”, giáo sư nói.

Theo NBC